biografie: Leo Vroman
Leo Vroman [Gouda 1915 - ....]
Leo had joodse ouders. Hij studeerde, na de Rijks-HBS in Gouda voltooid te hebben, van 1932 tot 1940 biologie in Utrecht. Tijdens zijn studie leerde hij o.a. A. Alberts, Kees Stip en Anton Koolhaas kennen. In 1940 deed hij als soldaat-wielrijder dienst op de Grebbeberg. In mei 1940 wist Leo Vroman met een zeilboot naar Engeland te ontkomen.
Vandaar reisde hij verder naar Nederlands-Indië. In Batavia maakte hij zijn studie af. Toen de Japanners Nederlands-Indië binnengevallen waren, werd hij krijgsgevangen gemaakt en verbleef in verschillende kampen (o.a. in Bandoeng, Tjilatjap, Batavia, Singapore, Osaka en Nagaoka). Na de Tweede Wereldoorlog kwam hij in New York terecht, waar hij werkte als wetenschappelijk onderzoeker (hematoloog) op het gebied van de bloedstolling. In zijn biochemisch vakgebied is zijn naam vastgelegd in het 'Vroman-effect': bepaalde bloedstollingsverschijnselen. Leo Vroman promoveerde in 1958 in Utrecht. In 1970 ontving Leo Vroman de Individual Science Award, Wayne State University, Detroit, MI.
Leo Vroman debuteerde in 1946 met de bundel 'Gedichten'. Hiervoor had hij al in diverse tijdschriften gedichten gepubliceerd. In 1947 trouwde hij met Tineke Sanders met wie hij sinds 1938 verloofd was. Ze kregen twee dochters: Geraldine in 1950 en Peggy Ann in 1952. Tineke publiceerde onder de naam Georgine Sanders zelf ook gedichten, o.a. in 'De Tweede Ronde'.
Sinds 1951 is hij officieel Amerikaans staatsburger. In Amerika had Vroman wel heimwee naar Holland. Dit bracht hem tot de - intussen gevleugelde en veel geciteerde - woorden: 'Liever heimwee dan Holland'. 'Philosophische psychologie van de kunst' werd door Vroman geschreven in 1935. Het kwam via de ouders van zijn vrouw en Bert Voeten bij het Letterkundig Museum. In 1981 werd het in een kleine oplage (120 exemplaren) uitgegeven. In 1987 kreeg hij de zilveren penning van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.
Veel van zijn werk is door hem zelf geïllustreerd. Zijn poëzie is vaak op conversatietoon en zijn 'ik' en zijn vrouw Tineke en zijn dochters zijn terugkerende elementen in zijn werk, naast het dichten zelf en de angst voor de dood, maar ook voor het leven.
Het Tom Kwakernaat Ensemble zette poëzie van Vroman op muziek (2002)
Inzendingen van deze schrijver
45 resultaten.Toen ik 12 jaar was
gedicht
4.2 met 36 stemmen 
14.214 Toen ik 12 jaar was
hield ik het meeste
van bossen vol beesten
en van slapen in het gras.
Daar staan nu huizen, want
dat was duizend jaar geleden.
Wat bos was en weiland
is nu bebouwd en bereden.
Was ik maar een kilometer
lang, dan kon ik alles beter
overzien en misschien verdragen,
...
Regeneratie
gedicht
3.1 met 54 stemmen 14.007 Ieder gedicht
dat ik schrijf
is het laatste,
is mijn dood.
Dan smelt mijn gezicht
bijzonder groot
uit mijn lijf,
in mijn schoot.
Als ik wegloop
mors ik een hoop
dode manen
en kruip-organen,
en ikzelf dool,
zo dun dan
zo fijn van vrees
als een Chinees
symbool
voor 'man',
(...
Ruimte en tijd
gedicht
3.2 met 74 stemmen 29.565 'Jij mag alles in mij kwijt'
zei de ruimte tot de Tijd.
'En? Wat moet ik dan beginnen?'
'Waarom kom je niet eerst binnen?'
En zo zeurt het stel al jaren
zonder dat het komt tot paren.
Moraal:
Als de tijd het al niet kan,
lieve lezertjes, wie dan?
---------------------------...
Twee Partijen
gedicht
3.6 met 29 stemmen 11.611 Er zijn twee hachelijke
partijen: één strevende
naar het belachelijke,
dat is die der levenden;
en één van gezag,
dat is die der doden;
en als het aan mij lag
waren beide verboden.
Lag het aan mij
dan stichtte ik graag,
en liefst n...
Echt gisteravond gebeurd
gedicht
5.0 met 1 stemmen 11.344 Wij zaten gewoon naast elkaar
en keken als altijd naar de tv
toen ik plotseling merkte: Nee,
dat is allemaal niet waar,
ik ben op een vreemde planeet
waar mijn vrienden mij achterlieten
en voor zover ik weet
zit ik eenzaam op visite.
Tegenover mij stond een lijst
waar een landschap in w...
Toestemming
gedicht
4.1 met 7 stemmen 7.394 Je mag ieder gedicht
van mij graag zingen
maar niet altijd
met een gezicht
of begeleid
met hoe heten die dingen,
lieve vreemdeling.
