Alle inzendingen van Frederik van Eeden

Wat wil die dolle jong'lingtrits, Zich dwaas'lijk noemend 'Nieuwe Gids'? Wier schaamt'loze opgeblazenheid Ons ergert en ten hemel schreit. Eerst waagden zij het in de bladen De dichtkunst en Gods naam te smaden! Geen dichter was zó groot, zó hoog, Dien niet hun zwadder stout bespoog. Men riep tot hen: 'Doe zelf eens wat!' Toen…

Nu weet ik welke vogel mijn lievlingsvogel heten mag, die even opgetogen zingt zomernacht en winterdag. Ik werkte ’s winters in het woud, de zon scheen fel door de denne-stammen op fonkelsneeuw met rosse vlammen, mijn hakmes blonk en klonk op ’t hout. Daar ging omhoog een kleine schelle met fijne lichtdoorwaaide klank, hei-leeuwrik’s lied…

Blank-glanzende planeet betuurt aandachtig weder, strak-fonkelend en teder, mijn stille avond-weg - alsof zij weet - Gaat hare hoge baan, blij-bezig, zeer verheven, zelf wel vol moeizaam leven, doch ziet men 't haar serene blik niet aan. Stelt mij het hart gerust, - zó hoog en zó ontzaglijk! - Scheen 't al daar-even…

"Het bulder vrij op 't woeste meer Ik kijk eens buiten naar 't weer En ga dan thuis wat slapen " Tollens 'Tevredenheid' Ach! waartoe dat eeuwig klagen, Ontevreden, onvernoegd; God geeft niemand meer te dragen, Dan juist voor zijn krachten voegt. Wangunst zie 'k elks hart verteren, Woekrend als een fel venijn…

Maar daar is Lijden schoner dan de Dood, - Want niet om niet wordt 't mensenhart vertreden, De brand der zielen is het morgenrood Waaruit licht-stil zal dagen Hemelvrede. Des Vaders Strijd en Zijn Vertwijf'ling groot Wordt in het hart der kind'ren uitgestreden, Híj wordt verheerlijkt door de Zielen-nood Der martelaren, die Zíjn Naam…

Helaas! helaas! de wrede smart Wil zelfs geen dichter sparen- Dat moest mijn teder vaderhart Op bitt're wijs ervaren. Hij, die ons allen heeft gewrocht, Zo wijs en goedertieren, Hij heeft ons ditmaal zwaar bezocht; Ons Jantje lijdt aan klieren. Ik vreesde 't vroeg, ik zag het lang, Ik zag zijn halsje zwellen- En eindelijk kwam…

Regen zie ik, mist en regen, grauwe mist en kille regen En de natte mensen lopen rustloos op de natte wegen. D'eeuw'ge veerman in zijn pontje vaart nog altijd op en neder Lange schuiten deinen langzaam en landziekig heen en weder. 'k Hoor een treurig orgel jamm'ren schorre joden klagend schreeuwen. Krijsend boven 't grijze water…

Het zee-geruis zal ik nog dán gedenken als diep in zand mijn hoorloos oor vergaat, als lichten mild mijn ogen niet meer drenken, als zonder woon mijn ijle wezen staat. Naar 't zee-geruis zal ik nog dán verlangen als naar het liefst wat mij de wereld deê. Zij zingt de kroonzang aller wereld-zangen, de op zandig veld neerdonderende zee. Verheugt…

Zonne stervend zonk in zee, en een wijde wade spreidde op de brede kimme neer 't wolkenheer. Eenzaam ruist de duistre zee, langs der duinen ruigje kruinen, als met droeve dodenklacht zucht de nacht. Eenzaam.,eenzaam ruist de zee, slaat de kuste zonder ruste, moeder aarde ligt alom doods en stom. Op het woelend vlak der zee wislend dansen…

0 zeg mij, vriendlijk meisje! Is 't u slechts naar de zin Als ik mijn harte toesluit Voor wat ik meest bemin? Als ik mijzelf koelbloedig Mijn levenslust ontroof De gloed die in mij brandde Met eigen hand verdoof Als ik met koele wijsheid Mijn jonge hartstocht tem, Als ik niet meer wil horen Mijns harte zoete stem. Als ik mijn…

