inloggen

biografie: Jacobus van Looy

1855 - 1930

[Haarlem 1855 -1930]

Jac. van Looy was een zoon van een timmerman/aannemer. Na een trieste jeugd in het Haarlemse Burgerweeshuis en een opleiding tot letterzetter en huis- en rijtuigschilder, werd hij in de gelegenheid gesteld tekenonderricht te volgen, eerst aan de avondschool, daarna aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten te Amsterdam. De Prix de Rome die hij in 1884 kreeg, stelde hem in staat te reizen, vooral in zuidelijke landen (Italië, Spanje, Marokko), waar hij inspiratie opdeed.

Onder invloed van Kloos c.s., die hij in `Flanor' had leren kennen, kreeg Van Looy ook belangstelling voor de literatuur. Hoewel schilders- en schrijverstalent bij hem harmonisch samengingen en hij een gewaardeerd schilder en graficus was, maakte hij vooral naam als woordkunstenaar.

Van Looy behoorde niet tot de oprichters van De Nieuwe Gids - van wie hem overigens ook zijn bescheiden aard en afkomst onderscheidden -, maar in menig opzicht kan hij een vertegenwoordiger van de kunst der Tachtigers genoemd. In hun tijdschrift publiceerde hij een aantal van zijn belangrijkste teksten. Van Looy manifesteerde zich daarin als realistisch beschrijver van het Hollandse binnenhuis van ambachtslui en kleine burgers en als impressionistisch schilder van exotische kleurenweelde. Voor het sombere pessimisme van de naturalisten behoedden hem zijn vreugde over de schoonheid van natuur en zijn liefde voor de mens. Fantasie speelt een hoofdrol in ‘De wonderlijke avonturen van Zebedeus’, een knap geschreven, originele, grillig gecomponeerde verzameling beschouwingen, verhalen, gedichten, waarin hij ironisch zijn oordeel uitspreekt over tijdgenoten en eigentijdse toestanden en stromingen.

Zijn autobiografische werken Jaapje (1917), Jaap (1923) en Jacob (1930), waarin hij zijn jeugd in het weeshuis en zijn jaren als handwerksman uitbeeldde, bestaan uit reeksen taferelen; van observatie van de uiterlijke werkelijkheid is de nadruk verlegd naar het innerlijke leven. Vooral in het eerste en populairste boek Jaapje slaagt Van Looy erin de kinderziel genuanceerd uit te beelden.

Van Looy is een van de belangrijkste auteurs van het Nederlands impressionistisch proza: zijn werk is de neerslag van een voortdurend, met alle zintuigen aandachtig opnemen van de realiteit, steeds bezield van intens medeleven, van een grote beeldkracht, persoonlijk van techniek, krachtig en vrij van mooischrijverij.


Werk:


Poëzie:

De ar (1920)
Gedichten 1884-1925 (1932)


Proza:

Proza (1889)
Gekken (1892)
Feesten (1902)
Ode aan Rembrandt (1906)
De wonderlijke avonturen van Zebedeus (1910)
Reizen (1913)
Jaapje (1917)
Nieuwjaarsdag (1919)
Jaap (1923)
Bijlagen (bij 'De wonderlijke avonturen van Zebedeus - 2 delen) (1925)
Op reis (1929)
Nieuw proza (1929)
Jakob (1930)
De weesjongen (fragmenten uit Jaapje/Jaap/Jakob) (1953)
De nachtcactus (1969)


Inzendingen van deze schrijver

31 resultaten.

Eerste sneeuw in de tuin

poëzie
3.0 met 12 stemmen aantal keer bekeken 2.212
Verhelderd ligt en overal omzwacht, En tinteljong en toch zo eindloos oud, Dat ‘t bijna angstig maakt en onvertrouwd Dit daaglijks plekje nu in winterdracht. Gedekt zijn alle sporen, kalm en zacht, En alle onwillige en stutten boud, Met vertjes blank als bijenvlerkjes koud, Belegen werden...

Café

poëzie
4.0 met 8 stemmen aantal keer bekeken 2.116
Waar, vlam-rood, rozen in de rooie zalen Bloeien in kronen en 't goud rommedomt, In spiegel-wanden duizendvoud weerómt, Komen we, nachtvolk, op het licht aandwalen. Dan in geroes van vele talen, In spraak-gewar dat Babylonisch gromt, We hurken om tafels,...

