biografie: Lucebert
Lucebert, pseudoniem van Lubertus Jacobus Swaanswijk (Amsterdam 1924 – Alkmaar 1994), dichter en beeldend kunstenaar,
wordt beschouwd als de meest revolutionaire, authentieke en beeldende dichter van de experimentele generatie. Vanaf zijn debuut in Reflex (1949) met het antikoloniale gedicht Minnebrief aan onze gemartelde bruid Indonesia lopen maatschappelijke en artistieke opstandigheid parallel, in de vorm van onvrede met de burgerlijke orde – waarschijnlijk mede veroorzaakt door zijn gedwongen tewerkstelling in nazi-Duitsland – en met de artistieke zelfgenoegzaamheid die hij in Parijs en Rome had gezien in 1948 en 1949. Als dichter van de Experimentele Groep Nederland trad hij in deze jaren toe tot Cobra. Zoals in het schilderwerk van Karel Appel, en later in zijn eigen schilderwerk, gelden ook in Luceberts poëzie de principes van het antidogmatische en het ‘primitieve’, van naïviteit, spontaneïteit en atonaliteit. Onder invloed van Friedrich Hölderlin en Hans Arp, en door de samenwerking met Bert Schierbeek, kreeg de sterke drang naar het Licht gnostische accenten. In zijn pseudoniem Lucebert komt tweemaal licht voor: in lux en bert. Hij keert de mythe van de gevallen engel Lucifer om. De mens is niet verstoten; de dichter kiest bewust voor een doorleefd materialisme en voor aardsheid. Het begrip experimenteel krijgt een tastbare en etymologische betekenis: steunend op de proefneming, op ervaring. Dat is de inhoud van de opstand van de homo ludens, de spelende mens. Hij keert zich tegen elke institutie die de macht vertegenwoordigt: de kerk, de staat, de wetenschap, de wijsbegeerte, de kunst zelf. Daartoe dienen kunst en leven te versmelten en taalregels te worden afgebroken. Veelzeggend is de titel van een bloemlezing uit zijn werk: Poëzie is kinderspel (1968). De bundel Val voor Vliegengod (1959) vormt de bekroning van Luceberts eerste dichtperiode. Later zoekt hij de fel begeerde zuiverheid in inkeer en vereenvoudiging.
Tussen 1960 en 1975 ging de dichter grotendeels schuil achter de graficus en de schilder. Eerst uitte een agressieve anti-ideologie zich in een ruim gebruik van felle kleuren, zwaar omrande vlakken, karikaturale en met opvallende tanden uitgeruste figuren; later moet dit ‘stucadoren’ met verf wijken voor een verfijnder coloriet en het gebruik van acryl.
In 1981 verscheen er, na jaren van stilte, opnieuw een dichtbundel, Oogsten in de dwaaltuin. Ook de bundel De moerasruiter uit het paradijs (1982) laat een sterk toegenomen regelmaat zien in versregel en strofenbouw.
Lucebert is vele malen bekroond, de eerste keer in 1953 met de Poëzieprijs van de stad Amsterdam voor Apocrief. De analphabetische naam (1952). Bij die gelegenheid verscheen hij verkleed als de ‘keizer der Vijftigers’. Later ontving hij o.a. de Constantijn Huygensprijs (1965), de P.C. Hooftprijs (1967) en de Grote Prijs der Nederlandse Letteren (1983). Zijn werk is in vele talen vertaald.
WERK: (o.a.): Triangel in de jungle/De dieren der democratie (1951); De Amsterdamse school (1952); Van de afgrond en de luchtmens (1953); Alfabel (1955); Amulet (1957); Triangel (1958; verz. bundel); De perfekte misdaad (1968; radiostemmenspel); Drie lagen diep (1969; tekeningen en gedichten); …en morgen de hele wereld (1972); Dames en heren (1976; m. B. Schierbeek); Chambre – Antichambre (1978; m. B. Schierbeek); Voor vrienden dieren en gedichten (1979; bloeml.); Mooi uitzicht & andere kurioziteiten (1980); Ongebundelde gedichten (1983); Het hart van de zoeker (1986; foto's); Troost de hysterische robot (1989); Van de roerloze woelgeest (1993).
