inloggen

biografie: Gerard Reve

[Amsterdam 1923 - Zulte (B) 2006]

 
Gerard Kornelis van het Reve wordt op 14 december geboren te Amsterdam, als zoon van Gerard Johannes Marinus van het Reve en Janetta Jacoba Doornbusch. Gerards oudere broer Karel (1921-1999) zou slavist en schrijver worden. Hun vader is journalist en schrijver en jarenlang vooraanstaand lid van de Communistische Partij. Bij het gezin woont van 1918 tot zijn dood in 1941 Opa Kornelis Doornbusch, die gestalte zou krijgen in Reves verhaal 'De laatste jaren van mijn grootvader' (1947).


1938 Het gezin verhuist naar de Jozef Israelskade 116-I, het huis dat als Schilderskade 66 het decor vormt van De avonden (1947).


1940 Gerard debuteert met de in eigen beheer uitgegeven dichtbundel Terugkeer.

1940-1943 Reve heeft het Vossius-gymnasium verruild voor de Grafische School. In deze tijd doet hij een zelfmoordpoging.

1945 Reve belandt bij de psychiater C.J. Schuurman, die hem tot schrijven aanzet.

1945-47 Reve werkt als verslaggever bij het dagblad Het Parool.

1947 'De avonden' verschijnt. De auteur, die zich Simon van het Reve noemt, ontvangt er de Reina Prinsen Geerligsprijs voor. Het boek veroorzaakt een sensatie in kleine kring, maar vindt pas jaren later een groot publiek. Simon Vestdijk prijst de groteske en bevrijdende humor in de roman, Godfried Bomans spreekt van `mensonterend proza'.

1948 Reve trouwt met de dichteres Hanny Michaelis.

1949 Werther Nieland verschijnt.


1950 De ondergang van de Familie Boslowits verschijnt. Een aangrijpend verhaal, gebaseerd op oorlogsherinneringen. De zich nu G.K. van het Reve noemende auteur valt weer lof (onder anderen van Simon Vestdijk) zowel als verguizing vanwege zijn `negativisme' en `nihilisme' ten deel.


1951 Reve besluit uitsluitend  in het Engels te schrijven. Een aan Reve toegekende reisbeurs door de staatssecretaris van Onderwijs Cals wordt niet uitgekeerd vanwege het vermeend pornografische karakter van de Engelstalige novelle Melancholia. Tussen 1952 en 1957 verblijft Reve geregeld in Londen, waar hij werkt in een neurologisch ziekenhuis.

1956 Reves Engelstalige The Acrobat and other stories verschijnt. Het brengt niet de doorbraak waarop Reve hoopte. Reve en Michaelis gaan uit elkaar. Reve begint een verhouding met Wim Schuhmacher (`Wimie').

1959 Reve en Michaelis scheiden officieel. Reve wordt redacteur van het tijdschrift Tirade.

1960 Reve schrijft het aan zijn Engelse vriend Angus Wilson opgedragen A Prison Song in Prose, in eigen beheer uitgegeven in 7 exemplaren en acht jaar later verschenen in een handelseditie. Kort daarna besluit hij weer in het Nederlands te publiceren. Reve ontvangt de mr. H.G. van der Vies-prijs voor het nooit opgevoerde toneelstuk Moorlandshuis.

1962 Reves toneelstuk Commissaris Fennedy (1962) wordt opgevoerd door het Rotterdams Toneel – en slecht ontvangen. In deze periode schrijft Reve toneel en toneelkritieken, en vertaalt toneel (onder meer Pinter en Albee). Op een schrijversconferentie in Edinburgh openbaart hij publiekelijk zijn homoseksualiteit.

