biografie: Gerrit Komrij
Gerrit Komrij [Winterswijk 1944 - ....]
Gerrit groeide op in een socialistisch gezin. Hij ging in Winterswijk naar de openbare lagere school en meldde zich in 1956 bij de plaatselijke HBS als leerling aan. Hij kreeg gedurende de schoolrit het dringende advies om over te stappen naar de gymnasiumafdeling, waarvoor hij in een zomervakantie twee jaar Latijn en Grieks moest inhalen.
Toen al schreef hij teksten voor het schoolcabaret en kritische stukjes in de schoolkrant.
In 1962 slaagde hij voor het eindexamen Gymnasium.
Hij ging in Amsterdam Algemene Literatuurwetenschap studeren. Vanwege zijn voorkeur voor de homoseksuele liefde lag de keuze van Amsterdam voor hem voor de hand. Jarenlang had hij gedacht dat hij de enige homoseksueel op aarde was (NRC, 1978) maar hij begon toch langzaam maar zeker vorm te geven aan zijn gevoelens op dit vlak.
Hij stopte met zijn studie en werd vertaler uit het Nieuwgrieks, Latijn, Engels, Duits en Frans. Hij zocht zijn heil in Griekenland. Komrij woonde twee jaar op Kreta en voorzag in zijn onderhoud door het geven van taallessen op een ‘frontistirion’.
Na twee jaar keerde hij terug in Amsterdam en in 1967 ging hij samenwonen met de graficus Charles Hofman, die nog zijn levensgezel is. Het paar Hofman-Komrij woont nu al jaren in Portugal.
Hij werd opgemerkt door Theo Sontrop, die hem intoduceerde bij De Arbeiderspers, waar hij zijn eerste gedichten aanbood en ook redactie- en vertaalwerk kreeg toebedeeld. Omdat de eerste oplage van ‘Maagdenburgse halve bollen’ vertraagd werd uitgegeven, was zijn vertaling van ‘Pausin Johanna’, een boek van de Nieuw-Griekse auteur Emanuel Rohidis, het eerste dat van Komrij verscheen. Er zouden nog talloze vertalingen volgen. Werk dat hij ook maakte om van te leven, zoals hijzelf verklaarde.
‘Het is een schandaal dat hij nooit de Nijhoff-prijs voor zijn vertalingen heeft gekregen’, zei Martin Ros, de enthousiaste en niet te stuiten oud-hoofdredacteur van de Arbeiderspers.
Zijn debuut met eigen werk kwam in 1968 met de publicatie van zijn gedichtenbundel ´Maagdenburger halve bollen en andere gedichten´.
In 1969 hielden Ros en Komrij zich onledig met het toen matig draaiende tijdschrift Maatstaf. Hij werkte daar samen o.a. met Koen Koch en Mensje van Keulen.
Gerrit Komrij is sinds 1969 bevriend met Hans Warren (inmiddels overleden) en komt daardoor ook in Warrens ´Geheim Dagboek´voor. Komrij was daar om redenen van privacy niet altijd even gelukkig mee.
De poëzieprijs van Amsterdam 1970 kreeg hij voor zijn bundel´Alle vlees is als gras of het knekelhuis op de dodenakker´.
Komrij heeft zich vooral als dichter beschouwd en als literair criticus. Hij begon in Vrij Nederland met polemische boekbesprekingen die de nodige stenen in de binnenlandse literaire vijver wierpen. Recensies in engere zin waren zijn polemieken niet. Criticus zijn vond hij 'het zich tegen een vorstelijke beloning vrolijk maken ten koste van anderen'.
De Cestoda-prijs voor het moeiteloos beoefenen van de Nederlandse taal in al haar genres kreeg hij in 1975. Deze prijs betrof een ludiek initiatief van wijlen Nico Scheepmaker, roemrijk publicist.
Voor het grote publiek werd Komrij bekend toen hij in 1976 optrad als televisiecriticus van de NRC, wat boze programmamakers bij de vleet opleverde. En een neologisme dat inmiddels in de Dikke van Dale staat: treurbuis. In Vrij Nederland publiceerde hij als feuilleton de autobiografie 'Verwoest Arcadië' en in de NRC een wekelijkse column, waarvan de inhoud er niet om loog.