Verzamelde gedichten
Inzendingen van deze schrijver
28 resultaten.school der poëzie
gedicht
3.9 met 35 stemmen 
12.700 Ik ben geen lieflijke dichter
Ik ben de schielijke oplichter
Der liefde, zie onder haar de haat
En daarop een kaaklende daad.
Lyriek is de moeder der politiek,
Ik ben niets dan omroeper van oproer
En mijn mystiek is het bedorven voer
Van leugen waarmee de deugd zich uitziekt.
Ik bericht,...
De zeer oude zingt
gedicht
3.0 met 27 stemmen 18.143 er is niet meer bij weinig
noch is er minder
nog is onzeker wat er was
wat wordt wordt willoos
eerst als het is is het ernst
het herinnert zich heilloos
en blijft ijlings
alles van waarde is weerloos
wordt van aanraakbaarheid rijk
en aan alles gelijk
als het hart van de tijd
als het h...
Ik draai een kleine revolutie af
gedicht
3.0 met 28 stemmen 16.427 ik draai een kleine revolutie af
ik draai een kleine mooie revolutie af
ik ben niet langer van het land
ik ben weer water
ik draag schuimende koppen op mijn hoofd
ik draag schietende schimmen in mijn hoofd
op mijn rug rust een zeemeermin
op mijn rug rust de wind
de wind en de zeemeermin zing...
Van de econoom
gedicht
2.0 met 23 stemmen 13.198 onverschrokken bij braindrain de schoonprater
springt van nest naar vogel en blijft opgetogen
in de spaghetti van glossolalie lepelen
bepaalde aspecten moeten worden meegenomen
als je niet bepaalde effecten voorkomt
maar kunnen ook blijven liggen als vorm van antwoord
zoals de schepping oo...
Vrede is eten met muziek
gedicht
4.0 met 2 stemmen 9.614 Vredig eten is goed eten
Want lekker eten doet men alleen in rust en vrede
Voor een goede spijsvertering is het een vereiste
Dat men elk hapje minstens vijftienmaal kauwt
Daarom eet men met muziek ook beter
Want onder vrolijke tonen bewegen de kaken vanzelf
Harmonieus en met de kaken ook de sl...
het lied van een eenzame vrouw
gedicht
3.0 met 18 stemmen 17.417 toen haar gelaat nog maar een kamerplant was
en zijn wrokkig gezicht een ondoordringbare baard
en de laatste resten van het wrak
door de kinderen verbrast
verging ook dit gezin
tot nog maar een herinnering
aan lentedagen op een zonnig terras
toen alle bomen donker opvlogen
achter blakende oo...
School der poëzie
gedicht
3.0 met 17 stemmen 9.620 ik ben geen lieflijke dichter
ik ben de schielijke oplichter
der liefde, zie onder haar de haat
en daarop een kaaklende daad.
lyriek is de moeder der politiek,
ik ben niets dan omroeper van oproer
en mijn mystiek is het bedorven voer
van leugen waarmee de deugd zich uitziekt.
ik bericht,...
Visser van Ma Yuan
gedicht
3.4 met 264 stemmen 68.510 onder wolken vogels varen
onder golven vliegen vissen
maar daartussen rust de visser
golven worden hoge wolken
wolken worden hoge golven
maar intussen rust de visser
--------------------------------------------------------------------
uit 'Verzamelde Gedichten' van Lucebert (1924-199...