1963 Hanny Michaelis heeft The Acrobat and other stories vertaald, de bundel die als Vier wintervertellingen in 1963 in het Nederlands verschijnt. Reve ontvangt de prozaprijs van de Gemeente Amsterdam voor Tien vrolijke verhalen (1961). Met het verschijnen van zijn reisbrieven in Tirade blijkt Reve een nieuwe vorm te hebben gevonden. Ze worden op initiatief van uitgever G.A. van Oorschot gebundeld onder de titel 'Op weg naar het einde'. Reve woont nu samen met Wimie in Amsterdam. Hij zoekt aansluiting bij de katholieke kerk, wat hem de hoon oplevert van een deel van het literaire establishment. Reve reist op de bromfiets naar Spanje, Marokko en Portugal, deels gefinancierd door de bevriende havenbaron Ludo Pieters en de vader van de dichter Hans Lodeizen.

1964-65 Reve voert satirische sketches op in het VARA-tv-programma 'Zo is het toevallig ook nog `s een keer'.


1966 Reve treedt toe tot de rooms-katholieke kerk. Voor 'Op weg naar het einde' ontvangt hij de romanprijs van de gemeente Amsterdam. Op de legendarische manifestatie Poëzie in Carré draagt hij, gehuld in een hooggesloten wit kostuum, zeven `geestelijke liederen' voor, zoals hij zijn gedichten noemt. 'Nader tot U' verschijnt in een bundel die verrijkt is met Reves eerste geestelijke liederen. Een in Nader tot U verwoorde fantasie, waarin de schrijver met een als ezel geïncarneerde God de geslachtsdaad bedrijft, leidt tot commotie in christelijke kringen. De ARP-senator Algra beschuldigt Reve van blasfemie, reden voor Reve om zijn huis in het Friese Greonterp `Huize Algra' te noemen. SGP-Kamerlid Van Dis verzoekt de ministers van Justitie en CRM om stappen wegens het `godslasterlijke' proza. Van de Amsterdamse rechtbank belandt de zaak via het Amsterdamse Gerechtshof bij de Hoge Raad. Reve voert zijn eigen verdediging met succes; in 1968 wordt hij van alle aanklachten vrijgesproken. Zijn pleitredes zullen later verschijnen onder de titel Vier Pleidooien (1971).

1967 Veertien Etsen van Frans Lodewijk Pannekoek voor Arbeiders Verklaard komt uit, waarin de schrijver het werk van zijn drinkvriend toelicht. De kunstenaar Pannekoek woont in de buurt van Greonterp, waar Reve zijn huis inmiddels heeft omgedoopt tot `Huize Het Gras'. Een dichtersmanifestatie voor Friese studenten te Leeuwarden ontaardt in een handgemeen tussen Reve en Simon Vinkenoog, omdat de laatste een ironische opmerking over Reves katholicisme maakt.

1969 Reve ontvangt de P.C. Hooftprijs voor zijn oeuvre op het Muiderslot. Bij het in ontvangst nemen kust de schrijver minister M. Klompé van CRM. Twee maanden later verzorgt de VPRO ter viering van de prijs een feestelijke uitzending vanuit de Allerheiligste Hartkerk te Amsterdam. Het programma, door Reve zelf samengesteld, voorziet in optredens van variété-artiesten en de Zangeres Zonder Naam. Vanuit katholieke kring ontstaat opwinding over het `misbruik' van de kerk, wegens de uitspraken van Reve in een vraaggesprek op die dag met Hans Keller ('De katholieke kerk is een poppenkast en in een poppenkast hoort een Jan Klaassen') en de ceremoniële wijze waarop hij met zijn vriend Willem Bruno van Albada (`Tijger' of `Teigetje') voor het altaar verschijnt.

1970 Verschijning van de Franse vertaling van De avonden en de Duitse vertaling van Nader tot U. Reves boeken worden in het algemeen overigens niet in ruime mate vertaald: zijn ironisch-plechtstatige taal zou in het buitenland niet goed worden begrepen.


