Alle inzendingen van Guido Gezelle

(Hom. Il. XVIII, 576) O! 't ruisen van het ranke riet! o wist ik toch uw droevig lied! wanneer de wind voorbij u voert en buigend uwe halmen roert, gij buigt, ootmoedig nijgend, neer, staat op en buigt ootmoedig weer, en zingt al buigen 't droevig lied, dat ik beminne, o ranke riet! O! 't ruisen van het ranke riet! hoe dikwijls dikwijls…

(01 01 1891) Het oud jaar is gekist, genageld en begraven; en ‘t nieuwe, korts nadien, kwam schielijk aan te draven. Zo ‘t oude was, zo zal, waarschijnlijk ‘t nieuwe zijn, vervuld van koud en heet, van liefkijkheid en pijn. Een dingen wense ik u, en mij en allen samen, het oude jaar en ‘t nieuw te doen, in…

Heb meelijen met de bomen, laat de bast hun ongeschonden; bewaar ze voor de nijdigheid der kwade nagelwonden; geen onbarmhartig mensenkind ze dood en kwelle: geeft de vrijheid aan des Scheppers hand, die in hun lenden leeft. Hoe schandelijk ontmaakselt en ontmooit gij mij de vrome, de vrije en blije bomen, die ‘k…

'Wie is als God!' zo wierd het woord, in lang verleden tijden, omtrent de troon van God, gehoord, als Michaël ging strijden. 'Wie is als God!' Hij won de slag en satans volk vernederd lag. De vane omhoge! en immer voort, die weerbaar is, gestreden! 'Wie is als God!' weergalme ‘t woord des zegepraals, nog heden!…

‘k Zal mij van te dichten zwichten, zo ‘t mijn hart niet wel en gaat: wie kan rijpe bezen lezen van een tak die droge staat? Laat de lieve wonnenbronne, laat het leutig zonnenvier, laat de verse blommen kommen, laat weerom de lente, alhier! Dan ja, zal ‘k genezen wezen, opstaan en, gespannen fel, of ‘t een klare snare ware, dichten ende…

Mijn hart is als een blomgewas, dat, opengaande of toegeloken de stralen van de zonne vangt, of kwijnt en pijnt en hangt gebroken! Mijn hart gelijkt het jeugdig groen, dat asemt in den dauw des morgens; maar zwakt, des avonds, moe geleefd, vol stof, vol weemoeds en vol zorgens!…

(Herinnering aan Beethoven's Septuor.) ‘t Er viel ‘ne keer een bladjen op het water ‘t Er lag ‘ne keer een bladjen op het water En vloeien op het bladje dei dat water En vloeien dei het bladjen op het water En wentel-winkelwentelen in ‘t water Want ‘t bladje was geworden lijk het water Zo plooibaar en zo vloeibaar als het water Zo…

Heur' trompe steekt de koe: ze is moe van neerstig om te knagen; van lange, in ‘t jeugdig grasgewas, de zware eur te dragen; de zware eur, die, molkenvol, al bij de grond genaakt; die zwaait, die heur de tred belet, en ‘t lichaam lastig maakt. Ze steekt de trompe en tuit, om uit den meers te mogen komen, ter melksteê…

Hoor, 't is de wind, 't is de wind, 't is de wind, en zoekende zucht hij om ruste te vinden, overal rond, en en vindt gene, nooit : of hij de daken van d'huizen verstrooit, of hij de vliegende blâren doet ruisen, of hij de bomen daarboven doet buisen, of hij de torren hun toppen afwaait, of hij de malende meulenen draait, of hij de…

o Lenteblomke, ‘et moederhert der aarde eerst uit- gekropen, hoe heerlijk hangt uw halssierraad vol morgendauw gedropen! Hoe blijde baadt mijne ogen beide uw kraag, vol di- amanten; hoe mooi omvangt uw vallend hoofd dit groen, van we- derkanten! Hoe ongezien, hoe wonderschoon, hoe moet de Schep-…

Hoe eigen zijn de bomen al, van dracht en groeibaarheid: de hulst en bloot zijn takken nooit, hoe fel de buien bersen; de beukenboom zijn handen naar de hemel openspreidt; en, slaande, schijnt de berkenroe de wilde wind te dersen! Op wacht, en achter ‘t water, staan, gekroond met immer vers gewaai, de dikke koppen…

En durft gij mij van dichten spreken, die nimmer zijt in staat twee reken* te rijmen dat het gaat! Het dichten is van God gegeven, maar niet aan elk ende een in ‘t leven; de kunste is niet gemeen*. Laat bloeien al die roos mag wezen, spruit helder, zijt gij bron*; maar dezen die* ton zijn blijven ton! De miere en zal geen peerd heur…

De profundis! klonk de bede, De profundis! zuchtte 't huis, 't huis, en al die knielden mede, in godvruchtig stemgedruis. Uit de diepten roepe ik, Heere, hoor, ik bidde u, naar mijn stem! wil uwe oor te mijwaart keren, die om bijstand biddend bem! Sloeg gij al mijn zonden gade, Heer, wie 'n zou niet ondergaan? Neen, bij u daar…

'k Heb zo menigmaal gegaan waar de wilgen te treuren staan, buiten stad, naar 't dodenveld ... 'k Heb bij woeste windgeweld 't geel gebladert dwarren zien en onwetend op de knien neergezakt en nagedacht dat de dood met 't mensdom lacht lijk de wind met 't dorre blad ... Kranke mensdom, sta hier wat bij de graven. 't Wormgekriel knaagt…

