Alle inzendingen van J.A. Dèr Mouw

Hij wil gaan liggen, uitblazen een poos, En hangt smaakvol in evenwijd'ge bogen Zijn dweilen uit, om onderwijl te drogen, Rood, geel, groen, blauw van verf en bloed en roos; Op 't tekenvuil in 't oosten gooit hij boos De kop'ren kam, nu helemaal verbogen. - Pet-blauw, knoop-geel, stuiptrekkend vastgezogen Veel buit aan kam: hij voelt zich…

Straks vieren we Zaterdagavond: Wind Bezemt en ragebolt met macht van water De luizen weg, en met rat'lend geklater Hagelen de eier, droogramm'lend als grind. Met drie, vier tanden, roestig-groen, begint De geelkoperen kam haar werk, en slaat er Op los in roos en schurftgebergte, en staat er Een luis of teek, knappende dood hij vindt.…

Stralig borduursel van kristallen wand Verbergt, welvend paleis, de diatomee*; Een waterdroppel is zijn wereldzee, Een korrel zwevend stof zijn vasteland. Klein levend zieltje, in Brahman mij verwant, Eén Wezen deelt zich aan ons beiden mee, Zoals één vuur, één wet, één Gods-Idee In Aldebarân en een sintel brandt: Het Eew'ge dat, mijn kunstgenoot…

Spookt op uit Indië's zee reuz'ge infuzorie Met stralen, die geel, rood, groen fosforeren? Of spreidt tot waaier zijn laaiende veren Magische spieg'ling van Australie's lorie? Of wil Egypte's phoenix door zijn glorie Zijn zon, verjongend nest van vlammen, eren? Wil Afrika 't heelal illumineren Met vuur uit palmendrager Rowenzori? Ik…

'K sta naar 't schitt'rend oranje in 't west te kijken: Als fijne, zwarte tralies staan de abelen; De blaadjes schijnen met het licht te spelen, Om 't op te vangen, als 't er door komt strijken. 'K zie om: het amethyst in 't oost verdelen In trossen blauwe-regen diepgroene eiken; Aan de ogen, vol topazenglorie, lijken De abelen trilgras…

Langzaam wringt zich 't water door 't steile dal, Verstaald tot gletscher, en bazalten wand Droppelt, geslepen door de gletscherrand, Bonkende blokkendonder, knal na knal. Gestrikt om rotspunt, waait de waterval, Vlag van 't gebergte uit luchtig wapp'rend kant: Zijn kleurig beeld in 't ijle stuifsel brandt 'T van licht onzichtbaar centrum…

Door blauwe gaatjes valt uit beukenbogen Op dood blad spikk'ling van roodkop'ren vlekken; Als soms, schuivend, ze elkaar schimmig bedekken, Is 't, of ze levend uit zich zelf bewogen. Ritselend komt een vlinder aangevlogen En weifelt rond rondom de lichte plekken; Hij zit; en nu zijn vleugels plat zich strekken, Staart in de zon de pauwglans…

Wie ziet niet soms zich liggen in de kist, Geroerd, dat zoveel schoons moest ondergaan? Wie hoort uit 't graf niet roemen, stil voldaan, Deugden die buiten hem geen sterv'ling wist? Wie denkt niet bij zichzelf: Wonderlijk is 't, Dat alles dan gewoon zijn gang zal gaan, En het heelal 't de moeite van 't bestaan Nog waard zal vinden, als 't zijn…

Als 'k aan een brief van wie ik liefheb, smul, Verleng door kleine hapjes ik 't onthaal: Mijn ogen likken zuinig ied're haal, led're misplaatste punt op, ied're krul; Met een gedachte aan mij, een glimlach, vul Ik 't wit tussen twee letters, en 'k vertaal Een inktkladje als een half beschaamd signaal, Dat - als de pen - het hart vol was en…

Stil, zonder dorpen, weiden, watervallen, Ontzaglijk niets van kart'lig silhouet, Drijven onwerklijk, blauw op violet, Op nevelring vergletscherde Alpenwallen: Als had de vorst op welvend glas gezet Een wereldfantazie in ijskristallen, Staan in één vlak, één glorie over allen, De toppen, verste en naaste, zonder smet. Zo zie ik soms in…

