Alle inzendingen van Gerrit Komrij

De Karlsbrücke. Een decembermorgen. Een klok. Het is op slag van tienen. Ik voel zijn jas van gaberdine, Zijn dunne lijf daarin verborgen. Ik denk aan sinaasappelbomen. Zijn bed vannacht rook naar seringen. Hij rilt. Hoort hij de krekels zingen? We zien de zwarte Moldau stromen. Ik weet maar weinig van zijn dromen. Zal straks zo tegen vieren…

Het huis waarin ik zo lang heb gewoond Woont ook in mij. De fiere gevel die Zich aan de straatkant scherp aftekent troont Daarboven met dezelfde acribie. Daarboven in mijn hoofd. De lange gangen Vol schemering en half-gedoofde stappen Doorsnijden hersenen en huis, behangen Met kille doeken en met lampenkappen. Het zolderraam dat oorverdovend…

Hij ziet de toekomst voor zich als mals gras. Hoor hem zijn kaken roeren. Hij heeft trek. Omzien geeft voor een zakenman geen pas. Maar morgen is er altijd tijdgebrek. Agenda's heeft hij en zijn aktetas Zit vol prognoses, tot de jongste dag, Van opwinding beslaat zijn brillenglas Als hij naar nog een gaatje zoeken mag. Hij graast de toekomst…

Hij heeft nog nooit gedanst. Hij kent zijn doel. Nog nooit is op zijn vale klerkensmoel Zomaar een lach verschenen, maar die nacht, Nadat de gek de nar had omgebracht, Kroop hij zijn bed uit, glimmend van de pret, En maakte onbespied een pirouette. Dank, dank, riep hij, het monster is geveld. Hij oefende het woord 'geschokt' voor morgen En…

Zomaar wat woorden bij een open vuur. Ze haken niet naar eeuwigheid noch malen Ze om iets hoogs en schimmigs als cultuur. Men doodt de tijd met oeroude verhalen. Niet kunst schept vorm, de vormen scheppen kunst. Men luistert hoffelijk hoe zich uit wind, Gebaar en ritme -woorden zijn een gunst- Opnieuw het al zo vaak gehoorde ontspint. Niets…

De eerste regel is om te beginnen. De tweede is de elfde van beneden, De derde is om wat terrein te winnen. De vierde moet weer rijmen op de tweede. De vijfde draait u plotseling een loer. De zesde heeft het twaalftal gehalveerd. De zevende schijnt zwaar geouwehoer, De achtste bloedserieus. Of omgekeerd. De negende vertelt nog eens hetzelfde…

Mijn doodsvijanden heten stof en pluis. Ik ben de gesel van de spinnenwebben. Zie hoe ik keer en ruim en poets en kuis - De oude spinsels zullen mij niet hebben. In een aan kant gemaakt en helder huis Kan het bestaan altijd opnieuw beginnen. Mijn broodheer noemt mij - hij is nooit abuis - 'De Mondriaan van haard en tafellinnen.' Ik had…

Hij is bewusteloos. Vrouw Niets ontwaakt. Het niets versmelt zich met de sprookjesprins En wordt ook door begeerte aangeraakt. Nu, niet verliefd, maar toch wel enigszins. Het niets komt uit de slaap en de begeerte Uit niets. Verschrikkelijk zijn deze drie. De zon is dof, de wereld omgekeerd, Er zit een haarscheur in de harmonie. De jeugd…

't Is wonderlijk om als een omnivoor De woorden op te kunnen vissen uit Een zelden aangesproken reservoir van taal, een zwarte bron die zich ontsluit Zodra je in haar mijnengang afdaalt. Daar sluimert alles wat je moeder zei, Daar zijn de woorden uit je jeugd verdwaald, Daar is de taal nog nieuw en vogelvrij. Wat wordt omhooggehaald gaat…

Daar wordt een dode nooit meteen begraven, Geen stof geveegd. Geen asfalteermachine Dicht gaten in de straat. Daar zijn geen brave Aartstegenstanders van het onvoorziene, Geen bedden, rij aan rij, als serpentine, Waarin ze zieken aan het oog onttrekken. Elk huis vervalt er doodkalm tot ruïne. Elk mens kan er vrijuit op straat verrekken.…