De Dichter is een neuswijs kind, dat Leven zoekt waar 't niemand vindt. Hij spreekt met bergen, maan en zon alsof dat alles leven kon. De Dood zelf lijkt hem een bedrog, zelfs dáárin speurt hij 't leven nog. Maar de Natuurgeleerde doet juist het omgekeerde. Zijn hedendaagse wetenschap is wonder-slim, en wonder-knap, want die verklaart…

1k slof wat over de aarde heen, van Oost naar West, alléén — alléén — en moet nog tussen-beien wat stilstaan, om te schreien — Ik ben een oude pionier, een sjofel, afgemarteld dier en alles scheen om niet — om niet — Zo klonk het oude lied. Waar zijt gij, lieve Heiland dan? U roept een eenzaam, somber man — Hij durft van U niet vergen…

Ik voel het, ja! zij is mij weergegeven de zaligheid, die 'k nimmer had verwacht, Ik voel haar heerlijk in mijn borst herleven, haar oude, wonderzoete tovermacht. Het was zo duister hier, van bange dromen verviel mijn moede geest in doffe rust, Goddank! de fee des lichts is weergekomen en heeft mij uit die droeve slaap gekust. Haar gloed…

Ik ken een plant, niet fraai van loof niet schoon, niet rank gesteeld. Haar vorm is lomp, haar bloem is grof, Geen dichter zingt er ooit zijn lof of nam haar tot zijn beeld. Toch heeft zij iets wat mij behaagt. Zij keert zich naar het licht, van af het eerste morgen-uur wendt zij naar 't vrolijk zonnevuur haar groot en geel gezicht. Ik…

Zal ik in een nevel waren, Of in tastbre duisternis? Zal ik in een ledig staren Angstig dat ik mij vergis? Zal ik dom'len of ontwaken? Zal ik weten waar ik ben? Zal ik bange zuchten slaken twijflend wie ik straks herken? — Zal ik voelen hitte en koude? Zal ik horen? zal ik zien? Ach, mij arme! ach mij oude Wat zal er met mij geschien? Aanstonds…

O, ja! ik voel 't, wanneer ik, na de eten Met schrijfpapier en pen, Voor mijn bureau zo rustig ben gezeten, Dat ik een d i c h t e r ben! Dan voel 'k een dichtgloed in mijn aad'ren klimmen, Die mij tot zingen noopt, En haastig dan, eer 't vonkje zou verglimmen, Mijn pen in de inkt gedoopt! Wat vreugd! dat juist de Heer m i j…

Ik lig op mijn stil dood-bed, heel alleen, ik weet het wel: - nu zal het hart gaan breken; uit mijn onheelbre, wijde wonde leken de trage, donkre droppen, één voor één. In drop bij drop vloeit mijn rijk leven heen, ik wacht het stil, - zie naar het staag verbleken der kleuren mijner wereld, - zij geleken zó onverganklijk, - nog zó kort geleên…

Het zee-geruis zal ik nog dan gedenken als diep in zand, mijn hoorloos oor vergaat, als lichten mild mijn ogen niet meer drenken, als zonder woon mijn ijle wezen staat. Naar 't zee-geruis zal ik nog dan verlangen als naar het liefst wat mij de wereld dee. Zij zingt de kroonzang aller wereld-zangen, de op zandig veld neerdonderende…

O, dierbaar plekje grond, ontwoekerd aan de baren! O land van mijn geboorte en teed're kinderjaren! Waar ik mijn eerste kinderspelletjes gespeeld, Mijn eerste kunsteloze zangen heb gekweeld- Wat heeft mijn hart geklopt bij 't horen van uw helden, Die, door Gods hulp gesterkt, de vijand nedervelden, Van Neerlands Vorstenstoet en Staten-Generaal…

Zie , ze heeft niets verwacht – zij kon maar niet aflaten te geven boven mate, had het de dood gebracht. Daar zij geen liefde zocht kon zij door macht van minne de demon overwinnen die niemand overmocht. O minnelijk geduld hoe machtig zijn uw wegen! nu hebt ge ’t al verkregen verplet ligt zonde en schuld. Gij mensen met uw trots wat…