De Busken Huet-prijs werd hem in 1979 toegekend voor zijn´Papieren tijgers´.
In 1979 publiceerde Komrij zijn bloemlezing ´De Nederlandse poëzie van de negentiende en twintigste eeuw in duizend en enige gedichten´. Komrij toonde een duidelijke voorkeur voor speelse en ondeugende gedichten. Hij had weinig waardering voor de navolgers van de vijftigers. Uit de negentiende eeuw wist hij interessante gedichten te achterhalen.
De gedichtenbundel ´Onherstelbaar verbeterd´ (1981) bevat parodieën op bekende Nederlandse gedichten.
De Herman Gorter-prijs 1982 kreeg hij voor ´De os op de klokketoren'.
De Kluwer-prijs 1983 ontving hij voor de wijze waarop hij in zijn hele werk met de Nederlandse taal omgaat.
Sinds 1984 woont Komrij met zijn echtgenoot Charles Hofman in Vila Pouca de Beira, een dorpje in Portugal niet ver van Coimbra.
In 1991 schreef Gerrit Komrij voor de tweede keer een parodie op Hendrik Marsmans ´Herinnering aan Holland´. Hij deed dit onder het pseudoniem Mr. Pennewip. Komrij gebruikte ook de pseudoniemen Gerrit Andriesse, Joris Paridon en Griet Rijmrok. Grappig is opgemerkt dat ‘Ik rijm erg rot’ een anagram is van de naam Gerrit Komrij!
Een hoogtepunt in zijn literaire loopbaan werd de toekenning van P.C. Hooft-prijs 1993 voor zijn beschouwende proza.
Sinds jaren schrijft Komrij voor de NRC wekelijks een bijdrage over min of meer vergeten gedichten. Onder de titel ‘In liefde bloeyende’ verschenen honderd van deze besprekingen in boekvorm in 1998. In 2002 verscheen het vervolg: ¨Trou moet blycken, of opnieuw: In liefde bloeyende¨.
De Gouden Uil 1999 kreeg hij voor ´In liefde bloeyende´.
Gerrit Komrij publiceerde in 1999 een bloemlezing van Zuid-Afrikaanse gedichten ¨De Afrikaanse poëzie in 1000 en enige gedichten¨.
In 1999 werd op elke maandag een sonnet van hem op een prominente plaats in het ´Algemeen Dagblad´ gepubliceerd.
Gerrit Komrij werd op de eerste Landelijke Gedichtendag op 27 januari 2000 gekozen tot ´Dichter des Vaderlands´. In deze hoedanigheid schreef Komrij o.a. een gedicht over Srebrenica en een gedicht over het definitieve vertrek van Prins Claus. Hij zag af van deze ere-baan in 2004, waarna in 2005 Driek van Wissen werd verkozen als zijn opvolger.
Gerrit Komrij ontving op 8 februari 2000 een eredoctoraat aan de universiteit van Leiden. Het is nu dus Dr. G. Komrij!
Gerrit Komrij is actief als dichter, romancier, bloemlezer, vertaler en eassayist. Met zijn essays heeft hij vaak opzien gebaard. Poëzie is voor Gerrit Komrij maakwerk, waar weinig inspiratie of diepgevoelde emotie aan te pas komt. Hij heeft een aperte hekel aan het gerijm van dilettanten, wat hij ook heeft uitgedragen in zijn columns.
Als voorbeeld daarvan gebruikte hij ooit een bijdrage op deze site http://www.nederlands.nl/nedermap/proza/proza/34179.html?zoekresultaat=ja.
Inzendingen van deze schrijver
41 resultaten.Zomaar wat woorden
gedicht
4.0 met 5 stemmen 
4.494 Zomaar wat woorden bij een open vuur.
Ze haken niet naar eeuwigheid noch malen
Ze om iets hoogs en schimmigs als cultuur.
Men doodt de tijd met oeroude verhalen.
Niet kunst schept vorm, de vormen scheppen kunst.
Men luistert hoffelijk hoe zich uit wind,
Gebaar en ritme -woorden zijn een...
Antipode
gedicht
2.0 met 35 stemmen 14.388 Bewaar me voor de helderheid der dingen,
Het schone hemd, de reidans en de zon.
