Alle inzendingen van Frederik van Eeden

De wind waait hoog en kent de mensen niet! Hoog wil ik stijgen in de Noordenwind, Boven 't gerucht van stemmen - boven 't licht Der volle straten en de druk der mensen. Ik wil ééns vrij zijn, ééns oneindig vrij - Dat er geen liefde en lachen voor mij is, Geen zachtheid en geen weemoed en geen lust. 'k Wil eenzaam stijgen met de Noordenwind…

Wat wil het reuk'loos vloekgespan Dat U ontkent, o Heer? O, komt de nood eens aan de man... Zij buigen voor U neer. Uw Macht en Goedertierenheid- Driest schenden zij haar aan, En 't sterkste voor Uw goedheid pleit, Dat Gij hen liet bestaan. Hoe groot is Uw genade niet, Dat gij dat galgenrot Uw hoge Naam beschimpen liet,…

O Piëteit! Van vroeger tijd, Hoever zijt gij te zoeken! Der vaad'ren deugd ging naar de maan, Der vaad'ren dichtkunst van de baan Voor vreemde zwadder-boeken! Ach! Helmers dood! En Poot niet groot! Is 't niet om bij te huilen? Dit jong geslacht zou, als het kon, De blanken, marm'ren pantalon Van Tollens zelf…

O Beets, wat zijt gij groot! Als God het niet verbood, Dan zou ik u aanbidden… Nu laat ik dat in ’t midden: Toch val ik voor u neer En breng u lof en eer: Wat is uw muze rijk… En dichterlijk! Vol speels vernuft, o ja! Is wel uw Camera – Doch dat was maar een grapje, Een dartlend eerste stapje; Doch boven Hildebrand Steeg hoog de Predikant…

De godsdienst en de wetenschap Die loof ik allebei - De tweede maakt ons wijs en knap En de eerste vroom en blij. Meen niet dat ik de vrijheid haat O neen! - ik stel haar hoog! Maar waar zij aan de vroomheid schaadt Wend ik tot God mijn oog! Want naast der rede schoon geschenk Lag Hij het bijbelwoord Opdat 'k zou toetsen wat ik denk…

Kunt Gij nog wreder slaan! - mijn God! mijn God! Zie, ik ben sterk en breken zal ik niet, Maar was er één die Gij zó lijden liet, Wijl hij U lief had, boven zielsgenot? En nóg zal ik niet vloeken 't mensbestaan, En 't Leven niet, en Uwe naam niet smaden, Zelfs met dít mateloze Leed beladen, Neem ik het Leven uit Uw handen aan.…

Hier moet ik peinzend gaan en stil, - het afgeleefde loof kwijnt aan de twijgen, ik voel de lome schemer stijgen - en stijgen, stil. Wat glanst het bleke Westen koud! een matte lach uit droeve wolkenbrauwen doet flauw de teed're nevel blauwen in 't gélend woud. - Ik zie de bleke stervenswenk…

Wat wil die dolle jong'lingtrits, Zich dwaas'lijk noemend 'Nieuwe Gids'? Wier schaamt'loze opgeblazenheid Ons ergert en ten hemel schreit. Eerst waagden zij het in de bladen De dichtkunst en Gods naam te smaden! Geen dichter was zó groot, zó hoog, Dien niet hun zwadder stout bespoog. Men riep tot hen: 'Doe zelf eens wat!' Toen…

Nu weet ik welke vogel mijn lievlingsvogel heten mag, die even opgetogen zingt zomernacht en winterdag. Ik werkte ’s winters in het woud, de zon scheen fel door de denne-stammen op fonkelsneeuw met rosse vlammen, mijn hakmes blonk en klonk op ’t hout. Daar ging omhoog een kleine schelle met fijne lichtdoorwaaide klank, hei-leeuwrik’s lied…

Blank-glanzende planeet betuurt aandachtig weder, strak-fonkelend en teder, mijn stille avond-weg - alsof zij weet - Gaat hare hoge baan, blij-bezig, zeer verheven, zelf wel vol moeizaam leven, doch ziet men 't haar serene blik niet aan. Stelt mij het hart gerust, - zó hoog en zó ontzaglijk! - Scheen 't al daar-even…