Ikzelf, ik fluisterde
mijn woorden pas
als de schemering
de tekst verduisterde
en ik zeker was
dat niemand luisterde,
maar als je echt moet
in het publiek...
In bed
gedicht
3.7 met 23 stemmen 17.703 Het is mij een droom te ontwaken
door een hand op het haar en de slapen
en de streling van zaaien en rapen
meer dromen te voelen maken;
hoor in het omhullend geruis
van een adem de zee, de wind
op een lang, leeg strand, en een kind
ver van het ouderlijk huis -
Zij vroeg mij waar we nu w...
Lekker niet
gedicht
4.5 met 2 stemmen 6.553 Ach hoe verdacht lekker
languit in bed en
dat ik die wekker
niet hoef te zetten
vannacht
morgen niet met die pijpen va de
onder- en bovenbroek hoef te worstelen,
geen mensenvlees en tanden
meer hoef te borstelen,
geen griezelige roem en
geen angstig nieuw boek!
S.v.p. geen bezoek
en ...
Steen
gedicht
2.9 met 15 stemmen 7.958 Drie stenen zitten op een steen.
Acht stenen liggen er om heen.
Daar onder liggen er nog negen.
Andere daar naast en tegen.
Een steen steekt half uit het zand naar buiten
om zich nog eventjes te uiten.
Leert, kinderen, dit uit zijnen mond:
houdt steeds een vuist boven de grond.
---...
Vrouwen 2
gedicht
2.4 met 194 stemmen 63.647 Het mooiste in ons hele leven
doen we net als iedereen
en daarom juist het liefst alleen.
Dus wordt het krom beschreven.
Er blaast eentonige muziek
uit de annalen der erotiek
dwars door de waarheid heen.
-------------------------------
uit: Tirade, nr. 300, 1985.
Voor wie dit leest
gedicht
3.7 met 236 stemmen 57.341 Gedrukte letters laat ik U hier kijken,
maar met mijn warme mond kan ik niet spreken,
mijn hete hand uit dit papier niet steken;
wat kan ik doen? Ik kan U niet bereiken.
O, als ik troosten kon, dan kon ik wenen.
Kom, leg Uw hand op dit papier; mijn huid;
verzacht het vreemde door de druk ve...
XXIV
gedicht
3.9 met 29 stemmen 10.317 Gekwelde bloemen die nog even
in kwalijk water overgeven;
verwarde kip wier lege tenen
in de lucht van toen verstenen...
vreselijk is het woord 'stilleven'.
-------------------------------
uit: 'Manke vliegen'
Venezia
gedicht
2.9 met 29 stemmen 11.056 't Is avond. Witte gevels staan
als schimmen in de lege zon
te trillen, fraise nevels gaan
als gazen langs de horizon.
Het grauwe water fluistert met de huizen.
Het zwarte water klotst onder de trappen.
Het purper water kabbelt aan de muur.
Het blauwe water krinkelt in de stegen -
...
De twee gedachten
gedicht
3.8 met 26 stemmen 14.524 Een denker dacht met zacht misbaar
twee gedachten bij elkaar.
Daar zij niet naar buiten kwamen
had hij zelf voor hen geen namen.
Wij noemen ze dus Ploot en Fuit
(zo zagen zij er namelijk uit)…
Fuit was zestig angström groot
maar magerder dan kromme Ploot.
Het viel niet op ...
De grote tuin
gedicht
3.8 met 59 stemmen 22.616 De grondwet van de aarde
is langs de kanten
van wegen en paden
nu al uit planten
en bloemen te raden:
waarom hier dit gras?
Omdat iemand zo pas
of ooit, zeg maar ooit
een eeuw geleden
langs is gereden
en zijn bakje as
had leeg gestrooid.
Waarom daar die planten?
Daa...
De oorlog
gedicht
3.8 met 71 stemmen 20.822 Het is een heldere zomermorgen
Door een heldhaftig mens
is het leventeken gegeven,
en zijn troepen trekken even
over de grens.
Overal op straat en
achter deuren, onder stoelen
worden de vijanden gevonden.
De halfslachtende soldaten
slaan vreemde mannen op hun smoelen,
griezelen even van ...
Biologie voor de jeugd
gedicht
3.6 met 45 stemmen 24.419 Hoofdhaar is een knolgewas.
Jij hebt knolletjes in je huid,
Taai en herfstachtig gras
komt daar geregeld uit.
En ieder knolletje is een knoest
van o wel duizend cellen.
Studeerde je histologie
dan moest je die allemaal tellen.
Ik echter zeg alleen maar dit:
dat onder haar en schedelbeen
ee...
Ware liefde
gedicht
3.3 met 43 stemmen 28.826 Wat was dit opeens een levend huis
toen ik zag dat het vlekje van zopas
geen werkelijk gezichtsbedrog was
maar een voortvliegerige muis!
Wat was de doos computerpapier
met de stapel boeken waar die naast staat
toch opeens een hele dorpsstraat
met zijsteegjes voor het pootjesdier!
Het had...