Soms, plots'ling, door mijn Brahmanvrede heen, Schreeuwt als een stervend beest mijn oud verdriet: Een reuk, een landschap, een herinnerd lied Roept op naar 't leven, wat gestorven scheen. Dan mis ik wie ik liefhad meer dan een; Besef van eeuwige Eenheid gaat te niet: Mijn blik, door mens'lijkheid verduisterd, ziet Smartelijke gescheidenheid…

Zoals een ongelukkig man de rij Van smartgedachten in zich klinken hoort - Lang, lang geleden had 't zich ingeboord, En steeds herleeft hij 't, al is 't leed voorbij; En denken moet hij: 'Als ik toen... Als zij...' - En 't eindloos vaak herhaalde, woord na woord, Herhaalt zich strak. - 'T is af. - Hij kan nu voort Met 't werk, maar weet:…

Tussen golven en sterren, vreemd aan de aard, Zeilt de albatros zijn wijdgewiekte vlucht, En dubb'le oneindigheid van nacht en lucht Orakelt rond zijn eenzaam trotse vaart. Hem, diep vertrouwd met storm en sterren, spaart De wijze zeeman; de ander is een klucht Zijn neergeruiste hoogheid, dat tot vlucht Hij sart, die hem van de ondergang bewaart…

IJlende trein schijnt, trillend, stil te staan, En 't is, terwijl ik kijk droom'rig door 't glas, Of heel de wereld machtig stelsel was Van reuz'ge rad'ren, die onhoorbaar gaan, Met blauw-saffieren velgen, plas naast plas, En smal-smaragden spaken, laan naast laan, En brede, gouden spaken, graan naast graan, Went'lend om verre toren, rustende…

Vliegende bloem uit glanzen van opaal, Drijft, levend spectrum, in 't geweldig licht Van tropenzon de vlinder, even licht, Neen - drijvend, lichter dan de zonnestraal. Dreigt vijandschap uit schaduw, op eenmaal Laat hij zich vallen, vouwt zijn glorie dicht, En tussen kleurloze vermolming ligt Uitgedoofd 't brokje zon, onvindbaar-vaal.…

Kent iemand dat gevoel: 't is geen verdriet, 'T is geen geluk, geen menging van die beiden; 'T hangt over je, om je, als wolken over heiden, Stil, hoog, licht, ernstig; ze bewegen niet. Je voelt je kind en oud; je denken ziet Door alles, wat scheen je van God te scheiden. 'T is, of een punt tot cirkel gaat verwijden; 'T is, of een cirkel…

Soms, als je 's winters op 't besneeuwde pad Wandelt langs beuken, vind je een plekje diep In 't bos - 't is, of een stukje zomer sliep, Dat met de zwaluwen mee te gaan vergat: Geen sneeuw. Een herfstdraad. Mos. Een mug. Gepiep Van 't meesje tussen zonnig roodbruin blad. 'T is, of je haast de toverwoorden had, Waarmee je zon en zomer…

Soms kan op 't berglandschap de zon niet schijnen, Dat kleine ding, zoek onder wolk-ruïnen; Dan 's morgens staat, bij donder van lawinen, 'T kosmisch sonnet van kleuren en van lijnen: Grens tussen blauwe, onwereldse kwatrijnen, Hangt smal een wolkenstreep, geel als lupinen; Omhoog, omlaag wijzen, aardse terzinen, Sneeuwtoppen rood, en glooiend…

Klein kindje heeft verdriet, maar moeder laat Voor hem een mooi geel balletje in een kring Ronddraaien - en het schijnt een gouden ring - Aan een onzichtbare, elastieken draad; Dan met een hamertje op een gam'lang slaat Ze wijsjes, uit heel verre herinnering; En 't draaiend balletje en 't metaal-geting Leidt-af het kindje, en 't zingt en…

Blauw, licht en stilte tot de horizont. - Vroom luistert 't onbeweeglijk voorjaarsland Naar gouden profetie, die, zon-gezant, De wind herhaalt met nadruklijke mond. Rustig-sterk stapt een zaaier, jong en blond, Helblauwe streep tegen grijs-glinst'rend zand: Beslist gebaar van zegenende hand Sprenkelt nevelend stofgoud op de grond. Ruisen…