HERINNERING

poëzie
3.0 met 11 stemmen aantal keer bekeken 2.609
Ik zie dat bleek gelaat, als met een krans Omspannen door het strenggeplooid korset - Die zachtblauwe ogen weer, als in gebed, Neerblikkend naar de vlugge naaldendans. En aan haar voeten, in de zonneglans, Zie 'k, hoe een blonde knaap zich spelend zet: Dan - aandachtsvol -...

Op een pauw-oog vlinder

poëzie
5.0 met 4 stemmen aantal keer bekeken 3.099
Door 't licht kom ik aangedwerreld In dovende nazomer-wereld, Luchtig gelijk een veer, En daal als een sprookje neer, En wenk als een fabel op Met mijn gespriete kop. Als 't woord in een arme dichter, Kom ik al voller en lichter: 'n Spraakloos, een roerend nietsje, Een vlammetje,...

PAPAVER-BED

poëzie
4.0 met 10 stemmen aantal keer bekeken 1.391
Blank, scharlaken, woest en vredig, Franjig, strokig, effen, ledig, Wapenig, vol walmen; Staan zij naar de zomer luchtend, In een windeloze uchtend, Opgericht als palmen. 't Rusteloze vliegendom Gromt en glinstert al alom En beweegt zich vinnig Om het groene tonnetje Met het...

Avondwolk

poëzie
2.0 met 6 stemmen aantal keer bekeken 1.561
Voor een heemling op van groen-blauwe zwaart’ Kwam ze opgelaaid uit een smeulende aard’; Uit ijs-kil gestapelde horden, Van bulten en bonken en borden, Van vormsels, gekanteld als zerken, Als schaliedaken van kerken, Uit stroken, banden en dammen Van muren, bedwingende vlammen. Aan...

FABRIEKSROOK

poëzie
3.0 met 10 stemmen aantal keer bekeken 2.755
Een vale slang kruipt uit die hellepoort, Zij zwelt haar flanken op met dof gesteen, Zij schuift haar gore kronkels langzaam voort, Wijl nieuwe kronkels baart die mond van steen. Met duizend tongen speelt zij om zich heen, Die lekken ’t blauw azuur dat zwijgend gloort, En de arme ster die...

Kerstnacht 1915

poëzie
2.0 met 5 stemmen aantal keer bekeken 751
Regent het in de nacht? De stille, de heilige nacht? Spritst het niet duister en zacht? Neen, ’t regent niet in de nacht, De alles omhullende nacht, De nacht is stom en wegend is de nacht. Ik weet dat onder de nacht Een mensdom grijnst en smacht En dat de wolken waren Als wijlen van...

Oud liedje

poëzie
3.0 met 9 stemmen aantal keer bekeken 1.784
Het licht is bleek en traag, De dag is arm en kort. Wat leeft beweegt zo vaag… ‘t Is of geleefd niet wordt. Een ondoorzicht’ge hang… Een leeftijd arm en kort… Maar ‘t ogenbliks-leven is lang En stilkens eindeloos wordt. December 1900

Avond op het Forum Romanum

poëzie
4.0 met 1 stemmen aantal keer bekeken 410
De Nacht is komend met een heir van dromen; Zij volgen mee met wijd-geopende ogen; Ver van het Westen af kwam zij getogen, In 't vreemd blauw kleed met brede zwarte zomen. Daar de verzoenlijke Avond lag in vrome Gepeinzen neer, op hare arm gebogen, In licht opaal en klaar goud...

EEN TELEFOON-LIEDJE VAN ZEBEDEUS

poëzie
4.0 met 3 stemmen aantal keer bekeken 265
Het zijn de snaren, Die door de ruimte varen; Een uitgespannen schaal Van stijve paal tot paal. Die snerpen en die fluiten Door 't nachtelijke buiten En gonzen in de wind, Gespannen, doof en blind . . . De snaren zijn 't, de snaren, Waar langs de stemmen varen Van velen, doof en...