"Het bulder vrij op 't woeste meer Ik kijk eens buiten naar 't weer En ga dan thuis wat slapen " Tollens 'Tevredenheid' Ach! waartoe dat eeuwig klagen, Ontevreden, onvernoegd; God geeft niemand meer te dragen, Dan juist voor zijn krachten voegt. Wangunst zie 'k elks hart verteren, Woekrend als een fel venijn…

De wind waait hoog en kent de mensen niet. Hoog wil ik stijgen met de Noordenwind, boven 't gerucht der stemmen - boven 't licht der volle straten. Weg! het warm gewoel, de weke druk van mensen om mij heen! Ik wil ééns vrij zijn, ééns oneindig vrij, dat er geen liefde en lachen om mij is, geen zoete stem, geen blik van vrienden-ogen geen…

Onrust en donker alomme, Bang als een dove-en-stomme, tastend als blind ga ik omme - Waar is mijn staf? Ik lijd en moet velen verdrieten, ik geniet ook en doe wel genieten, maar alle vreugd zie ik vlieten in een graf. Ik weet wat allenig mij rust geeft, wat mijn angsten gesust heeft, als 't kind dat Moeder gekust heeft Vóór de nacht.…

Maar daar is Lijden schoner dan de Dood, - Want niet om niet wordt 't mensenhart vertreden, De brand der zielen is het morgenrood Waaruit licht-stil zal dagen Hemelvrede. Des Vaders Strijd en Zijn Vertwijf'ling groot Wordt in het hart der kind'ren uitgestreden, Híj wordt verheerlijkt door de Zielen-nood Der martelaren, die Zíjn Naam…

Helaas! helaas! de wrede smart Wil zelfs geen dichter sparen- Dat moest mijn teder vaderhart Op bitt're wijs ervaren. Hij, die ons allen heeft gewrocht, Zo wijs en goedertieren, Hij heeft ons ditmaal zwaar bezocht; Ons Jantje lijdt aan klieren. Ik vreesde 't vroeg, ik zag het lang, Ik zag zijn halsje zwellen- En eindelijk kwam…

Regen zie ik, mist en regen, grauwe mist en kille regen En de natte mensen lopen rustloos op de natte wegen. D'eeuw'ge veerman in zijn pontje vaart nog altijd op en neder Lange schuiten deinen langzaam en landziekig heen en weder. 'k Hoor een treurig orgel jamm'ren schorre joden klagend schreeuwen. Krijsend boven 't grijze water…

Het zee-geruis zal ik nog dán gedenken als diep in zand mijn hoorloos oor vergaat, als lichten mild mijn ogen niet meer drenken, als zonder woon mijn ijle wezen staat. Naar 't zee-geruis zal ik nog dán verlangen als naar het liefst wat mij de wereld deê. Zij zingt de kroonzang aller wereld-zangen, de op zandig veld neerdonderende zee. Verheugt…

Zonne stervend zonk in zee, en een wijde wade spreidde op de brede kimme neer 't wolkenheer. Eenzaam ruist de duistre zee, langs der duinen ruigje kruinen, als met droeve dodenklacht zucht de nacht. Eenzaam.,eenzaam ruist de zee, slaat de kuste zonder ruste, moeder aarde ligt alom doods en stom. Op het woelend vlak der zee wislend dansen…

0 zeg mij, vriendlijk meisje! Is 't u slechts naar de zin Als ik mijn harte toesluit Voor wat ik meest bemin? Als ik mijzelf koelbloedig Mijn levenslust ontroof De gloed die in mij brandde Met eigen hand verdoof Als ik met koele wijsheid Mijn jonge hartstocht tem, Als ik niet meer wil horen Mijns harte zoete stem. Als ik mijn…

De Dichter is een neuswijs kind, dat Leven zoekt waar 't niemand vindt. Hij spreekt met bergen, maan en zon alsof dat alles leven kon. De Dood zelf lijkt hem een bedrog, zelfs dáárin speurt hij 't leven nog. Maar de Natuurgeleerde doet juist het omgekeerde. Zijn hedendaagse wetenschap is wonder-slim, en wonder-knap, want die verklaart…