1972-1976 In Weert vindt Reve enkele jaren gedurende lange periodes onderdak bij vriend en bewonderaar Guus van Bladel. In deze periode verschijnen de `Liefdesboeken' De Taal der Liefde (1972) met brieven aan Simon Carmiggelt, Lieve Jongens (1973) – onder de nieuwe nom-de-plume Gerard Reve – Het Lieve Leven (1974), Ik Had Hem Lief (1975) en Een circusjongen (1975). Reve voelt zich verwant met de zwarte Romantiek van ten minste twee eeuwen terug. Bespiegelingen over de dood komen in deze boeken steeds nadrukkelijker aan de orde. Ook legt Reve voor het eerst zijn `revistische' liefdesopvatting uit: een mystiek spel van onderwerping, tuchtiging en begunstiging, waarbij de `meedogenloze jongen' een slaafje krijgt. De boeken worden weliswaar niet allemaal even geestdriftig ontvangen, maar Gerard Reve wordt inmiddels wel, met Mulisch en Hermans, gerekend tot de `Grote drie' in de Nederlandse literatuur.

1973 Reves Mariaverering en fantasieën over `revistische' erotiek worden in zijn boeken afgewisseld met monarchistische en vermeend-racistische teksten, wat hem een reprimande van collega-schrijver Harry Mulisch oplevert: in hoeverre kan de zelfbenoemde `volksschrijver' zich met zijn `ironische' uitspraken nog achter het masker van de ironie verschuilen?

1974 Reve koopt een huis in het Zuid-Franse Le Poët-Laval, vlakbij het `Geheim Landgoed' bij Vesc dat hij in 1969 aankocht. Reve wordt benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

1975 Joop Schafthuizen doet zijn intrede. De Schiedamse kunstenaar, `Matroos Vosch' genoemd, wordt niet alleen Reves nieuwe `Liefdesslaaf' maar werpt zich ook op als diens belangenbehartiger.

1976 Reve verhuist naar Frankrijk. Hij bouwt er eigenhandig aan de vervolmaking van zijn eigen schrijverscel op het Geheime Landgoed en droomt ondertussen van de vervolmaking van `het boek dat alle boeken overbodig zal maken': Het Boek Van Het Violet En De Dood. Zijn motto, vermeld boven Brief uit het huis genaamd `Het Gras', moet hem daarbij dienstbaar zijn: ,,An unhappy childhood is a writer's gold mine.''

1978 Reve legt verantwoording af van zijn jeugd in 'Oud en Eenzaam'.

1980 Onder de titel 'Moeder en Zoon' verschijnt een verslag van zijn toetreding tot de katholieke kerk in 1980. Aanvankelijk zou dit Het Boek Van Het Violet En De Dood gaan heten.

1980-82 In de jaren tachtig blijkt hoe consciëntieus Reve het schrijven van brieven gedurende zijn leven heeft volgehouden. Hij boekstaafde zijn liefdesleven, worstelingen met het geloof, strubbelingen met uitgevers, het thema van zijn werk en tal van andere meer en minder particuliere overwegingen. Inzicht in zijn leven met Wim Schuhmacher verschaft Brieven aan Wimie 19591963 (1980); het brievenboek Brieven aan Bernard S. 19651975 (1981) doet dat in zijn vriendschap met Bernard J. Sijtsma (19381991). Dan volgen twee brievenboeken die een duidelijker licht werpen op zijn religieuze en literaire opvattingen: Brieven aan Josine M. 1959 1975 (1981), gericht aan zijn astrologische raadsvrouwe Josine (`Jobs') W.L. Meyer (18961991), en Brieven aan Simon C. 19711975 (1982), aan `kunstbroeder' Simon Carmiggelt (1913 1987). Verder verschijnen Brieven aan Frans P. 1969-1969 (1984), Brieven aan Geschoolde Arbeiders (1985), Brieven aan Ludo P. 19621989 (1986) en Klein gebrek Geen bezwaar (1986).