Het zonnelicht is neergedaald en ‘t gaat bij andere lieden, verwacht en welkom-weer onthaald, de dag hun doen geschieden. Het morgent daar, het avondt hier, en wonderschone verven zie ‘k wentelen in het westervier, en stille, stille sterven. ‘t Was rood eerst, helder paars weldra; en, blauw- en blauwerwendig, door…

Daar is een wondere drank die elkeen schuwt te drinken, want bitter is de smaak en doet de mond geen deugd. Elk ziddert die hem ziet, want zwart is hij van verwen, noch spegelt ooit het licht zijn helderheid daarin. Zeer dikwijls is de kelk, waaruit m' hem komt te drinken met doorenen gekroond, ofwel met bloed getint. De Godmens heeft hem…

Ten halve afgewrocht, ontvangen, niet geboren; gevonden algeheel, noch algeheel verloren, zoo ligt er menig rijm onvast in mij, en beidt de aangename tijd van volle uitspreekbaarheid. Zo slaapt de botte in ‘t hout, verdonkerd en verdoken; geen blomme en is er ooit, geen blad eruit gebroken; maar blad en blomme…

'k Worde elke dag geboren en ik sterve op elke dag; de zonne gaat, en 't leven, mij in vier-en-twintig stonden, van 't oosten naar het westen, en een wonderlijk verdrag houdt alles, dat er in mij is en buiten mij, gebonden. Het leven van de mens is als het leven van de zon, die op- en af- en ommegaat, en wandelt, alle dagen, de weg, die…

o Here, maak mijn herte sterk als staal, als steen, als kerkewerk; opdat het, onder 't lijden niet week en worde en weg en vloei; voor 't menigvuldig mensgemoei dat tegen mij komt strijden. 'k Heb dorst naar een- en veiligheid, die al te lang te komen beidt, 'k en weet mij niet waar bergen; 't wilt altemale op mij gestormd, om, fel…

Een witte spree ligt overal gespreid op ’s werelds akker; geen mens en is, men zeggen zou, geen levend herte wakker. Het vogelvolk, verlegen en verlaten, in de takken des perebooms te piepen hangt, daar niets en is te pakken! ’t Is even stille en stom, alhier aldaar; en, ondertussen en hore ik maar het kreunen meer, en ’t kriepen…

Dichten is geen kunste kom, geen kunste dichten is een gunste Gods een gunste!…

Scheef is de poorte, van oudheid geweken; zaâlrugde 't dak van de schure; overal stro op de zwepingen zit er gesteken; vodden beveursten het huis en de stal. Boven die vodden zijn blommen gesprongen; onder die vodden zit volk en gezin: blommen van vrede, zo ouden, zo jongen, blommen van buiten en blommen van bin. Daar is 't dat…

God, hoe kan de mens toch boos zijn, die maar U tot steun en heeft, en in ander goed getroost zijn als dat goed dat Gij hem geeft? o 't Mysterie zonder weerga, dat ik overal het goed, in mijn eigen als ik neerga, dat ik daar het kwaad ontmoet!…

Heilige Maria die daar zijt Moeder ende Maagd, van Kerst gewijd; vrij van alle zonden en smetten, wil op mij, uwe dienaar, letten, ende mij helpen, wanneer ik sterve dat ik des Hemels vreugden erve!…

Ik ben een blomme en bloeie vóór uwe ogen, geweldig zonnelicht, dat, eeuwig onontaard, mij, nietig schepselken, in 't leven wilt gedogen en, na dit leven, mij het eeuwig leven spaart. Ik ben een blomme en doe des morgens open, des avonds toe mijn blad, om beurtelings, nadien, wanneer gij, zonne,…

Mijn hert is als een blomgewas, dat, opgaande of toegeloken, de stralen van de zonne vangt, of kwijnt en pijnt en hangt gebroken! Mijn hert gelijkt het jeugdig groen, dat asemt in de dauw des morgens; maar zwakt, des avonds, moe geleefd, vol stof, vol weemoeds en vol zorgens! Mijn hert is als een vrucht, die wast en rijp wordt, in de schauw…

Daar liep een dichtje in mijn gebed, en 'k wilde 't aan de kant gezet, maar, niet te doen, het wilde en 't zou mij plagen, als ik bidden wou! En nu is mijn gebed gedaan, en 't dichtje is 'k weet niet waar gegaan: vergeefs gezocht, vergeefs, o wee, 'k en vinde noch rijm noch dichtje meer!…

De kerzelaar zijn trouwgewaad heeft aangedaan: vandage moet hij, meidag is ‘t, ter bruiloft gaan. Elk taksken is een priem nu, die, bewonden, wit, tot tenden, in een witte schee van blommen zit. Beruwrijmd, was hij schoon, wanneer de winter woei: veel duizendmaal is schoonder nu zijn blomgebloei…

Hoe zwart staan al de bomen in de witheid, onverwacht, van 't overdadig sneeuwen, dat 't gedaan heeft, van de nacht! Ze staan daar, als gekoolzwart en met tekenen geprent, al zwarte en zwarte staven, op een eindloos pergament. Ze 'n roeren, noch ze 'n poeren en, bij 't nachtelijk gestraal, men zweren zou dat 't spoken zijn, of…

Weldadig zonneweer, hoe lang heeft ons verlangen gewacht naar uwe troost, geveterd en gevangen in ‘s winters lastigheid! Zal ‘t zomer zijn voortaan, of zult ge, wederher al, zonne, u duiken gaan? De mensen danken u volmondig, en de hoven, in ‘t eerst aanschouwde groen, u dankbaarheid beloven; de…