Geef mij het spiegelbeeld, herinneringen,
De vale schutskleur van het kameleon.
Ik ben er niet. Geen bloedbaan ruist in mij.
Ik leef in schaduwen, ben nameloos.
Laat me verdorren in het wintertij,
Ver van de...
Je kat
gedicht
3.0 met 17 stemmen 5.682 Vanmiddag gaf je je kat een kopje en likte haar
Staart schoon, toen ze plotseling naar je opkeek
Zoals je daar op je knieën zat, en merkbaar
Aangedaan zei ze: 'Jongen, wat zie je bleek.'
Ze merkte niet meer hoe je naar haar terugkeek.
Ze kneep haar ogen toe en...
De droom van een dorpsjongen
gedicht
3.0 met 27 stemmen 23.275 Nu ken ik alle kaden, alle stegen,
En de Palazzo's. En ik voel me warm.
Ik liet mijn hart hier achter, allerwegen.
(En op de Academie-brug mijn arm,
Mijn nier op de Rialto. En mijn lever,
Die liet ik achter op het Arsenaal.)
O, deze stad is boven spot verheven...
Maar zelf een...
De eenhoorn
gedicht
2.0 met 57 stemmen 20.746 Wreed schrijdt de eenhoorn in zijn glazen huis
Op de flamingo af, die sneeuwwit rilt.
De vogel weet: er is hier iets niet pluis.
Dan steekt de eenhoorn toe. Er klinkt een gil.
Wel gaat door heel de koepel het gesuis
Van bloed dat lekt en ritselt uit de zij
Van de flamingo, die nu grauw als...
Ellebogenwerk
gedicht
4.0 met 9 stemmen 11.068 Hij ziet de toekomst voor zich als mals gras.
Hoor hem zijn kaken roeren. Hij heeft trek.
Omzien geeft voor een zakenman geen pas.
Maar morgen is er altijd tijdgebrek.
Agenda's heeft hij en zijn aktetas
Zit vol prognoses, tot de jongste dag,
Van opwinding beslaat zijn brillenglas
Als hij...
Woordenschat
gedicht
3.0 met 30 stemmen 13.770 't Is wonderlijk om als een omnivoor
De woorden op te kunnen vissen uit
Een zelden aangesproken reservoir
van taal, een zwarte bron die zich ontsluit
Zodra je in haar mijnengang afdaalt.
Daar sluimert alles wat je moeder zei,
Daar zijn de woorden uit je jeugd verdwaald,
Daar is de taal...
De werkster spreekt
gedicht
3.0 met 32 stemmen 15.903 Mijn doodsvijanden heten stof en pluis.
Ik ben de gesel van de spinnenwebben.
Zie hoe ik keer en ruim en poets en kuis -
De oude spinsels zullen mij niet hebben.
In een aan kant gemaakt en helder huis
Kan het bestaan altijd opnieuw beginnen.
Mijn broodheer noemt mij - hij is nooit abuis -...
Vooravond
gedicht
3.0 met 82 stemmen 74.804 Dood is mijn vriend. Nog altijd schijnt de maan
Naar binnen, uit zijn asbak kringelt rook,
er ligt een boek, de radio staat aan.
De rozen die hij kocht zijn nog bedauwd.
Een scheermesje, een spiegel en wat coke
Staan op tafel klaar voor zo meteen.
De kachel doet haar best, maar hij blijft...
De taalsmid
gedicht
2.0 met 169 stemmen 33.259 De klinker en de medeklinker zijn
De weke onderbuik en het korset.
Dichter is hij die, schijnbaar zonder pijn,
Het vormeloze in de steigers zet.
Zijn woorden, corpulent of slank van lijn,
Verenigen zich vloeiend tot couplet.
De moeiteloosheid, niet het rookgordijn,
Is zijn geheim. Met...
De Taalsmid
gedicht
3.0 met 34 stemmen 15.042 De klinker en de medeklinker zijn
De weke onderbuik en het korset
Dichter is hij die, schijnbaar zonder pijn,
Het vormeloze in de steigers zet.
Zijn woorden, corpulent of slank van lijn,
Verenigen zich vloeiend tot couplet.