1980-1989 Reves werk wordt verfilmd: na de verfilming van korte verhalen (`Crolus' en `Gossamer') volgen Lieve Jongens (1980, Paul de Lussanet), De Vierde Man (1983, Paul Verhoeven) en De avonden (1989, Rudolf van den Berg). Reves leven en werk zijn in de jaren tachtig en negentig veelvuldig onderwerp van radio- en tv-programma's en artikelen in kranten en tijdschriften.

1981 De Vierde Man, dat eerder door de CPNB als boekenweekgeschenk was geweigerd, verschijnt.


1983 De romans Wolf en De stille vriend verschijnen.


1985 Van 5 april tot 15 mei schrijft Reve in NRC Handelsblad verslagen van het bezoek van de Paus aan Nederland, gebundeld in Roomse Heisa (1985).


1986 In Zelf Schrijver Worden (1986) bundelt Reve de Albert Verwey-lezingen die hij te Leiden gaf over zijn literaire principes.


1987 Verschijning van Verzamelde gedichten.


1988 De roman Bezorgde Ouders verschijnt.


1991 Brieven aan mijn Lijfarts verschijnt, gericht aan zijn voormalige huisarts Jan Groothuyse.


1993 Reve en Schafthuizen vestigen zich in een voormalige dokterswoning in het Belgische Machelen. Reve verbleef daarvoor al steeds frequenter in Nederland, waar hij met Schafthuizen een huis had te Schiedam. Bij zijn zeventigste verjaardag wordt Reve bevorderd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Brieven van een aardappeleter verschijnt.

1996 Reve publiceert het lang aangekondigde boek onder de titel Het Boek Van Violet En Dood.

1997 Brieven aan Matroos Vosch 19751992 verschijnt.

1998 Reves laatste roman, Het Hijgend Hert, verschijnt. Bij zijn 75ste verjaardag wordt Reve benoemd tot Commandeur in de Orde van Oranje Nassau.

2001 Gerard Reve wordt de driejaarlijkse Prijs der Nederlandse Letteren toegekend voor zijn `even omvangrijk als schitterend werk'.

2003 Zijn levenspartner meldt dat Reve zichzelf en hem niet meer herkent.

2006 Reve overlijdt in een verzorgingingstehuis op 8 april 2006. Volgens zijn partner Schafthuizen was het laatste moment met Reve "een soort ontroering". "Gistermorgen ben ik verwittigd door het verpleeghuis dat de situatie heel kritiek was. Vanaf half twee 's middags was ik aanwezig en ben gebleven tot kwart voor negen toen hij stierf. De zon was net ondergegaan. Het was een heel ontroerend moment", aldus Schafthuizen.

Bron: NRC-Scholieren



Inzendingen van deze schrijver

13 resultaten.

Credo

gedicht
3.0 met 72 stemmen aantal keer bekeken 43.535
Niets te verwachten, niets te hopen: er rest mij niets dan duisternis en Dood. Ik zie het, maar ik wankel niet: wie Gij ook zijt, U heb ik lief, met heel mijn hart, met al mijn Bloed.
Gerard Reve14 december 2023Lees meer…

ROEPING

gedicht
4.0 met 64 stemmen aantal keer bekeken 17.477
Zuster Immaculata die al vier en dertig jaar verlamde oude mensen wast, in bed verschoont, en eten voert, zal nooit haar naam vermeld zien. Maar elke ongewassen aap die met een bord: dat hij vóór dit, of tegen dat is, het verkeer verspert, ziet 's avonds reeds zijn smoel op de tee...

Slapeloos

gedicht
4.0 met 15 stemmen aantal keer bekeken 8.745
In de nachtwind, als ik niet slapen kan, hoor ik de toorn en het lijden van God. Maar boven de storm uit hoor ik de stemmen van miljoenen zielen, voor eeuwig verloren, die roepen om gerechtigheid. Wat hopen zij? Wat denken zij? Wat denken zij van Hem? Wat denkt Hij van Zichzelf?