Zo nu en dan komt er een lichtstraal boren tot waar ik mijmer, in mijn droef gevang dan kan ik eventjes de fijne zang van een verdwaalde Vogel horen, zo nu en dan… Het venster is te hoog voor mijn bereiken, zwak is de schemer, die er binnen dringt, maar ‘t is somtijds of buiten iemand zingt dat straks de wrede muren zullen wijken, - zo nu…

Hoe gezegend in ons land Is het vak van Predikant! - Godes hand rust, buiten kijf, Zichtbaar op dit vroom bedrijf! Dichters maakt alleen de Heer, Predikanten mint hij zeer: Daarom neemt men, dat is klaar, Zoveel dichters bij hen waar. Ík ben handelaar in graan,- Met mijn dichten wil 't wel gaan: Toch - ware ik een dominé... 't Wed dat…

Wat wil het reuk'loos vloekgespan Dat U ontkent, o Heer? O, komt de nood eens aan de man... Zij buigen voor u neer. Uw macht en Goedertierenheid - Driest schenden zij haar aan, En 't sterkste voor Uw goedheid pleit, Dat Gij hen liet bestaan. Hoe groot is Uw genade niet, Dat gij dat galgenrot Uw hoge Naam beschimpen liet, In…

Toen hij geglimlacht heeft, 't eerst van zijn leven, kwam hij uit verre, stille landen zweven. Daar had hij geen gehoor en geen gezicht, en leefde alleenlijk bij inwendig licht. Daar is het eenzaam en geen enkel ding wordt er verwacht of laat herinnering. Alles is daar zeer ernstig, en de nacht heeft er geen weemoed, en ook niets dat lacht…

Mijn vrouwtje roept me: " O echtvriend, hoor!" En fluistert zachtkens Mij iets in 't oor. Een zoet geheimpje Lispt zacht haar mond, Het doet haar blozen Als de ochtendstond. Zij stamelt weiflend, En durft het nauw*, Van dokter, baker En wiegetouw*. Het zoet verhaaltje Doortrilt mijn ziel, Of er een straaltje Der zon op viel.…

Ach, Truitje! wat een grote schrik, Hoezeer ben ik ontsteld! Gij wachttet, ijs'lijk in uw schik, Het tiende, welgeteld. De naam bedacht, het wiegje klaar, De mutsjes net en klein; Doch God bezocht ons bang en naar - Het heeft niet mogen zijn. Nog eer het wichtje was volgroeid, Ontwonden uit uw schoot, Hebt gij u wat te veel vermoeid...…

Het was zo licht toen ik moest scheiden, de spreeuwen kweelden luid en teer, en een onnoemelijk verblijden vervulde veld en atmosfeer. Een plechtig en verblindend wonder verrees, - als waar 't voor 't eerst, - de zon, en bloem op bloem ontsloot zich onder haar zegen, naar zij kracht gewon. De wereld scheen verbaasd te ontwaken als vond…

Eens heb ik de dalende zon gevraagd te wachten, eens heb ik van dichte nacht-schaduw het luchte, vluchtige vlieden beklaagd - en nu! - en nu! - Nu glijden de tijden zo langzaam aan, de dagen, de tragen, ze willen niet gaan en lang - lang - lang zijn de uren der nachten. Eens hield ik de goudene uren te goed voor klachten, eens vulde ik de…

Alle mooie dingen verminderen En verlaten mij nu - Mijn lieve zinne-kinderen Haten mij nu - De gouden, de grauwe, de blauwe, Ze gaan, ze gaan allen heen - Tussen grote mensen-gebouwen Sta ik alleen - In de mensen, in de zon-straten Koel, onbewogen. - Ik ben heel alleen gelaten Door mijn ogen. Mijn ziel is in leven gebleven - Leeft…

Nu mocht ik liever hier vandaan en slapen gaan, en slapen gaan bij mijne lieve Heer- het leven wordt toch, waar ik toef, naar mijn behoef wel veel te droef, dan dat ik 't meer begeer. Doch wordt mij, lacy ! niet gevraagd of 't mij behaagt, of 't mij behaagt in zo groot leed te leven.- En schoon 't geplaagde hart al niet van zulk verdriet…