Alle inzendingen van Hendrik Marsman

Laat mij alleen. dit is de tweesprong onzer wegen. gij hebt mij tot de verste rand geleid. maar keer hier om, ween niet. gij kunt de laatste tocht naast mij niet schrijden, noch ik met u, gij gaat hem eens alleen. gij zijt mij nochtans onverdeeld verpand: ik heb uw bloed de donkre kus gegeven van hen, die boven dood en leven ontstegen zijn…

LI 'Wie schrijft, schrijv' in de geest van deze zee of schrijve niet; hier ligt het maansteenrif dat stand houdt als de vloed ons overvalt en de cultuur gelijk Atlantis zinkt; hier alleen scheert de wiekslag van het licht de kim van het drievoudig continent dat aan ons lied de blanke weerschijn schenkt van zacht ivoor en koolzwart…

De bronzen kling omheuvelt ademend het schemerdal. daarachter zingt de zee een zachte dood wuivende zeilen, dromend aan de voet der weke heuvlen, deinen de tenten van het maagdenkamp, Penthesileia slaapt een laatste vrouw die haar omarmen mocht en sluimeren in ’t warme schaduwrag van hare flank, bezweken en ineengeworpen, ergens in de…

De avond daalt; een zinkend schip. de kiel slaat op een blinde klip. - o, hartstocht van dit kil vergaan, in koele nacht, in koele maan. "en gij, die eens dit leven prees met sterke stem en harde keel, is dan het glanzen van uw woord bestorven en voorgoed teloor?" - ik heb geleerd dat in de dood de ziel zal stijgen levensgroot…

Groots en meeslepend wil ik leven! hoort ge dat, vader, moeder, wereld, knekelhuis! 'ga dan niet ver van huis, en weer vooral ook het gespuis van vrouwen buiten uw hart, weer het al uit uw kamer; laat alles wat tot u komt onder grote en oorlogszuchtige namen buiten uw raam in de regen staan:…

De zuilen zijn vluchtig verguld. een oeroud zwijgen heeft zich opgericht uit de getijden der vergankelijkheid. en onberoerd staat dit verweerd geweld boven de wirwar en het gekrioel der mierennesten, en het zichzelf verdelgend menselijk gewoel. geen bloem, geen schaduw zijn gebleven gelijk zij waren op de eerste dag en elke nacht…

Denkend aan Holland zie ik brede rivieren traag door oneindig laagland gaan, rijen ondenkbaar ijle populieren als hoge pluimen aan de einder staan; en in de geweldige ruimte verzonken de boerderijen verspreid door het land, boomgroepen, dorpen, geknotte torens, kerken en olmen in een groots verband. De lucht hangt er laag en de zon…

In deze kleine kamer vind ik soms nog vrede. al wat daarbuiten ligt heeft voor mij afgedaan; wat rest mij nog, dan ‘Krieg und Frieden’ lezend, tot mijn verwoeste dromen in te gaan?…

Van hare handen die zijn hoofd namen en het wegborgen binnen haar schoot is toen het kale glanzende strelen begonnen als een ijl sneeuwen over een groot, somber land. en toen hij de ogen sloot over een leven, tot de dood toe vermoeid, was wat het donkere bloed had misdreven in een blind brandend wenen vergeven en uitgeroeid; en behoed door…

Ik lig zwaar en verminkt in een hoek van de nacht, weerloos en blind: ik wacht op de dood die nu eindelijk komen moet. het paradijs is verbrand: ik proef roet, dood, angst en bloed. ik ben bang, ik ben bang voor de dood. ik kan hem niet zien, ik kan hem niet zien, maar ik voel hem achter mij staan. hij is misschien rakelings langs mij gegaan…

Glazen grijpen en legen; veel jagen en reizen; vrouwen omhelzen en strelen; strijden op felle paarden en blinkende wateren splijten; spelen met licht en donker; de dag en de nacht doorrijden onder fluweel en schaduw en flonkrende sterrenbeelden. het staat niet in mijn hand gegrift; en een hand is een leven, een lot; ik lees slechts…

De doden liggen hier goed. een jongen heeft mij er binnengeleid; eerst rende hij naast mij en voor mij uit als een jonge hond in de voorjaarszon, tot ver buiten de poort, waar de heuvelrug als een havenhoofd plotseling afbreekt, een brug van basalt, hoog boven het andalusische land dat golft als een zee, tot de einder beplant met…

"De liefde slaapt in haar hart als de lente in de winterse grond die in koude en duisternis wacht als een vlinder in haar cocon. in het dorp waar ik nu overnacht schijnt morgen een schuimende zon in een hemel met palmen bevlagd! geen regen, geen schaduw, geen sneeuw, geen dooiende schemering die als een zwavelen zon in de rafels hangt van…

Breek op en verdwijn in de nacht; zie niet om naar het huis van uw hart. laat uw leven liever vergaan en verbloeden in eenzaamheid dan nog langer de wegen te gaan waarvan iedere steen u weer zegt wat gij hebt misdacht en misdaan. ga heen en weiger te staan voor de bloedraad van een gericht waarin gij uw jeugd hebt verteerd, uw gloed en uw…

Hij schreed en ruimte was hem soepel kleed aan 't koele lijf. de gladde luchten spatten uit elkander en rode sterren walmden àl hun wonder in wankelende nacht. hij schreed en ruimte brak aan zijn metalen tred en lucht verkromp voor zijn doorzengde zucht. leven was enkle vlokken violette geur. hij at en aarde trok haar gillende spiralen…