Afscheid

gedicht
3.0 met 18 stemmen aantal keer bekeken 13.044
Vergeet mij maar. Doe mij maar weg uit Uw herinnering. Tot eens, bij toeval nog, gij leest: 'in alle stilte plaatsgevonden', en schudt het hoofd, en gaat Uws weegs.

15 augustus 1970

gedicht
3.0 met 16 stemmen aantal keer bekeken 7.296
Eens zal ik gaan tot waar de Ongeschonden Roos voor eeuwig bloeit, en schouwen in Haar hart, tot waar de zee van bloed zwart wordt van diepte: Mysterie, van Zichzelf gedragen, dat uit Zichzelf geboren wordt.

TREURZANG OP GOEDE VRIJDAG

gedicht
3.0 met 42 stemmen aantal keer bekeken 10.741
Gedachtig aan Uw Sterven heb ik lang gevast, en al die tijd niet eens gedronken. Zo zie je weer: bij God is alles mogelijk. Maar toon mij toch, als oogst van dit rampzalig leven, één regel, die de moeite waard en leesbaar was. ---------------------------------- uit 'Het Zingend...

Een zoeker

gedicht
3.0 met 40 stemmen aantal keer bekeken 12.198
Ik sta op de rand der wereld en roep: 'Waar zijt Gij?' De echo antwoordt: ' Zijt gij? Gij?' --------------------------------- uit: Verzamelde Gedichten, 1986
Gerard Reve16 februari 2020Lees meer…

Hymne voor M.

gedicht
3.0 met 47 stemmen aantal keer bekeken 19.698
Gij, Die alles weet en alles begrijpt, ook waar Uw Zoon geen tijd voor heeft en geen geduld, tot U, lieve Moeder, zing ik dit lied: van U gekomen, keer ik tot U terug. Moge het niet te lang duren voordat ik weer bij U ben. ---------------------------------------- uit: 'Verzamelde...
Gerard Reve15 december 2019Lees meer…

DAGSLUITING

gedicht
3.0 met 140 stemmen aantal keer bekeken 36.625
Eigenlijk geloof ik niets, en twijfel ik aan alles, zelfs aan U. Maar soms, wanneer ik denk dat Gij waarachtig leeft, dan denk ik, dat Gij Liefde zijt, en eenzaam, en dat, in dezelfde wanhoop, Gij mij zoekt zoals ik U. ------------------------------------------ uit: 'Nader tot u',...
Gerard Reve22 september 2019Lees meer…

HERKENNING

gedicht
2.0 met 447 stemmen aantal keer bekeken 186.966
Nu weet ik, wie gij zijt, de Jongen die ik eenzaam zag te Woudsend en daarna, nog op dezelfde dag, in een kafee te Heeg. Ik hoor mijn Moeders stem. O Dood, die Waarheid zijt: nader tot U.

Weerzien

gedicht
3.0 met 16 stemmen aantal keer bekeken 4.107
Laatst zag ik hem terug, de jongen uit mijn jeugd, die ik op school in bang geheim vereerde: blonde Prins Satan, ongenaakbaar schoon, wiens wrede lach mijn schuwe hart doorboorde. Ik denk niet dat hij ooit iets heeft vermoed van wat een vol jaar lang mijn ziel verteerde, noch dat ik, hoe...

Avondrood

gedicht
3.0 met 18 stemmen aantal keer bekeken 7.339
Eens was ik jong en schoon. Vrouwen die met mij dansten werden in mijn armen medegevoerd tot duizelingwekkende hoogten. Nu gaat er niets meer omhoog: het enige dat stijf staat zijn mijn gewrichten. Ach, waar zijt gij gebleven zoete, bittere, onstuimige...

Credo

gedicht
3.0 met 16 stemmen aantal keer bekeken 5.561
Niets te verwachten, niets te hopen: er rest mij niets dan duisternis en Dood. Ik zie het, maar ik wankel niet: wie Gij ook zijt, U heb ik lief, met heel mijn hart, met al mijn Bloed.