Poëzie is kinderspel
gedicht
3.0 met 21 stemmen 13.742 Over het krakende ei
dwaalt een hemelse bode
op zoek naar zijn antipode
en dat zijt gij
mogelijk dat men op zulk een kleine schaal
niet denken kan het maakt nijdig
of men is verveeld dus veel te veilig
dan is men verloren voor de poëzie
u rest slechts een troost ligt gij op sterve...
Landjuweel
gedicht
3.0 met 24 stemmen 13.569 met een broodkorst als corsage gaat
de blijde zwerver door het wijde land
hij wuift naar de koeien in de weiden
naar het bloeiende koren hem terzijde
terwijl leeuweriken eten uit zijn hand
's avonds stralend staan de boerenmaagden
aan de dorpspomp en brengen hem hun groet
zij kussen zijn b...
wij zijn gezichten
gedicht
2.0 met 17 stemmen 13.240 wij zijn gezichten
wij hebben het licht gestolen
van de hoogbrandende ogen
of gestolen van de rode bodem
ik ben vuur
veel vuur
golven van vuur
vissen die stil zijn als het gezicht dat
alleen is
ik ben
veel van steen en vaag als
vissen in watervallen
ik ben alleen alleen beenlicht en
s...
Over schilders IV
gedicht
4.0 met 40 stemmen 15.507 het atelier staat wijd open
maar eerst worden van licht de tere benen
gebroken voordat de bezoeker zo kan staan
als de schilder zijn bezoeker droomt
maar vaak is de bezoeker in het atelier
een haan met haar en veel
zitvlees met stemverheffing
geen schilderij kan hem aan
soms ook komt als...
Vrede
gedicht
3.2 met 16 stemmen 5.585 na de grote slag eten we gehakt
gekscherende de schedel afgezet en in de jonge schoten
gezet gelijk de geest met de broek open
en we stromen vol bier dat schuimt op de lippen
denken er niet aan een brief te schrijven naar moeder
naar heeroom naar de kardinaal generaal geen kettingbrief
op krin...
de rivier
gedicht
3.5 met 14 stemmen 17.162 uit al haar armen brandt de rivier onder de rotsen
en onder de kleine zon boven de bossen
spuwt naar tellurische wortels naar de staart van de wolk
en met gesperde muil dwars door deinende scherven zij zwermt
met grillige warmte over de wereld
de duisternis dicht bij haar buik buigen gulzige ...
oorlog & oorlog
gedicht
2.0 met 1 stemmen 12.977 zij komen glanzend overgevlogen
onder de bloedende moeder
smelt de eerste sneeuw
onder wuivende palmen
monstert hij de nieuwe limousine van zijn schoonzoon
----------------------------------
uit: 'Verzamelde gedichte', 2002.
HET PROEFONDERVINDELIJKE GEDICHT
gedicht
3.0 met 3 stemmen 7.924 de zoeker naar de aard van een gedicht en
van des gedichts dichter
hij zal doof zijn voor het ijlingse
loven en laken van modejager & modeverguizer
de dichter hij eet de tijd op
de beleefde tijd
de toekomende tijd
hij oordeelt niet maar deelt mede
van dat waarvan hij deelgenoot is
mijn ...
spiegel
gedicht
3.4 met 19 stemmen 13.734 spiegel nimmer zonder vreemden
volière die de inbreuk van ontheemden
begroet met een beurtzang tussen buiten
zonder binnen en het zich buitensluiten
droge regen koude zon en een stom
naar elkaar staren tot aan de horizon
vol woekerende meubels en muren
sneeuwend in hun evenbeeld
je bent...
kleine strateeg
gedicht
3.5 met 4 stemmen 8.648 de kleine zonnetafel was immens
waaraan ik als kind mijn dromen speelde
de bergen hier de dalen daar
en het gevaar daartussen met zijn woeste baard
alles was toen geel onder gelukkige ogen
geen schaduw werd er ingedeeld
zelfs de despoot bleef onbewogen en in stilte
aan de altijd zingende sl...
visser van ma yuan
gedicht
5.0 met 1 stemmen 11.058 onder wolken vogels varen
onder golven vliegen vissen
maar daartussen rust de visser
golven worden hoge wolken
wolken worden hoge golven
maar intussen rust de visser
----------------------------------------------
uit: 'Van de afgrond en de luchtmens', 1978.