De ruimte van een plein. Het is al nacht. De hele dag liep ik door nauwe stegen Waar ik verdwaasd mijn leven overdacht: As, stof en zaagsel om bijeen te vegen. De ruimte, eindelijk. Een klok die luidt. Het is het stadsplein van een oude prent. Tientallen stegen komen er op uit. Poort, boog en standbeeld, alles is present. Traag loop…

Europa is een woord, als alle woorden Verjaagd, vernederd. Aan de horizon Dwarrelen nog wat vage slotaccoorden. Geen die ze hoort. Van niets meer ziel of bron. Arm troetelkind, te vaak, te schril geprezen Met slechte adem, achterna gezeten Door charlatans, bemind met bullepezen. Alleen nog kermisvolk wist hoe je heette. In het lawaai verdween…

De klinker en de medeklinker zijn De weke onderbuik en het korset Dichter is hij die, schijnbaar zonder pijn, Het vormeloze in de steigers zet. Zijn woorden, corpulent of slank van lijn, Verenigen zich vloeiend tot couplet. De moeiteloosheid, niet het rookgordijn, Is zijn geheim. Met taal gaat hij naar bed. De taal, van A tot Z, is zijn…

Heel argeloos begin je een gedicht. Een aantal letters, aangenaam van vorm. Het gaat vanzelf. Er slibben regels dicht. Ze zwijgen nog. Ze wachten op de storm. Uit dode krullen, schreven, lijnen, halen Ontstaan - geen mens die weet waaraan het ligt - Schermutselingen tussen de vocalen. De consonanten brommen mee, ontsticht. Pas dan ontpopt…

Daar stond een muur die ik heb aangeraakt. De muur werd afgebroken. Van het puin werd verderop een fundament gemaakt. Ik plantte een fruitboom in mijn oude tuin. Die werd geasfalteerd. Vijf meter diep Houdt zich een wortelstronk nog grommend koest. Vijf eeuwen lang desnoods. De Spaanse griep Landt ooit op Mars omdat ik heb gehoest. Er was…

Eer maakt men lakens wit met inkt, Eer spreekt men schaak met bezemstelen, Eer vindt men nog een roos die stinkt, Eer ruilt men stenen voor juwelen, Eer breekt men ijzer met zijn handen, Eer zal men stijgen in valleien, Eer legt en een garnaal aan banden, Eer leert men geiten kousen breien, Eer plant men bomen op de weg, Eer zal men kakken…

Vanmiddag gaf je je kat een kopje en likte haar Staart schoon, toen ze plotseling naar je opkeek Zoals je daar op je knieën zat, en merkbaar Aangedaan zei ze: 'Jongen, wat zie je bleek.' Ze merkte niet meer hoe je naar haar terugkeek. Ze kneep haar ogen toe en legde haar kop Plat over haar voorpoten heen. Even…

Je hebt een tuin. Daar loop je 's avonds in. Nu ja, niet elke avond. Af en toe. Vaak ben je voor dat groeien zonder zin, En toch zo grondig, na de dag te moe. Een bloem geeft alles. Maar zij is al dood. Jij bent gespleten. Maar jou wacht het leven. Zo ben je vaak in niets een lotgenoot. Een wig lijkt tussen haar en jou gedreven. Zij wil…

Vooral pygmeeën ambiëren zeer De grote aandacht trekkende gebaren. Luidruchtig gaan ze, denken ze, tekeer: Maar uit hun mond komt ijl geruis gevaren. Ze zien zichzelf graag midden op de markt En slijten daar verschrompelde problemen (Met moeite hier en daar bijeengeharkt) Voor nieuwe passies. Roest voor diademen. Al 't minder kleine is…

Er was onder mijn hersenpan Geen schuld die me bezwaarde - Ik kende niet de fado van De laatste mens op aarde - Ik was een doodgelukkig kind - Er waren kinderen als ik - Ik waaide mee op elke wind En had dezelfde schrik. In dromen martelde ik verwoed, Maar had van niets berouw - Nu ben ik menselijk en goed En heb het Spaans benauwd…