"Ik die bij sterren sliep en 't haar der ruimten droeg als zilveren gewei, en 't stuifmeel der planeten over de melkweg blies en in de maan gezeten langs 't grondeloze blauw der zomernachten voer, ik ben beroofd en leeg, mijn schepen zijn verbrand, mijn stem verloor haar gloed en vindt geen weerklank meer in 't dode firmament, niets dan…

Tederheid, leg nu uw hoofd aan het ademend schoudergewelf - deze man verloor het geloof in wat sterker was dan hijzelf. hij reisde de wereld rond. doch hoe weinig baat het de mens of de ziel haar zaligheid won nu de wereld te gronde ging. hij stond op en liep naar het raam; van walging vervuld en vermoeid, zag hij neer in het pompende…

Geef mij een mes. ik wil deze zwarte zieke plek uit mijn lichaam wegsnijden. ik heb mij langzaam recht overeind gezet. ik heb gehoord, dat ik heb gezegd in een huiverend, donker beven: ik erken maar één wet: léven. allen, die wegkwijnen aan een verdriet verraden het en dat wìl ik niet.…

Haar lichaam golfde in het bed - de herten traden uit het woud van berkenzon en beukengoud - en in het deinen van haar schoot, gevangen in het gouden net, verging mijn lichaam in het wed tussen haar schouders en haar schoot. in ’t zachte golven van haar buik verging de ziel en stroomde uit in ’t donker, wijnrood golvend dal, en samen, hemel…

Volk, ik ga zinken als mijn lied niet klinkt; ik moet verdrogen als gij mij niet drinkt; verzwelg mij, smeek ik - maar zij drinken niet; wees mijn klankbodem, maar zij klinken niet.…

De regen valt in de nacht in het dal, tussen donkere bergen; uw haar en uw handen zijn zacht, maar waar, waar moet ik mij bergen in die laatste verwilderde nacht als de hitte de overmacht zal verkrijgen op al het zijnde en de dood in de vlammen ons wacht. nu kan ik nog wel bij u schuilen maar hoe zal het zijn in die nacht als de winden als…

De zon en de zee springen bliksemend open: waaiers van vuur en zij; langs blauwe bergen van de morgen scheert de wind als een antilope voorbij. zwervende tussen fonteinen van licht en langs de stralende pleinen van 't water voer ik een blonde vrouw aan mijn zij, die zorgloos zingt langs het eeuwige water een held're, verruk'lijk-meeslepende…

"Wie zegt mij dat het verraad niet herleeft in een ander land? waarom vluchten uit weerzin en leed, waarom hopen dat men vergeet wat de ziel heeft doorstaan en gemerkt? slechts zolang de herinnering nog werkt is mijn leven mijn eigen bezit, onverschillig of het bestaat uit vervoering of nederlaag. als ik opbreek en wakker word in een nieuw…

De avond daalt; er valt een vage schemer. ik zoek de vrede die de dag mij nam; en onweerstaanbaar brengen mij mijn schreden naar 't stille kerkhof waar ik na uw sterven berooid en eenzaam iedre avond kwam. waarom? ik weet te goed dat ik u niet kan wekken en dat gij daar zijt en ik hier en dat dit graf ons scheidt; dat ik aan deze steen niets…

Tracht, na uw vijftigste jaar, langzaam te leren, dat het goed is als de bladeren vallen; de sterken worden dan toch nog lang niet gerooid; zeg tot u-zelf: ‘ik wil pas vallen onder de winterstorm’. - mij kan soms nu het verlangen al overvallen naar onze latere jaren, als ik niet meer gekooid in dit zwerfziek verlangen wonen zal in…

Wie kent zichzelf? ga zitten in een nieuw gewelf en neem een korte, scherpe stift die voor de drift en 't vliegend weer van het gevoel niet aanstonds zwicht; die wachten kan tot 't vergezicht en 't donker landschap van de ziel naar alle zijden openligt onder het koopren avondlicht. en als dan vogels zonder tal zijn neergestreken…

Over enkele dagen zal het verleden zijn. om te vergeten zal ik mij overgeven aan de warme schijn van wijn en hartstocht; maar wat is wijn, wat kan de duiz'lende verrukking der liefde zijn naast het geluk van dertig woorden, stuk voor stuk gezuiverd van de tijd? laat er geen wrevel zijn, bewaar mijn mond voor de jaloerse smaad en het…

De zon hing laag. tussen de witte muren verbloedde goud en zwart het avondrood. hij, van zijn hoog terras, volgde de lange strepen, het vluchtig zog van nooit geziene nooit gedroomde schepen door het gemarmerd zilver van de zee. de huiveringen van 't geschubd metaal, door 't stijgend maanlicht rimpelend beschenen, waren…

Ik lig nog te bed in de blinkende morgen en hoor in mijn hart en daarbuiten het ruisen der nieuwe zee, reuken en blijde geluiden en de bloeiende geuren der kruiden vervliegend als schuim in het zonlicht en op de wind drijft het mee. nu is er rust en een wijdheid vol nieuwe kracht; voor mijn vertwijfeling en mijn stoutmoedigste droom een onpeilbaar…

Tussen het venster en de donkre wand een eenzaam man, een kruisbeeld in de hand. zijn hart wordt stil en bovenwerelds wit: het hoort hoe hij in duizend angsten bidt. en het ivoren Lichaam van de Man tussen twee zwarte kruisen wordt een vlam, die het beslagen duister diep doorlicht: een weergaloos, doorschijnend vergezicht: over…