biografie: Herman Gorter
1864 - 1924
Herman Gorter [Wormerveer 1864 – Brussel 1927]
Herman studeerde klassieke talen; na zijn afstuderen was hij korte tijd leraar, maar hij wijdde zich na 1895 geheel aan de literatuur en de politiek.
In 1889 verscheen zijn klassiek geworden verhalende gedicht ‘Mei’, waarvan de beginregel - ‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’ - tot de bekendste uit de Nederlandse poëzie behoort.
In Verzen (1890) buitte hij de uitdrukkingsmogelijkheden van de taal uit: deze sensitivistische gedichten gelden als de eerste experimentele poëzie in Nederland. J.H. Leopold, Hendrik Marsman en Lucebert zijn erdoor beïnvloed. Een wereldbeschouwelijke oriëntatie in zijn bestaan vond hij bij Spinoza (wiens Ethica hij vertaalde) en in het socialisme, waaraan hij zich overgaf met de stelligheid die bij hem paste.
Als marxistisch theoreticus hield hij zich strak aan de leer; in de controverses tussen ‘marxisten’ en ‘reformisten’ binnen de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij stond hij dan ook aan de zijde van de eersten. Na de scheuring van 1909 sloot hij zich bij de SDP (de latere Communistische Partij Nederland) aan.
Met ‘Pan’ (1912) probeerde hij na ‘Een klein heldendicht’ (1906) opnieuw een socialistisch epos te scheppen.
Zijn dichterlijk idealisme bracht hem later in botsing met de Communistische Internationale en met Lenin.
Twintig jaar lang schreef Gorter politieke beschouwingen in De Nieuwe Tijd, waarvan hij vanaf 1898, samen met Henriëtte Roland Holst en Frank van der Goes, redacteur was.
Onder de Beweging van Tachtig neemt Gorter door zijn uitzonderlijk dichterlijk talent een bijzondere plaats in.
Inzendingen van deze schrijver
126 resultaten.Ze zat daar rechtop
poezie
2,9 met 14 stemmen 
2.825 Ze zat daar rechtop en keek,
de ogen op éne streek.
Stil licht school daarin,
een lach- of een schreibegin....
Toen de tijden bladstil waren, lang geleen
poezie
3,0 met 22 stemmen 3.313 Toen de tijden bladstil waren, lang geleen,
is ze geboren, in herfststilte een bloem,
die staat bleeklicht in 't vale lichtgeween, -
regenen doen de wolken om haar om. ...
Soms, als men buiten loopt in zee van zon
poezie
3,5 met 21 stemmen 3.674 Soms, als men buiten loopt in zee van zon,
Of in de diepe storm, in 't diepe jaar,
Of in de nacht haar laag neervallend haar,
Of in sneeuw, als men haast niet lopen kon,...
Zoals de maaiers 's avonds huiswaarts gaan
poezie
3,1 met 15 stemmen 2.764 Zoals de maaiers 's avonds huiswaarts gaan,
verzadigd krachtig, in het hoog gezag
des avonds met in 't oog vierkant de dag
van licht, waardoor zij zwaaiend zijn gegaan....
Verdoemd!
poezie
3,6 met 17 stemmen 3.359 Verdoemd!
Allen zijn klein,
Geen is er groot,
Beter weg in de dood...
Zo stil moet het zijn
poezie
3,8 met 12 stemmen 6.174 Zo stil moet het zijn
om de dichter,
dat, als in de schijn,
het duizendvoudig gelichter...
Het regende in de stad
poezie
4,2 met 17 stemmen 3.534 Het regende in de stad,
toen kwam er wat
muziek van straatmuzikanten,
die bliezen naar de kanten....
Een meisje
poezie
3,4 met 8 stemmen 4.675 's Morgens op het witte laken
doet er een gelaat ontwaken -
dat ligt daar als een waterlelie
op een golf water, op de peluw....
De lente - ik sta midden in haar -
poezie
4,8 met 4 stemmen 950 De lente - ik sta midden in haar -
o daar komt ze daar daar
daar vliegt ze op mij aan, ze zoent me,
ze zoent me, ze zoent me en ze noemt me ...
Ik wist niet dat dit alles was zo mooi.
poezie
5,0 met 2 stemmen 692 Ik wist niet dat dit alles was zo mooi.
Zo staat ook wel een meisje vol in bloei,
De bruigom loopt om haar en streelt het haar,
Zijn spitse ving'ren door haar gouden haar:...