Anderen knippen met hun vingers, zie: Er valt vanzelf een wonder uit hun hand. Ik zwoeg gestaag, verbrand mijn energie, Maar wat ik opdelf is wat grint en zand. Anderen eten graag, ik kauw met pijn. Fazant! en ik verslik met in een luis. De hele kosmos smaakt ze zoet, op mijn Verhemelte proef ik slechts as en gruis. Anderen hebben ritme,…

Dood is mijn vriend. Nog altijd schijnt de maan Naar binnen, uit zijn asbak kringelt rook, er ligt een boek, de radio staat aan. De rozen die hij kocht zijn nog bedauwd. Een scheermesje, een spiegel en wat coke Staan op tafel klaar voor zo meteen. De kachel doet haar best, maar hij blijft koud. Alles is nog precies zo om hem heen - Maar…

Heel argeloos begin je een gedicht. Een aantal letters, aangenaam van vorm. Het gaat vanzelf. Er slibben regels dicht. Ze zwijgen nog. Ze wachten op de storm. Uit dode krullen, schreven, lijnen, halen Ontstaan - geen mens die weet waaraan het ligt - Schermutselingen tussen de vocalen. De consonanten brommen mee, ontsticht. Pas dan ontpopt…

Waar medemensen zwart zien zie ik wit. Ik wens het tegendeel van wat zij wensen. Verdomd als ik niet tot de duivel bid Wanneer god weer in trek is bij de mensen. Daar is toch echt niet veel bijzonders aan. Dat is gewoon een snuifje rebellie Dat geen oppassend heerschap zou misstaan. Ik lach als ik mijn medemensen zie. Maar wat als heel de…

Nu ken ik alle kaden, alle stegen, En de Palazzo's. En ik voel me warm. Ik liet mijn hart hier achter, allerwegen. (En op de Academie-brug mijn arm, Mijn nier op de Rialto. En mijn lever, Die liet ik achter op het Arsenaal.) O, deze stad is boven spot verheven... Maar zelf een rarekiek en toverzaal. Hier kan men zeer voornaam de pijp…

Gebouwen zijn aandoenlijk als ruïne, Hun ziel ligt bloot. Paleizen, kerken, banken, Geen sterveling die weet waartoe ze dienen. Je hoort dus overal de luide klanken Van tuba en trompet en mandoline En ziet er mensen langs de straten trekken Met feestgetoeter en plezier voor tienen. Dit is een stad van louter lachebekken. Hun meester is de…

Eer maakt men lakens wit met inkt, Eer speelt men schaak met bezemstelen, Eer vindt men nog een roos die stinkt, Eer ruilt men stenen voor juwelen, Eer breekt men ijzer met zijn handen, Eer zal men stijgen in valleien, Eer legt men een garnaal aan banden, eer leert men geiten kousen breien, Eer plant men bomen op de weg, Eer zal men kakken…

Ik ben nog jong. Een ijsbaan is het leven. De benen zweven en de zinnen zweven. Vioolmuziek klinkt uit een megafoon. De sneeuw maakt van de wereld een stilleven. Ik tintel en ik draag een koningskroon. Door eigen krachten word ik aangedreven En vrienden zeilen schaterend voorbij. Het is in hartje winter volop mei. We schaatsen op een vloer…

Ik lig hier als een hoer tentoon. Je kunt Me aaien, in me kruipen en bespringen, Me tot een bal opblazen, tot een punt Verkleinen, me bewenen of bezingen: Ik ben je materiaal. Besnuffel me. Loer in mijn keel, mijn hart, mijn reet, mijn maag. Vervloek me duizend maal of knuffel me. Ik vind het best. Ik heb je lief vandaag. Proef van mijn…

Er was veel rommel op de brug te zien. Ik zag onder de brug. Naar alle zijden leek zich vuile troep daar te verspreiden. De lucht was zurig. Een minuut of tien dat ik daar stond, in 't gas, mijn kleren stonken, mijn neus toonde verwantschap met wit krijt laat mij daar midden in de smerigheid een knal vernemen dat mijn oren klonken. Asjemenou…