Slapeloos

poëzie
4.0 met 1 stemmen aantal keer bekeken 323
Hij komt met geruisloze vleugelslag aan, De donkerlokkige knaap, Hij staart met zijn peinzende ogen mij aan, De dromen-brengende Slaap. Hij vouwt om mijn peluw zijn wieken wijd Met loom gebogene lijn En over mijn voorhoofd zijn adem verglijdt In schaduw van maneschijn. Dan aan...

Eerste sneeuw in de tuin

poëzie
4.0 met 1 stemmen aantal keer bekeken 549
Verhelderd ligt en overal omzwacht, En tinteljong en toch zo eindloos oud, Dat 't bijna angstig maakt en onvertrouwd Dit daaglijks plekje nu in winterdracht. Gedekt zijn alle sporen, kalm en zacht, En alle onwilligheên en stutten boud, Met veertjes blank als bijenvlerkjes koud, ...

Onder de boom

poëzie
4.0 met 5 stemmen aantal keer bekeken 545
Gelegerd op het oude lover, Bij beukenstam, als aan een drempel, Waar takken hangen dakswijze over, Wij zoeken rust als in een tempel... De lange, donkere twijgen deinen, Door luwe luchting opgetild, En wuiven voor de bladerschijnen Van gulden loofwerk, zon-verstild. Soms zijn...

Zee

poëzie
5.0 met 1 stemmen aantal keer bekeken 597
O,'t leven van de zee, waarbij ik was gezeten, Dat aanzwol uit een ruimt' waaronder bergen staan, En tot mijn voeten kwam met dreun en kolking slaan, En in een zwalp uitzwom van ruiseling verreten. Het doffe strand was rood als leme, antieke vazen, Beklompt met stenen, grijs, als...

NACHTEGAAL

poëzie
3.0 met 2 stemmen aantal keer bekeken 635
Hoor het verheven roepen in het dagen, Nu er de nacht nog is, de geur'ge, zoele, Overal-stille nacht; door 't wellend, zwoele Gefilomeel, dat donker is als klagen. - Nu tjuikt het henen over lage hagen, En slaperige keeltjes komen joelen: Zo op een meer veel scherpe zeiltjes kroelen De dag...

NACHT

poëzie
3.0 met 2 stemmen aantal keer bekeken 425
In 't wijd gedachteloze ruim der nacht Ligt er mijn ziel als een te blazen veder, Die, opgenomen, kwam op de aarde weder Na 'n winde-vaart gevallen schommel-zacht. Gelijk met donzen pluizen gans omzwacht, In molge schaûw ter rust gelaten neder, Schouwt zij in 't aanzichtloze en volgt het...

MIDDEL-EEUW

poëzie
2.0 met 2 stemmen aantal keer bekeken 539
Op Mijner Wereld regel-rechte banen Pronk-volkren trekken op ter Kathedrale Kaproen, pij, toog; kazuifel, filigrane Mijter; dorpers-rood, rood van kardinalen. In val en dreun van canonieke schalen, Man-basse', in wierook knapen als sopranen; Naar 't donker dienen boven de missalen Schreed...

EEN LIEDJE VAN ZEBEDEUS

poëzie
4.0 met 2 stemmen aantal keer bekeken 479
Nu komt ze van de bron En gaat ze door de zon, Licht, tip-top, roze en ros, Haar gloênde harendos. En waar de boomstam staat, Gegroefd als'n oud gelaat, Spitst ze haar kin naar boven, Waar al de lovers stoven. 'k Wou het liep al zo naakt Wat recht is, welgemaakt, En wandelde in de...

Zacht valt de regen

poëzie
2.0 met 3 stemmen aantal keer bekeken 544
Zacht valt de regen uit een hemel zonder pracht... Die zich stil heeft betrokken met 'n water-zware vracht Bij het komen van de nacht. Geen ziet hoe het daalt uit dat duistre wolk-gespan, Als de tranen stil geschreid van een hoge sterke man, Die men voelen wel maar zien niet kan. Langzaam...

Sint-Niklaas-versje bij een kalender

poëzie
3.0 met 6 stemmen aantal keer bekeken 627
Dat Sint, gemijterd, in scharlaken pak, Met paard en knecht hoog over daken rijdt, Geloven alle kindren; zij zijn blijd' En zoet als hij maar diep tast in de zak. Maar dat nog 'n oudre dan de Bisschop schrijdt Over ons hoofd heen, rustloos, nimmer zwak, Geregeld tredend als 't gerikketak Van...

