biografie: Herman Gorter
1864 - 1924
Herman Gorter [Wormerveer 1864 – Brussel 1927]
Herman studeerde klassieke talen; na zijn afstuderen was hij korte tijd leraar, maar hij wijdde zich na 1895 geheel aan de literatuur en de politiek.
In 1889 verscheen zijn klassiek geworden verhalende gedicht ‘Mei’, waarvan de beginregel - ‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’ - tot de bekendste uit de Nederlandse poëzie behoort.
In Verzen (1890) buitte hij de uitdrukkingsmogelijkheden van de taal uit: deze sensitivistische gedichten gelden als de eerste experimentele poëzie in Nederland. J.H. Leopold, Hendrik Marsman en Lucebert zijn erdoor beïnvloed. Een wereldbeschouwelijke oriëntatie in zijn bestaan vond hij bij Spinoza (wiens Ethica hij vertaalde) en in het socialisme, waaraan hij zich overgaf met de stelligheid die bij hem paste.
Als marxistisch theoreticus hield hij zich strak aan de leer; in de controverses tussen ‘marxisten’ en ‘reformisten’ binnen de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij stond hij dan ook aan de zijde van de eersten. Na de scheuring van 1909 sloot hij zich bij de SDP (de latere Communistische Partij Nederland) aan.
Met ‘Pan’ (1912) probeerde hij na ‘Een klein heldendicht’ (1906) opnieuw een socialistisch epos te scheppen.
Zijn dichterlijk idealisme bracht hem later in botsing met de Communistische Internationale en met Lenin.
Twintig jaar lang schreef Gorter politieke beschouwingen in De Nieuwe Tijd, waarvan hij vanaf 1898, samen met Henriëtte Roland Holst en Frank van der Goes, redacteur was.
Onder de Beweging van Tachtig neemt Gorter door zijn uitzonderlijk dichterlijk talent een bijzondere plaats in.
Inzendingen van deze schrijver
126 resultaten. Hare borst is zo zacht en rond en teder
poëzie
4,1 met 8 stemmen 
1.728 Hare borst is zo zacht en rond en teder,
En er om heen speelt een zo teder licht,
Zij is zoals een heuvel in het neder-
Dalen van af de schouders opgericht.
Aan de andre zijde is de schone weder-
Gade even zacht en teder opgericht,
Zij zijn een tweetal in het gouden weder
Oneindig...
Vier joden
poëzie
3,1 met 12 stemmen 2.549 Christus, die 't absolute van de liefde leerde,
Spinoza 't absolute van 't heelal.
Marx, die het relatieve van 't gevoel
En van de geest des mensen leerde, - Einstein van het heelal...
Welk een ras, welk een stam!
Dat kouwe vlees van een ander
poëzie
3,0 met 7 stemmen 2.137 Dat kouwe vlees van een ander
tegen m'n droge handen
en mijn ogen onzichtbaar in de nacht -
dat koele sappige vlees - en al de kracht
van me de nacht in - 't is als dood,
alles zwart, geen wit, geen rood -
mijn hele hoofd lijkt wel koel,
er is nergens een doel -
zo lekker zwart is...
En overal ontstaat deze verschrikking
poëzie
4,2 met 10 stemmen 3.035 En overal ontstaat deze verschrikking,
Misdaad, Laagheid, Vergaan der Ziel tot Niets. -
O donkre macht van 't Kapitaal. O Avond
Van heerschappij. O toppunt van de macht
Van mensen op mensen door der dingen macht.
O Natuur, die in handen van de mensen
Geworden zijt tot de vreselijkste...
En ik zong bij mij zelve:
poëzie
2,8 met 12 stemmen 2.368 Zonde en schuld bestaan niet,
Elk ding is schuldeloos.
Begrip en Liefde
Komen uit
De Gelijkheid van het Heelal.
Zij stijgen dus samen,
De een door de ander,
Hoger en hoger.
Zij stijgen nu
Tot hogere hoogte
Dan zij ooit waren.
Zij stijgen nu tot absolute liefde.
Weet iemand wat op aard het schoonste is
poëzie
4,2 met 19 stemmen 5.093 ''''''''''''''''''''''''''''..................
Weet iemand wat op aard het schoonste is,
Het allerschoonste? welks gelijkenis
Hij ziet in alles wat hem vreugde geeft?
Waarom hij lief heeft wat rondom hem leeft?
Waarom diè rijkdom en diè een vrouw
En één...