1k slof wat over de aarde heen, van Oost naar West, alléén — alléén — en moet nog tussen-beien wat stilstaan, om te schreien — Ik ben een oude pionier, een sjofel, afgemarteld dier en alles scheen om niet — om niet — Zo klonk het oude lied. Waar zijt gij, lieve Heiland dan? U roept een eenzaam, somber man — Hij durft van U niet vergen…

Ik voel het, ja! zij is mij weergegeven de zaligheid, die 'k nimmer had verwacht, Ik voel haar heerlijk in mijn borst herleven, haar oude, wonderzoete tovermacht. Het was zo duister hier, van bange dromen verviel mijn moede geest in doffe rust, Goddank! de fee des lichts is weergekomen en heeft mij uit die droeve slaap gekust. Haar gloed…

Ik ken een plant, niet fraai van loof niet schoon, niet rank gesteeld. Haar vorm is lomp, haar bloem is grof, Geen dichter zingt er ooit zijn lof of nam haar tot zijn beeld. Toch heeft zij iets wat mij behaagt. Zij keert zich naar het licht, van af het eerste morgen-uur wendt zij naar 't vrolijk zonnevuur haar groot en geel gezicht. Ik…

Zal ik in een nevel waren, Of in tastbre duisternis? Zal ik in een ledig staren Angstig dat ik mij vergis? Zal ik dom'len of ontwaken? Zal ik weten waar ik ben? Zal ik bange zuchten slaken twijflend wie ik straks herken? — Zal ik voelen hitte en koude? Zal ik horen? zal ik zien? Ach, mij arme! ach mij oude Wat zal er met mij geschien? Aanstonds…

O, ja! ik voel 't, wanneer ik, na de eten Met schrijfpapier en pen, Voor mijn bureau zo rustig ben gezeten, Dat ik een d i c h t e r ben! Dan voel 'k een dichtgloed in mijn aad'ren klimmen, Die mij tot zingen noopt, En haastig dan, eer 't vonkje zou verglimmen, Mijn pen in de inkt gedoopt! Wat vreugd! dat juist de Heer m i j…

Ik lig op mijn stil dood-bed, heel alleen, ik weet het wel: - nu zal het hart gaan breken; uit mijn onheelbre, wijde wonde leken de trage, donkre droppen, één voor één. In drop bij drop vloeit mijn rijk leven heen, ik wacht het stil, - zie naar het staag verbleken der kleuren mijner wereld, - zij geleken zó onverganklijk, - nog zó kort geleên…

Ik droomde 't Leven als een groot, groen Bos, De vogels zwegen en het loot hing stil, De beken vloeiden niet, geen windgerucht Voer door de takken - en het gras boog niet, - Eenzaam lag ik daar, tussen zwijgend loof, Het was een bange droom, - want alle dingen Die ik toch schoon wist, waren mij zo vreemd, Spoken van schoonheid in vaal schimmenlicht…

Het zee-geruis zal ik nog dan gedenken als diep in zand, mijn hoorloos oor vergaat, als lichten mild mijn ogen niet meer drenken, als zonder woon mijn ijle wezen staat. Naar 't zee-geruis zal ik nog dan verlangen als naar het liefst wat mij de wereld dee. Zij zingt de kroonzang aller wereld-zangen, de op zandig veld neerdonderende…

O, dierbaar plekje grond, ontwoekerd aan de baren! O land van mijn geboorte en teed're kinderjaren! Waar ik mijn eerste kinderspelletjes gespeeld, Mijn eerste kunsteloze zangen heb gekweeld- Wat heeft mijn hart geklopt bij 't horen van uw helden, Die, door Gods hulp gesterkt, de vijand nedervelden, Van Neerlands Vorstenstoet en Staten-Generaal…

Aan mijne Vrouw. In zachte klanken saamgebracht Heb ik uw zoete naam gedacht, O mijn Lief-uitverkoren! Die 't liefst mij aller dingen zijt, Die ik mijn hart heb ingeleid En eeuwig zal behoren. Dit lied is voor de Liefste mijn, Dus zal 't als mijne liefde zijn, Als een gesmede keten Van rijm aan rijm aaneengehecht En om twee harten heengelegd…