De moeiteloosheid, niet het rookgordijn,
Is zijn geheim. Met taal...
30 maart 2044
gedicht
2.0 met 343 stemmen 117.274 Onder mijn voeten krimpen honderd jaar:
Niets dan een halte in een wandeling
Van pool naar pool, via de evenaar,
En weer terug, een eendere handeling.
Ik kijk opzij, ik zie mijn trouwe hond.
Er zit geen wollen vacht meer om zijn romp en
Een beslagen tong hangt uit zijn mond.
Zijn oog is...
De monumenten 2
gedicht
3.0 met 21 stemmen 12.134 Daar wordt een dode nooit meteen begraven,
Geen stof geveegd. Geen asfalteermachine
Dicht gaten in de straat. Daar zijn geen brave
Aartstegenstanders van het onvoorziene,
Geen bedden, rij aan rij, als serpentine,
Waarin ze zieken aan het oog onttrekken.
Elk huis vervalt er doodkalm tot...
Beschaving
gedicht
3.0 met 42 stemmen 25.881 Er was onder mijn hersenpan
Geen schuld die me bezwaarde -
Ik kende niet de fado van
De laatste mens op aarde -
Ik was een doodgelukkig kind -
Er waren kinderen als ik -
Ik waaide mee op elke wind
En had dezelfde schrik.
In dromen martelde ik verwoed,
Maar had van niets berouw -...
In dit ondermaanse
gedicht
3.0 met 65 stemmen 20.764 Ik ben nog jong. Een ijsbaan is het leven.
De benen zweven en de zinnen zweven.
Vioolmuziek klinkt uit een megafoon.
De sneeuw maakt van de wereld een stilleven.
Ik tintel en ik draag een koningskroon.
Door eigen krachten word ik aangedreven
En vrienden zeilen schaterend voorbij.
Het is...
Erasmus
gedicht
3.0 met 19 stemmen 3.357 Waar medemensen zwart zien zie ik wit.
Ik wens het tegendeel van wat zij wensen.
Verdomd als ik niet tot de duivel bid
Wanneer god weer in trek is bij de mensen.
Daar is toch echt niet veel bijzonders aan.
Dat is gewoon een snuifje rebellie
Dat geen oppassend heerschap zou misstaan.
Ik...
Praagse Mist
gedicht
4.0 met 10 stemmen 2.003 De Karlsbrücke. Een decembermorgen.
Een klok. Het is op slag van tienen.
Ik voel zijn jas van gaberdine,
Zijn dunne lijf daarin verborgen.
Ik denk aan sinaasappelbomen.
Zijn bed vannacht rook naar seringen.
Hij rilt. Hoort hij de krekels zingen?
We zien de zwarte Moldau stromen.
Ik...
Het water de stank
gedicht
3.0 met 6 stemmen 3.003 Er was veel rommel op de brug te zien.
Ik zag onder de brug. Naar alle zijden
leek zich vuile troep daar te verspreiden.
De lucht was zurig. Een minuut of tien
dat ik daar stond, in 't gas, mijn kleren stonken,
mijn neus toonde verwantschap met wit krijt
laat mij daar midden in de...
De ware bescheidenheid
gedicht
3.0 met 4 stemmen 3.461 Vooral pygmeeën ambiëren zeer
De grote aandacht trekkende gebaren.
Luidruchtig gaan ze, denken ze, tekeer:
Maar uit hun mond komt ijl geruis gevaren.
Ze zien zichzelf graag midden op de markt
En slijten daar verschrompelde problemen
(Met moeite hier en daar bijeengeharkt)
Voor nieuwe...
Europa is een woord
gedicht
3.0 met 3 stemmen 3.285 Europa is een woord, als alle woorden
Verjaagd, vernederd. Aan de horizon
Dwarrelen nog wat vage slotaccoorden.
Geen die ze hoort. Van niets meer ziel of bron.
Arm troetelkind, te vaak, te schril geprezen
Met slechte adem, achterna gezeten
Door charlatans, bemind met bullepezen.
Alleen nog...
Droom
gedicht
2.0 met 6 stemmen 5.368 Ik woonde in een speelgoedstolp van glas.