Terwijl de aarde om het zonlicht gaat
poëzie
3,1 met 28 stemmen 3.404 Terwijl de aarde om het zonlicht gaat,
terwijl de bossen stralende energie
van de zon drinken, terwijl ieder wie
leeft, de lucht gebruikt, alles brandend staat.
Terwijl de aarde tellekens beslaat
met damp, haar zee geeft wolke' aan haar gelaat,
terwijl de aarde aldoor voorwaarts...
O kon ik zijn in u
poëzie
3,3 met 24 stemmen 3.164 O kon ik zijn in u,
O kon ik maar zijn niets,
Geheel in u, in u.
Dat men mij zocht en niets
Vond, maar een spoor, een iets
Van mij, in u, in u.
De lente komt van ver, ik hoor hem komen
poëzie
3,9 met 37 stemmen 6.824 De lente komt van ver, ik hoor hem komen
en de bomen horen, de hoge trilbomen,
en de hoge luchten, de hemelluchten,
de tintellichtluchten, de blauwenwitluchten,
trilluchten.
O ik hoor haar komen,
o ik voel haar komen,
en ik ben zo bang
want dit is het siddrend verlang
wat nu gaat...
De zee, één water van vrijheid
poëzie
3,6 met 15 stemmen 5.154 De zee, één water van vrijheid,
Dansend oneindig licht,
De lucht, één ruimte van vrijheid
Zonder gewicht
Zij spelen de een met de âar,
Vrijhede‘ ontmoetend elkaar.
Ze zat daar rechtop
poëzie
3,0 met 16 stemmen 3.477 Ze zat daar rechtop en keek,
de ogen op éne streek.
Stil licht school daarin,
een lach- of een schreibegin.
Haar handen en haar gezicht
waren in de kamer licht,
haar ogen lichtten naar voren –
de stilte deed ruisen horen.
Ik wachtte of ’t spreken begon,
langzaam aan ze...
Toen de tijden bladstil waren, lang geleen
poëzie
3,0 met 23 stemmen 3.715 Toen de tijden bladstil waren, lang geleen,
is ze geboren, in herfststilte een bloem,
die staat bleeklicht in 't vale lichtgeween, -
regenen doen de wolken om haar om.
Ze stond bleeklicht midden in somberheid,
de lichte ogen, 't blond haar daarom gespreid,
de witte handen, tranen op...
Soms, als men buiten loopt in zee van zon
poëzie
3,3 met 26 stemmen 4.196 Soms, als men buiten loopt in zee van zon,
Of in de diepe storm, in 't diepe jaar,
Of in de nacht haar laag neervallend haar,
Of in sneeuw, als men haast niet lopen kon,
Dan voelt men zulk een liefde voor de bron
Van al wat leeft, 't heelal, dat men...
Zoals de maaiers 's avonds huiswaarts gaan
poëzie
3,1 met 17 stemmen 3.004 Zoals de maaiers 's avonds huiswaarts gaan,
verzadigd krachtig, in het hoog gezag
des avonds met in 't oog vierkant de dag
van licht, waardoor zij zwaaiend zijn gegaan.
Zo ga ik ook, terwijl de grote maan
kogelend voortgaat langs de stroeve dag
der nacht die 'k even koperhel...
Verdoemd!
poëzie
3,4 met 21 stemmen 3.661 Verdoemd!
Allen zijn klein,
Geen is er groot,
Beter weg in de dood
Dan verdoemd met het kleine te zijn.
Zo stil moet het zijn
poëzie
3,4 met 18 stemmen 6.467 Zo stil moet het zijn
om de dichter,
dat, als in de schijn,
het duizendvoudig gelichter
der fantasie die in de stilte bloeit,
- het schoon en rein
beeld van de wereld richt er
zich op - hij het hoort in het fijn
ruisen der stilte. Verdichter
heet hij, omdat hij bijeenbrengt en...
Het regende in de stad
poëzie
4,1 met 21 stemmen 3.827 Het regende in de stad,
toen kwam er wat
muziek van straatmuzikanten,
die bliezen naar de kanten.
Toen voelde ik de leugen
van vrolijkheid in 't geheugen,
die men als kind eens heeft,
te dansen omdat men leeft.
Een meisje
poëzie
3,3 met 10 stemmen 4.942 's Morgens op het witte laken
doet er een gelaat ontwaken -
dat ligt daar als een waterlelie
op een golf water, op de peluw.
's Middags loopt ze in het bos te schijnen,
haar ogen tussen bladen als twee kleine
vuurjuwelen, kijkend in een laan -
bladen ruisen weer dicht, ze is...
