Alle inzendingen van Guido Gezelle

Weldadig zonneweer, hoe lang heeft ons verlangen gewacht naar uwe troost, geveterd en gevangen in ‘s Winters lastigheid! Zal ‘t zomer zijn voortaan, of zult ge, wederher al, zonne, u duiken gaan? De mensen danken u volmondig, en de hoven, in ‘t eerst aanschouwde groen, u dankbaarheid beloven; de…

Gepoeft, gepaft, ge'n hoort niet el, met wappers en met wissen fel, als smijten, slaan en buisen, dat beide uwe oren ruisen, op vodde en lap en vuil tapijt, dat ‘t kuilt en wentelt wijd en zijd, van ‘t stof! De greppen zweren vervaarlijk, onder ‘t scheren der groeve en fijne bezems, daar ‘t gerokte volk mee henenvaart…

O mocht ik o mocht ik voor ’t heilig Tabernakel staan, o mocht ik o mocht ik daar brandend als een keerse staan, o mocht ik o mocht ik ontsteken daar en uitgegaan, o mocht ik o mocht ik naar Hem en in de Hemel gaan!…

Het zonnelicht is neergedaald en ‘t gaat bij andere lieden, verwacht en welkom-weer onthaald, de dag hun doen geschieden. Het morgent daar, het avondt hier, en wonderschone verven zie ‘k wentelen in het westervier, en stille, stille sterven. ‘t Was rood eerst, helder peers weldra; en, blauw- en blauwerwendig, door…

Gedoken half, in ‘t riet, half zichtbaar, deur de rieten, aanschouwen de koeien mij, die, vers uit hunne slieten en vaste veters, nu op vrije voeten gaan en, gaande, ‘s morgens vroeg, hun lange steerten slaan. Omhoge heffen zij hun hoofd en doen de stalen van ‘t omgebogen riet hun tongen nederhalen te mondewaards…

Hoe gulzig is het gers en goed om in te baden tot boven uwe boeg, o gierig rundervee, dat, in de oude stal, hebt oude voederbladen en vuile draf geteerd, zo menig maand alree! Hoe geren zie ‘k u, hoorne omhoge, neuzegaten wijd open, almedeens, in ‘t gulzig gers gelaten! Ge'n weet uw weelde niet, noch uwe weg! Ontheven…

Deur ‘t haaghout raamt de wilde wind, verblind, zijn reuzensprongen: en al dat ooit hem tegenstaat verlaat hij, losgewrongen. Gebogen hier, gebroken daar, malkaar de bomen schenden; die, scheurende uit de gronde, huis en thuis de gruw* inzenden.…

Ze stappen, hun bellen al klinken, de vrome twee horsen te gaar; ze zwoegen, ze zweten; en blinken doet 't blonde gelijm van hun haar. Ze stappen, ze stenen, ze stijven de stringen; en 't ronde gareel, het spant op hun spannende lijven: de voerman beweegt ze aan een zeel. De wagen komt achter. De rossen, gelaten…

‘t Meiske, met zijn tele* melk, op zijn blote voetjes, lang, gelijk nen terruwstelk*, zoetjes, zoetjes, zoetjes terdt* het voort, en anders niet als zijn tele melk en ziet ‘t. ‘t Meiske hoorde: "Goedendag!" zeggen, zoetjes, zoetjes: "Mietje!" ‘t Meiske ommezag... Op zijn blote voetjes viel de melk en, vol verdriet…

Hoe wijsterwaster vliegt de lucht vol witte en lange stressen van wolken, die ontvlochten zijn lijk haar van toveressen. ‘t Zijn wederwijven, boos en fel, die, kwaad van hande en vinger, malkanderen te kere gaan en vechten slag om slinger. De wind zit in ‘k en weet niet welk geweste, ‘t buist en bommelt alhier,…

Hoe eigen zijn de bomen al, van dracht en groeibaarheid: de hulst en bloot zijn takken nooit, hoe fel de buien bersen; de beukenboom zijn handen naar de hemel openspreidt; en, slaande, schijnt de berkenroe de wilde wind te dersen! Op wacht, en achter ‘t water, staan, gekroond met immer vers gewaai, de dikke koppen…

Versgevelde abelenbomen liggen langs de grachten heen, die de oude zandweg zomen, hoofd en armen afgesneên. Sterke stammen, kon dat wezen, gij, die, op en in de grond, met uw voeten vastgevezen, vamen diep, ondelgbaar, stondt? Gij, die 't zwaar geweld der winden, kreunende, op uw kruinen droegt; die zo lang…

Wit als watte, en teenegader groen, is 't bonte abeelgeblader. Wakker, als een wekkerspel, wikkelwakkelwaait het snel. Groen vanboven is 't en, zonder minke*, wit als melk, vanonder. Onstandvastig volgt het, gans, 't onstandvastig windgedans. Wisselbeurtig, op en neder, slaat het, als een vogelveder: Wit en grauw, zo, dóór de…

o Vrije, vlaamse poësis, gij sprankel van de dichterziel die brandend uit de hemel viel, gij blomme en blinkend veldgewas, gij orgeltaal, gij wierooktas, gij... al dat ik niet zeggen en kan, men kent u niet in ‘t eigen land der vrije, vlaamse poësis!…

Het ruwrijmt, het brimmelt, en ‘s winters geweld heeft varings al ‘t hout in zijn schoonheid hersteld. Het stond daar en treuren, van alles ontbloot; vol deernisse, och arme, en een beeld van de dood! Nog maanden en dagen zal ‘t lijen eer ‘t alom weer licht is en leven, en blad hier, en blom. "‘t En zal," zei de Winter, "‘t en…