Zo'n bol waarin het sneeuwen gaat in dikke
En trage vlokken, als een kind hem pas
Heeft omgedraaid. Dat was me even schrikken.
Het gras stak stil en hoog boven mij uit.
De lucht was blauw geverfd. Ik zag het tikken
Van iemands vinger, zonder één...
Boemerang
gedicht
3.0 met 4 stemmen 5.986 Hij is bewusteloos. Vrouw Niets ontwaakt.
Het niets versmelt zich met de sprookjesprins
En wordt ook door begeerte aangeraakt.
Nu, niet verliefd, maar toch wel enigszins.
Het niets komt uit de slaap en de begeerte
Uit niets. Verschrikkelijk zijn deze drie.
De zon is dof, de wereld...
Paniek
gedicht
2.0 met 9 stemmen 6.325 Dan zie je dichters wijze dingen schrijven
Over de dood, de Ander en meer kwalen,
Over de liefde en dat soort spookverhalen -
Maar niets daarvan komt bij jou bovendrijven.
Misschien is daar die schim van onderlijven
Of trekt een lichte geur van slijm voorbij -
Maar daar lijkt het dan toch...
Een gedicht
gedicht
3.0 met 15 stemmen 25.484 De eerste regel is om te beginnen.
De tweede is de elfde van beneden,
De derde is om wat terrein te winnen.
De vierde moet weer rijmen op de tweede.
De vijfde draait u plotseling een loer.
De zesde heeft het twaalftal gehalveerd.
De zevende schijnt zwaar geouwehoer,
De achtste...
Souvenir
gedicht
4.0 met 7 stemmen 5.617 Het huis waarin ik zo lang heb gewoond
Woont ook in mij. De fiere gevel die
Zich aan de straatkant scherp aftekent troont
Daarboven met dezelfde acribie.
Daarboven in mijn hoofd. De lange gangen
Vol schemering en half-gedoofde stappen
Doorsnijden hersenen en huis, behangen
Met kille doeken...
De zittende politicus
gedicht
4.0 met 3 stemmen 6.321 Hij heeft nog nooit gedanst. Hij kent zijn doel.
Nog nooit is op zijn vale klerkensmoel
Zomaar een lach verschenen, maar die nacht,
Nadat de gek de nar had omgebracht,
Kroop hij zijn bed uit, glimmend van de pret,
En maakte onbespied een pirouette.
Dank, dank, riep hij, het monster is...
Invitatie *
gedicht
3.0 met 8 stemmen 6.641 Ik lig hier als een hoer tentoon. Je kunt
Me aaien, in me kruipen en bespringen,
Me tot een bal opblazen, tot een punt
Verkleinen, me bewenen of bezingen:
Ik ben je materiaal. Besnuffel me.
Loer in mijn keel, mijn hart, mijn reet, mijn maag.
Vervloek me duizend maal of knuffel me.
Ik...
Dodenpark
gedicht
2.0 met 9 stemmen 18.832 We wandelden des avonds door de tuinen
Van het crematorium; achter heg en hazelaar
Stond laag de vroege maan; ik at wat kruimels
Van mijn vest en jij genoot van een sigaar.
Je dacht wellicht aan zeer bezwete negers
Op hete plantages in de weer. Ook aan
Je gezicht meende ik zoiets af te...
Angst
gedicht
3.0 met 18 stemmen 11.245 Heel argeloos begin je een gedicht.
Een aantal letters, aangenaam van vorm.
Het gaat vanzelf. Er slibben regels dicht.
Ze zwijgen nog. Ze wachten op de storm.
Uit dode krullen, schreven, lijnen, halen
Ontstaan - geen mens die weet waaraan het ligt -
Schermutselingen tussen de vocalen.
De...
De Zwijgzaamheid
gedicht
3.0 met 48 stemmen 12.281 Eer maakt men lakens wit met inkt,
Eer speelt men schaak met bezemstelen,
Eer vindt men nog een roos die stinkt,
Eer ruilt men stenen voor juwelen,
Eer breekt men ijzer met zijn handen,
Eer zal men stijgen in valleien,
Eer legt men een garnaal aan banden,
eer leert men geiten kousen...
Meer van deze schrijver...