De lente - ik sta midden in haar -
poëzie
3,9 met 11 stemmen 1.255 De lente - ik sta midden in haar -
o daar komt ze daar daar
daar vliegt ze op mij aan, ze zoent me,
ze zoent me, ze zoent me en ze noemt me
haar zoete ademen, woord voor woord;
o en daar vliegt ze voort
de honnege fladderende lente,
daar naar de verte, daar naar de horizonnerige...
Ik wist niet dat dit alles was zo mooi.
poëzie
3,7 met 3 stemmen 942 Ik wist niet dat dit alles was zo mooi.
Zo staat ook wel een meisje vol in bloei,
De bruigom loopt om haar en streelt het haar,
Zijn spitse ving'ren door haar gouden haar:
En loopt onwetend heen en zoekt in spel
Matheid en slaap. Dan treedt op zijn drempel
Een bloot beeld: onder 't witte...
Uit de donkere aarde ...
poëzie
4,0 met 3 stemmen 844 Uit de donkere aarde
Komt op het licht,
En het Heelal zweeft in het licht
Der Liefde.
Gij ligt in 't licht der Eeuwigheid,
In dat licht, dat zich om ons breidt,
Zweef ik.
O niet van mij het licht,
Dat zich over u breidt,
Het is, het is het licht
Der...
‘In Memoriam’
poëzie
3,5 met 4 stemmen 1.080 Verdoemd!
Allen zijn klein.
Geen is er groot.
Beter weg in de dood
Dan verdoemd met het kleine te zijn.
Weet iemand wat op aard het schoonste is?
poëzie
4,2 met 4 stemmen 1.605 Weet iemand wat op aard het schoonste is,
Het allerschoonste? welks gelijkenis
Hij ziet in alles wat hem vreugde geeft?
Waarom hij lief heeft wat rondom hem leeft?
Waarom diè rijkdom wil en diè een vrouw
En één zichzelf, hoewel ze allen nauw
Weten dat ze iets zoeken dan een woord
Alleen?...
Tot in het diepste rilt
poëzie
4,0 met 2 stemmen 1.149 Tot in het diepste rilt
Mijn merg, mijn gebeente, als Gij u
Als stip vertoont slechts, Poëzie.
En bleek verwacht ik u in stilt.
Reeds is de winter ons voor goed gescheiden
poëzie
1,0 met 1 stemmen 979 Reeds is de winter ons voor goed gescheiden,
de lente ergens ver, aadmende, wacht,
de rulle sneeuw wordt van wit zwart en zacht,
en komt met ploffen van de daken glijden.
In de prikklende lucht, nu zoel als zijde,
die op de stad hangt als vochtige vacht,
komt nu een storm, die...
TWEE lampen schijnen
poëzie
4,2 met 4 stemmen 1.216 Twee lampen schijnen,
de spiegel schemerblauwt, er schrijnen
lichten in meubels rondom,
alle dingen zijn stom.
Ik hoor adem uit een vrouw
komen, ik wou
ik wou - ik zit zwaar en stil,
't is niets wat ik wil.
Hoor de klok rikketikken,
hij telt de ogenblikken.
Overpeinzing na het lezen van Einstein's theorie
poëzie
3,2 met 4 stemmen 1.244 I
De drie laatste begrippen in 't heelal,
Die nog vast stonde' in dat donker kristal,
Tijd, ruimte, massa, zijn dat dus niet meer.
Ze zijn beweeglijk en - als alles - teer.
Welk een gedachte! Welk een nieuw geluk!
Welk een bevrijding van een hoge druk!
Welke slagen toegebracht aan een...
Liefde
poëzie
3,6 met 7 stemmen 2.545 I
En nog een ander licht stroomt van de aarde
In des heelals onmetelijke gaarde
Door de arbeid steeds groter. 't Is de liefde.
Luister, arbeiders, naar mijn zachte monde,
Naar wat ik diep in mijn hart heb gevonden,
Het ware wezen van der mensen liefde.
Zoals de duif
poëzie
3,5 met 6 stemmen 1.695 Zoals de duif
Zweeft door het licht,
Zo zweef ik door het licht
Der liefde.
't Is alles wenen, de storm, het huis
poëzie
4,0 met 2 stemmen 1.061 't Is alles wenen, de storm, het huis,
de grijze hemel om alles henen -
voor me een vrouw, hoor hoor gesuis -
ademen stil door al dat wenen.
O mijn hart klopt zo verschrikkelijk.
O mijn hart klopt zo verschrikkelijk -
zacht is haar huid, adem als bloemen zacht,
het lichte haar -...
Meer van deze schrijver...