Naast mijn pendule zit, in koncentratie Vergaan, de ijsvogel van Van Hoytema: Onwerklijk is de wereld - Ik verga, Terwijl ik 't zie, ook zelf in kontemplatie. Aan de and're kant, kruisbeens, zit Gotama, Afwezig, de ogen dicht na revelatie: Te boven is 't bewustzijn de adoratie Door ondergang in de unio mystica. Naar de een, naar de ander…

Bloedplassen, trots het zonlicht levend rood, Zag 'k wijd vervloeien tot de horizont; Uit lang gespleten, geel ett'rende wond Walmde wee-zoete reuk, als van de dood; En 't leek, alsof een bloedstraal opwaarts spoot, En onbeweeglijk hing boven de grond: De droppels sidderden, helrood en rond, Gestold tot blad'ren aan de beukeloot. De zon…

Op zee en wolkbank ligt een zelfde tint Van oud lood, dof beslagen, blauwig grauw; Daarboven kalkig wit, waarna het blauw Met langzaam vloeiende overgang begint. Geen horizon, geen streep van schuim, geen wind: Plots'ling lopen er banen, zonder vouw, Vol glans, als op de hals ligt van een pauw, Prachtig-glad lint naast evenwijdig lint.…

De laan in, uit westlijke wolkensluis, Stuwt-op ’t oranje licht; ’t gewelf van toppen Lijkt, vastgeklonken met fel kop’ren knoppen, Geelgroene naad van zacht hellende buis. Ik freewheel over licht; langwerp’ge droppen Trillen op ’t stuur; en ’k luister naar ’t geruis Achter me in ’t dorre blad, en naar ’t gedruis Bij sprong of droog geknap…

Ik hoorde en zag. Zelf kon ik niets dan zwijgen. Iets stuurde mijn schommelend evenwicht. Kwam ik uit 't donker? Kwam ik uit het licht? Was 't zakken van mijn denken? Was het stijgen? Lang weet ik, dat mijn wereld is mijn eigen Prachtig paleis, door 't eeuwig Zelf gesticht: Kort weet 'k, dat er een schat begraven ligt, Zoals in sprookjes…

Met 't vlossig deksel was de wind aan 't spelen; En nu de weefsels losgeplozen zijn, Wijs ik je met mijn stok van zonneschijn Dwars door de ring van drijvende kastelen, Hoe 't vasteland ligt als een open schrijn, Vol blauw gefonkel van gletscherjuwelen, Behoedzaam vastgelegd in groen-fluwelen Kussens met stralig zilverfiligrein. Ja, straks…

Spreek nooit, door mij verrijkt, met domme spijt Van cirkus, slappe koord en akrobaat: 'T is of nog nevelige dageraad De zon zijn stijgen, dat hem draagt, verwijt. Bedenk ook dit: je zou tot literaat Verworden zijn, had ik je niet geleid: Jou leerde mijn Natuur natuurlijkheid, Die boek'rig versgepruts als leugen haat. Hierover zeg 'k…

Ik, die met bossen ruis en, meisje, lach, Die zonnig vink en schem'rig nachtegaal, En tot nocturnes aai met manestraal Mijn lier, de hei, besnaard met herfstdraadrag, Ik, die uit orgel, zwart voor blauwe dag, Smijt over de aarde mijn donderchoraal - Jou koos ik, dat je op 't orgel van je taal Eert Brahman, mij en jou, ons beider Bach.…

'K hoor wat je denkt, al spreek je 't, kies, niet uit: Tot troost voor troostelozen sublimeert 'T verzet de diepe wens; zo fantazeert De dorre non zich om tot Jezus' bruid: Hij, voor wie 't huis van 't aards geluk zich sluit, Dat hij, bescheiden hunk'rend, had begeerd, Waant zich een God, die 't heelal savoureert: Leerde u dat zelf…

Ik ben geen wereldmacht, die loont en straft; Mijn eigen Doper, maak 'k mijn paden recht; Ik leer: Wie zijn geluk in liefde legt, Vergaat; weg spoelt de tijd hem, vlucht'ge haft. Wat Lenau's Faust tegen Mephisto zegt: 'Zu schwarz und bang, als dasz ich wesenhaft, Bin ich ein Traum, entflatternd deiner Haft', Dat Godsbesef heb 'k voor…