Uit de donkere aarde ...
poezie
4,0 met 2 stemmen 636 Uit de donkere aarde
Komt op het licht,
En het Heelal zweeft in het licht
Der Liefde. ...
‘In Memoriam’
poezie
4,0 met 2 stemmen 914 Verdoemd!
Allen zijn klein.
Geen is er groot.
Beter weg in de dood...
Weet iemand wat op aard het schoonste is?
poezie
5,0 met 3 stemmen 1.381 Weet iemand wat op aard het schoonste is,
Het allerschoonste? welks gelijkenis
Hij ziet in alles wat hem vreugde geeft?
Waarom hij lief heeft wat rondom hem leeft?...
Tot in het diepste rilt
poezie
4,0 met 2 stemmen 1.022 Tot in het diepste rilt
Mijn merg, mijn gebeente, als Gij u
Als stip vertoont slechts, Poëzie.
En bleek verwacht ik u in stilt....
Reeds is de winter ons voor goed gescheiden
poezie
Reeds is de winter ons voor goed gescheiden,
de lente ergens ver, aadmende, wacht,
de rulle sneeuw wordt van wit zwart en zacht,
en komt met ploffen van de daken glijden. ...
TWEE lampen schijnen
poezie
4,2 met 4 stemmen 1.060 Twee lampen schijnen,
de spiegel schemerblauwt, er schrijnen
lichten in meubels rondom,
alle dingen zijn stom....
Overpeinzing na het lezen van Einstein's theorie
poezie
I
De drie laatste begrippen in 't heelal,
Die nog vast stonde' in dat donker kristal,
Tijd, ruimte, massa, zijn dat dus niet meer....
Liefde
poezie
I
En nog een ander licht stroomt van de aarde
In des heelals onmetelijke gaarde...
Zoals de duif
poezie
4,0 met 5 stemmen 1.518 Zoals de duif
Zweeft door het licht,
Zo zweef ik door het licht
Der liefde....
't Is alles wenen, de storm, het huis
poezie
4,0 met 2 stemmen 942 't Is alles wenen, de storm, het huis,
de grijze hemel om alles henen -
voor me een vrouw, hoor hoor gesuis -
ademen stil door al dat wenen....
De bloed'ge strijd om het bezit
poezie
4,0 met 2 stemmen 894 De bloed'ge strijd om het bezit
Is ook een strijd om machtigste geest,
Het bezit van het goud, het wit,
Zweept óp de geest het allermeest....
De arbeid is ook de bron van het weten
poezie
4,0 met 2 stemmen 642 De arbeid is ook de bron van het weten,
Hij is de wel van de goudenen geest.
Door zijn gestage groei groeit ongemeten
De macht van den geest binnen 's mensen leest....
De arbeid maakte de verhoudingen
poezie
4,0 met 2 stemmen 549 De arbeid maakte de verhoudingen
Der mensen en de strijd van hunne klassen.
Het bezit is uit de arbeid opgewassen
En de strijd om 't bezit, het goudene....
De gemeenschaplijke arbeid schiep de stammen
poezie
3,8 met 4 stemmen 791 De gemeenschaplijke arbeid schiep de stammen,
En doet de strijd tussen die stamme' opvlammen
Rondom de hele aarde. Een woest gebeuren
Waarin de stammen elkander verscheuren....
Uit de arbeid komt voort de bloedige strijd
poezie
4,5 met 2 stemmen 978 Uit de arbeid komt voort de bloedige strijd.
De arbeid is 't die doet de stromen bloed
Om de aarde vloeien. In rode damp van bloed
Doet haar dampende voortgaan de arbeid....
Het wezen van 't heelal is energie
poezie
3,5 met 4 stemmen 1.701 Het wezen van 't heelal is energie
Het wezen van de mens is zijn arbeid,
Door de arbeid is de mens een deel van die
Oneindige natuurkracht: de waarheid....
De heide is maar stil
poezie
De heide is maar stil,
het overal vol licht,
en als een zilverspil
het zonnelicht;...
Hare buik is zo welvende en zacht
poezie
Hare buik is zo welvende en zacht
Als van de wijde zee een ronde golf,
Die een oneindige lichtglans bedolf
Binnen zijn tedere en donzen vacht....
De gonsregen, regen -
poezie
3,8 met 4 stemmen 1.494 De gonsregen, regen -
het òpbewegen
van bladen als water valt,
de regen valt valt valt....
Het is juist goed
poezie
4,0 met 3 stemmen 2.307 Het is juist goed
dat ik de glorie derf,
daardoor moet
ik iets goeds maken voor ik sterf....