Pastorale
gedicht
3.5 met 4 stemmen 9.195 noodweer
weerlicht
de noodklep open
het sluimerraam dicht
dromen dromen zich dood
dodekop tooit zich
in het zwarte zwerk
vlekken bleekmiddel
het skelet kraakt
een aangebrande wolk
een blaar een sudderlap
aan de slapen
druif van droefenis
de versteende vissen
beitel die uit de bedd...
De zeer oude zingt
gedicht
3.0 met 29 stemmen 10.982 er is niet meer bij weinig
noch is er minder
nog is onzeker wat er was
wat wordt wordt willoos
eerst als het is is het ernst
het herinnert zich heilloos
en blijft ijlings
alles van waarde is weerloos
wordt van aanraakbaarheid rijk
en aan alles gelijk
als het hart van de tijd
als het h...
het gelijk - een chanson
gedicht
3.0 met 17 stemmen 10.839 het gelijk van vissen vingers
het kwintet van de complicaties en braille
het gelijk van de ogen op borsten
het aanraken van de taille der vertedering
het gelijk van honderd tegelijk zingende bossen
het gelijk van het gelijken
op een grote gek die door drinken denkt
- in de rivieren...
gedicht voor een zeer hoofd
gedicht
3.0 met 30 stemmen 16.358 de wind verft mijn ogen om
tot spitse vlaggen
en ik geef mijn hoofd over
aan de grote verre wolken
in de grote verre wolken
zitten maanzieke honden
als door de ramen de zon schijnt
zijn de honden zonzieke poezen
mijn benen jengelen uit de verre wolken
als van processies verstoken klokke...
Zielsverhuizing
gedicht
2.0 met 19 stemmen 20.900 stram strompelt hij van knooppunt naar knooppunt
de eens zo bekoorlijke zondebok
je mag hem aanlachen als je kunt
hij grijnst maar trekt het zich niet aan
aangebrand niet maar afgebrand een flauwte
dat gaat weer over hij zal wel weer opstaan
plooiend zijn broek zijn rok het ouwe rund
dra st...
SLAAP
gedicht
4.4 met 42 stemmen 25.852 De oude wind beweent met as de gouden zee
daarop traag en treurend drijft de dag weg
het sterft het streng en trouw gesprek en een zucht
verheft zich tussen de donkere doornen
wit schichtig de tred van de maan
In de diepte en onder zwijgzaamheid
trekken toekomstige handen naa...
Nazomer
gedicht
3.4 met 42 stemmen 23.554 ik heb in het gras mijn wapens gelegd
en mijn wapens gaan geuren als gras
ik heb in het gras mijn lichaam gelegd
mijn lichaam is geurig als hout bitter en zoet
dit liggen dit nietige luchtige liggen
als een gele foto liggend in het water
glimmend gekruld op de golven
of bij het bos stoffig ...
Liefde
gedicht
2.2 met 569 stemmen 142.655 ik droom dus ben ik niet
ik droom dat iemand de deur intrapt
niet voor de grap maar voor een politieke moord
ik droom dat ik niet ben
ik droom dat ik dood ga
niet voor de grap maar voor niets
ik droom dat er een ik is
ik droom dat ik eet en drink
voor de grap maar ook voor jou
Poëzie is kinderspel
gedicht
4.0 met 26 stemmen 14.394 over het krakende ei
dwaalt een hemelse bode
op zoek naar zijn antipode
en dat zijt gij
mogelijk dat men op zulk een kleine schaal
niet denken kan het maakt nijdig
of men is verveeld dus veel te veilig
dan is men verloren voor de poëzie
u rest slechts een troost ...