Het zonnelicht is neergedaald en ‘t gaat bij andere lieden, verwacht en welkom-weer onthaald, de dag hun doen geschieden. Het morgent daar, het avondt hier, en wonderschone verven zie ‘k wentelen in het westervier, en stille, stille sterven. ‘t Was rood eerst, helder paars weldra; en, blauw- en blauwerwendig, door…

't En is van u hiernederwaart, geschilderd of geschreven, mij, moederke, geen beeltenis, geen beeld van u gebleven. Geen tekening, geen lichtdrukmaal, geen beitelwerk van stene, 't en zij dat beeld in mij, dat gij gelaten hebt, allene. o Moge ik, u onweerdig, nooit die beeltenis bederven, maar eerzaam laat ze leven in mij…

De zonne zit zo snel en blinkt, en bloeit al in het westen, dat wolkenloos heur stralen drinkt, in lentemaand, ten lesten. 't Wil zomer zijn, van nu voort aan: vroeg morgen zal ik meugen -'t wil zomer zijn!- vermeien gaan mij, morgen, en verheugen!…

Een schalkaard had een bie gevaân en hield ze bij heur vleren: "Komt hier! - hij zag een jongske staan! - komt hier mijn knappe kerel! Hier heb ik zulk een schoon fatsoen van beestje, ik wil ‘t u geven: past op maar van ‘t niet dood te doen, en laat het beestje leven. Kom aan; jen hand; doet toe, ‘t vliegt weg; doet toe want ‘t gaat ontsnappen…

AAN DE ONBEKENDE LEZER Hoe zoet is ‘t om te peizen dat, terwijl ik rust misschien, een ander, ver van hier, mij on- bekend en nooit gezien, u lezen kan, mijn dichten, mijn geliefde, en niet en weet van al de droeve falen van uw vader de Poëet! Hoe blij en is ‘t gedacht niet, als ik neerzitte ende peis, u volgend waar gij loopt op uw gezwinde…

Vol naalden vliegt de lucht, vol priemend ijsgekertel, dat glinstert in de zon, en, met de asemtocht gezwolgen, kilt en kerft de kele en ‘t haargespertel, dat in de neuze temt de toevoer van de locht. ‘t Is bijtend koud. Een spree van witheid, ongemeten, ‘t zij waar ge uwe ogen vlucht, ligt overal gespreid; ‘t is snee' tot in uw huis,…

's Avonds zie 'k de sterren geren, die daar zitten, hoge en fijn, als ik, moe van ‘t lastig weren onder 's arbeids leed en pijn, ene oogslag naar omhoge buiten 's werelds enden sla, en mij eens de hemel toge nog, aleer ik slapen ga. Al de lieden rusten neerstig: hier en daar nog een die tiert, en de blijdschap…

Janneke mijn manneke, Mijn hart- en hemeldief, kander, wel een ander, neen geen ander! - zijn zo lief?…

't Eerste dat mij moeder vragen leerde, in lang verleden dagen, als ik hakkelde, ongeriefd* nog van woorden, 't was, te gader* bei mijn handjes doende: "Vader, geef me een kruiske, als 't u belieft!" 'k Heb een kruiske dan gekregen, menig keer, en wierd geslegen* op mijn kake, zacht en zoet... Ach, ge zijt mij, bei te gader, afgestorven…

o Vriend, wat schaadt of baat het ons der mensen lof- en laakgegons, die klederdracht, die spreekmanier, die raad en daad bespotten hier, van vreemden, die zo snel voorbij- en weggaan; of, wat konnen zij? Wij voeren immers vreemde taal en andere zeden altemaal als zij, die, langs de wereldbaan, hun eigen blijde wandel gaan. Wat schilt het…

En durft gij mij van dichten spreken, die nimmer zijt in staat twee reken* te rijmen dat het gaat! Het dichten is van God gegeven, maar niet aan elk ende een in ‘t leven; de kunste is niet gemeen*. Laat bloeien al die roos mag wezen, spruit helder, zijt gij bron*; maar dezen die* ton zijn blijven ton! De miere en zal geen peerd heur…

Eenzaam om mij, allentwegen, is 't; geen mense en hore ik meer; helder blinkt mijn ogen tegen, hemelvast, het sterrenheer*. Alles rust en niets en roert er, in 't vereende* van de nacht: wat ontwekt of wat ontvoert er dan zo schielijk mijn gedacht? 'k Hore een wisse* tale spreken, uit het eenzaam stergebied;…

De zonne is weg, en 't daglicht heengevaren; het duistert al, de dood heeft de overhand gewonnen over ons, die eer zo luide waren aan 't leven, heden, vrij en onvermand. De zonne is weg, die liên en land verblijdt, en 't vlugge volk van 's hemels harpenaren. Ze zwijgen al nu, tonge- en taalberoofden; ze treuren: 't zonnelicht is uitgedaan…

Mij spreekt de blomme een tale, Mij is het kruid beleefd, Mij groet het altemale, Dat God geschapen heeft!…

Gij zegt dat 't vlaams te niet zal gaan: 't en zal!* dat 't waals gezwets zal boven slaan: 't en zal! Dat hopen, dat begeren wij: dat zeggen en dat zweren wij: zo lange als wij ons weren, wij: 't en zal, 't en zal, 't en zal! ---------------------------------- * 't en zal: het zal niet (gebeuren)…