Bloemen
gedicht
3.1 met 35 stemmen 16.245 Als alle mensen eensklaps bloemen waren
zouden zij grote bloemen zijn met lange snorren.
Vermagerde vliegen, dode torren
zouden blijven haken in hun haren.
Tandenstokers, steelsgewijs ontsproten,
zouden zwellen tot gedraaide tafelpoten,
katoenen knoppen zouden openscheuren
tot pluche h...
Veelheden hoe
gedicht
4.0 met 7 stemmen 2.925 Een half petje kip,
een popotamus hip,
twee muisjes vleer
vier hanen weer,
acht beelden voor,
zestien kijkjes door,
tweeëndertig vliegjes vuur,
vierenzestig kastjes muur,
honderd achtentwintig fouten druk,
een kippetje tuk?
tweehonderd zesenvijftig stokken tover,
vijfhonderd twaalf tocht...
De drie zwanen
gedicht
3.2 met 16 stemmen 5.054 Die drie zwanen
drijvend op het meer
zag ik niet weggaan en
waren er weer,
en de treurwilg met een
scheef houten been,
haar haar omlaag
en weerkaatsend omhoog
maakte een boog
om de zwanen heen,
door een kind getekend, maar
ik moet om te beginnen
het kind nog verzinnen.
Dan is het wa...
Een klein draadje
gedicht
2.2 met 19 stemmen 4.414 Met dat hoofd gebeurt nog eens wat.
Het gelaat ligt me al te plat
op de vette hersenkast.
Er gebeurt vast wat.
O, als ooit dit peinskistje splijt
als een vrij eetbare brei
verschijnt dan dit brein van mij
en bevlekt met gedachten de grond
maar de dood verzegelt mijn mond,
en mind...
Aan een vriend
gedicht
5.0 met 2 stemmen 14.013 Ach, laten wij geen ogenblik bederven
voor wie van ons het eerst zal moeten sterven,
en laten wij ook nimmer praten
van alles wat wij huichelden en haatten.
Zolang een vlerkgespreide leeuwerik blijft zingen
vergeeft zijn God ons al wat wij begingen,
zolang wij kersenbomen zacht in bloei zien s...
De grote tuin
gedicht
2.6 met 12 stemmen 4.221 De grondwet van de aarde
is langs de kanten
van wegen en paden
nu al uit planten
en bloemen te raden:
waarom hier dit gras?
Omdat iemand zo pas
of ooit, zeg maar ooit
een eeuw geleden
langs is gereden
en zijn bakje as
had leeg gestrooid.
Waarom daar die planten?
Daar he...
Drie stenen zitten op een steen...
gedicht
5.0 met 1 stemmen 13.318 Drie stenen zitten op een steen.
Acht stenen liggen er om heen.
Daar onder liggen er nog negen.
Andere daar naast en tegen.
Een steen steekt half uit het zand naar buiten
om zich nog eventjes te uiten.
Leer, kinderen, dit uit zijne mond:
houd steeds een vuist boven de grond.
--------------...
Einde
gedicht
3.5 met 2 stemmen 10.971 Hij lijkt vast minder erg -
die lief bijeengebrachte
hoop spaanders van mijn gedachten -
op mij dan een berg.
Waar zal die laaiende gestalte
van mij dan uit bestaan
en waar kwam die al te late
eerste vonk vandaan?
------------------------------------
uit: 'De mooiste gedichten', 2015.
Een stille ontmoeting
gedicht
4.0 met 5 stemmen 5.550 Soms moet ik zo verlangen naar
blauwgras, wimperparelgras,
zoals ons tuintje vroeger was,
honderd jaar, duizend jaar,
liesgras, trilgras, liefdegras,
duizend jaar geleden, maar
kweldergras, knolbeemdgras,
kijk daar eens even, daar
scherpgras, hardgras, tandjesgras,
een lege kleine zoogdierv...
Opheldering
gedicht
3.0 met 5 stemmen 4.619 Als ik veel meer wist
van ruimte en tijd
bleek de werkelijkheid
een beschilderde mist
en zou die optrekken
dan zou ik beslist
een heel andere ontdekken
en als die zou verdunnen
dan scheen
mijn oude er weer doorheen
en wist ik meer dan alleen
iets van de hunne
maar van ruimte en tijd
en ...
De laatste wereldvrede
gedicht
4.2 met 5 stemmen 12.014 Waarom draait een groot verschil?
Kijk vannacht eens lang en dood
doodstil vanuit de sterren
naar deze kleine aarde
en niets blijft groot. Wat blijft eigenlijk van verre
over van onze eigenwaarde?
Niets in de eeuwigheid
om voor te vechten zo gezien
en waar kan oorlog anders nog toe dienen?...
Het landschap
gedicht
3.9 met 12 stemmen 4.172 Ik wens je een landschap, zo compleet
dat ik er haast niet ben,
dat jij bemint en ik herken,
waar ik de weg nog weet.
Onder de grote varenblaren
die hier lang geleden waren
wijs ik je de bloemen aan
die ook niet meer bestaan.
Dan sta je stil, knijpt in mijn hand,
en roept: Waarachtig! Daar!...
Meer van deze schrijver...