Zacht valt de regen

poëzie
2.0 met 4 stemmen aantal keer bekeken 494
Zacht valt de regen uit een hemel zonder pracht... Die zich stil heeft betrokken met 'n water-zware vracht Bij het komen van de nacht . Geen ziet hoe het daalt uit dat duistre wolk-gespan, Als de tranen stil geschreid van een hoge sterke man, Die men voelen wel maar zien niet kan. Langzaam...

Zwaard-lelies

poëzie
2.0 met 7 stemmen aantal keer bekeken 674
In de oude, bekende vertrekken Zij pronken en stralen en strekken Hun vuur-prachtig rood; Zij staan voor de ramen te gloeden Als van kardinalen de hoeden, Van machtigen, groot; En staan in de hoeken te vlammen Als pluimen in hellem-kammen En vanen in oorlogs-nood; En schaatren diep...

Mijn alleroudst verhaal heb ik verzwegen

poëzie
3.0 met 6 stemmen aantal keer bekeken 614
Gebeurd verhaal, verhaal van jaren hèr, Wat zuster deed met mij? Hoe ik als kind, Jongste van arm gezin, soms, vader blind Geleidde door het stadje, her en dèr. Hoe 'k op zijn schouders zat dan, hoog en vèr Uitkeek, voor hem; voor gracht en stoep gezwind Waarschuwen moest; en hoe zich...

De krokusjes

poëzie
3.0 met 9 stemmen aantal keer bekeken 2.075
In sliertjes en slipjes, Gestreept-groene tipjes, Gesproten uit velletjes bruin, Uit stronkjes en blaartjes En rafele haartjes, De krokusjes bloeien schuin. Al de een over de ander Verrijken ze elkander En pronken, pralen van zon; 0, dat is wel zeker, Dat nooit gouden beker In...

Van een ziek kindje

poëzie
2.0 met 6 stemmen aantal keer bekeken 1.169
Zij laten mij niet los die heldre oogen Van 't stille kindje aan de dood gewijd, Op moeders armen in onnozelheid Gezeten en zo neerziend uit den hoge. Heel d'avond door heeft er die blik gewogen, Over mij henen als een majesteit Van onverwonderde genadigheid, Dichtbij en ver en altijd...

Wonderlijk

poëzie
4.0 met 4 stemmen aantal keer bekeken 1.341
Wonderlijk is ‘t in ‘t holle van de nacht, Plotsling te denken aan zoveel beminden; Als in de duistre wereld van de winden, ‘t Zwalpe element ligt met gebonden kracht. Dan komt zich al wat ver is weer laten vinden: De handen, de gelaten der beminden, Als in een gloed van lage kaarsen,...

Vogelenzang

poëzie
4.0 met 2 stemmen aantal keer bekeken 932
Het is het feest der vogels en der koren Geboorte en der welluidende gedachten; ‘t Vergeten zijn der eindeloze nachten, Toen in de borstjes lag de stem bevroren. Hun vlucht is heel de wereld door te horen; Als uit de veren keeltjes trilt het jachten, Schieten de tonen wieken aan en...

RAAM-LIEDJE

poëzie
3.0 met 7 stemmen aantal keer bekeken 1.707
’t Tuintafeltje glanst, De regen er danst, Fonteint, bedriegertjes, kleen*, Dan blinkt er een blaas En breekt met geraas Licht, in de hemelvloed heen. Doch diep in de tuin Hangt alle loof schuin, Druilt of pruttelt van neen; Och, de arme bloemen Verbeuren haar roeme, En hoorden nooit...

Ik ben van nacht ontwaakt

poëzie
3.0 met 9 stemmen aantal keer bekeken 2.977
Ik ben van nacht ontwaakt met wilde schrik, Met droge lippen, en gebroken kracht. Het klamme zweet op ’t voorhoofd, ’t bloed in jacht Bonzende door mijn polsen, traag en dik. Toen heb ik liggen staren in die nacht, Met grote ogen, met verwezen blik, En naast mijn hoofd, daar telde een...
Meer van deze schrijver...