biografie: Hanny Michaelis
Hanny Michaelis [Amsterdam 1922]
De jeugd van Hanny Michaelis was niet onbezorgd, maar toch geeft ze die in haar latere leven een aparte plek binnen een milde sfeer.
Zo kijkt zij terug op de late jaren dertig als op een prettige tijd, toen ze naar het Vossius Lyceum ging, waar werd lesgegeven door mannen als Presser en Binnendijk. Ze kijkt ook met een door ouder en wijzer geworden milde blik terug op haar vader, een joods-duitse immigrant uit Königsberg, die naar Nederland kwam maar het hier maatschappelijk niet redde.
Hanny Michaelis debuteerde kort na de oorlog in enkele tijdschriften, waaronder Criterium.
In 1948 trad zij achtentwintig jaar oud in Amsterdam in het huwelijk met de volksschrijver G.K. van het Reve. Die heette toen nog Simon van 't Reve en wordt door Hanny ook nu nog consequent 'Simon' genoemd. Reve was zevenentwintig toen ze met hem trouwde en hun huwelijk hield stand tot 1958.
Qua erotiek zal het een vrij pover huwelijk zijn geweest waarin zij voortdurend het zoeken naar avontuur buiten de deur door haar echtgenoot met de mantel der vriendschap zal hebben bedekt.
Wellicht ligt iets van een verklaring in het feit dat zij een joods oorlogsweeskind was. Toen ze nog maar nauwelijks volwassen was, in 1943, viel haar ouderlijk gezin uiteen, waarna Hanny de oorlog op een onderduikadres heeft overleefd. Haar vader en moeder moeten toen al hun einde hebben gevonden in het kamp Sobibor, hoewel er nog lange tijd hoop bleef dat zij zouden terugkeren.
Enkele jaren bleef die hoop nog bestaan, tot de officiële kennisgeving kwam…
Haar eerste poëziebundel was Klein voorspel (1949); daarna publiceerde zij diverse bundels. In 1989 verscheen bij Van Oorschot onder de titel Het onkruid van de twijfel, een keuze uit haar werk.
Citaten uit het juryrapport bij de verlening van de Anna Bijnsprijs voor haar poëzie in 1995:
Haar gedichten zijn dikwijls gedichten van de herinnering, herinneringen aan het geluk van voorbije liefdes. Maar meer nog dan over ongelukkige en voorbije liefdes in het leven gaan ze over het leven zelf. Hoe overleef je het leven? Het dichterlijk oeuvre van Hanny Michaelis is een zoeken naar het antwoord op deze vraag. (...) De bedrieglijke eenvoud van een Michaelisgedicht: een uitgepuurde inhoud in een eenvoudige vorm. Terloops worden de diepste wijsheden gedebiteerd. (...) De kracht en eenvoud van de zegging overwegen op beelden of poëtische constructies. Haar poëzie is strak, onopgesmukt, onverbloemd maar van een zuivere essentie, een oosterse ascese, een onderkoelde emotionaliteit. Het thema van haar poëzie is 'de ondraaglijke lichtheid van het bestaan' en de worsteling met liefde en machteloosheid. Hanny Michaelis weet echter deze opvatting over het leven heel speels en herkenbaar te brengen.