Alle inzendingen van Guido Gezelle

'k Versta de eindeloze rouwe van u, bedrukte weduw-vrouwe. 'k Versta, o kind'ren, uw geween, bij 't vroeg en smartelijke scheen van ene echtgenoot en vader die vrouw en kinderen tegader toch zo gelukkig miek. O man, geen mensentale zeggen kan wat uwe dood in die drie harten geslagen heeft van wrede smarten... Dat woord dat maar…

De ramen staan vol heiligen, gemiterd en gestaafd, gemartelaard, gemaagdekroond, gehertoogd en gegraafd; die 't branden van het ovenvier geglaasd heeft in de scherf, die, glinsterend, al de talen spreekt van 't hemelboogs geverf. Doch schaars is herontsteken in de oosten het geweld der zonnevonke, en valt zij op…

Gij blauwgekaakte wolken daar, halfwit, omtrent uw boorden, die gruwzaam in de hemel moêrt, en grimt in ‘t gramme noorden: hoe lange speelt gij, koud en kil, de baas nog hier? ‘t Is half april! ‘t Is onbermhertig koud; en ‘t kan, de zonne ondanks, gebeuren, dat, ‘s morgens, al dat gers is, wit geruwrijmd, staat…

Als één verdriet is uitgezucht, er ruimte is, zult ge zeggen, en reden daar, om ééns, toch ééns, het rouwkleed af te leggen! ‘t En doet! Daar zitten zuchten al volveerdig, neergedwongen, en beidende, in de bange borst, die geren henensprongen! Ze kwellen en ze pramen u, en baren zult ge, baren, ach! de altijdonvolborentheid des weedoms!…

Hoor, 't is de wind, 't is de wind, 't is de wind, en zoekende zucht hij om ruste te vinden, overal rond, en en vindt gene, nooit : of hij de daken van d'huizen verstrooit, of hij de vliegende blâren doet ruisen, of hij de bomen daarboven doet buisen, of hij de torren hun toppen afwaait, of hij de malende meulenen draait, of hij de…

Waarom, waarom en wete ik niet, het kwelt mij, al te ontzelden, een zwarigheid, die ‘k nooit en kan, wat poge ik doe, vermelden. Daar hapert iets aan ziele, aan lijf, aan bei misschien te zamen, daarvan ik dit noch dat en weet beseffelijk te namen. Als ‘t avond is, ‘t zou middag of ‘t zou morgen zijn mij…

De wind de bomen henenvaagt, die de armen steken uit, alsof zij, schielijk uit het land gejaagd, hunne erven ontliepen: bijzend stof, en loof, dat los is, vaart gezwind, ze volgend, in de wervelwind. Waarheen, o bomen, vaart gij, die, te vroeg eilaas, onterfd, onteerd, ik een en al verhuizen zie? Wie weet wanneer ge ook wederkeert? Waar…

Necessitas mori* Ik moet allichte entwat gaan doen, dat, dravensmoe en drillens, och arme, ik nooit en deed, en dat ik doen zal, willens nillens. o Heere, sta mij bij, en leer mij, harte en armen open, hetgeen Gij, op uw kruise deed, u nadoen, en toch hopen. Toch hopen dat, zo Gij het graf ontrees, ik ook, na deze, de dood, die Ge overwonnen…

Hoe zere vallen ze af, de zieke zomerblâren; hoe zinken ze, altemaal, die eer zo groene waren, te grondewaard! Hoe deerlijk zijt gij ook nu, bomen al, bedegen; hoe schamel, die weleer des aardrijks, allerwegen, de schoonste waart! Daar valt er nog een blad; het wentelt, onder 't vallen, de…

o Al te kwade boodschapper, die, bitsig als een horselbie; die, stekende als een degenstoot; die, snel gelijk de bliksemslag; die, stom en doof, noodzakelijk, te mijwaard op de snaren komt gevlogen van de tekendraad! Te gauwe, och arme, vindt ge mij en biedt gij, in uw bitsigheid, de boodschap, - en geen troost daartoe! - dat 'vader overleden…

Aarde, laat uw' lenden open-, onder schare en riester, gaan; laat de zaaite, erin gedropen, regen, locht en zonne nopen om, gekeend, weer op te staan. Doch, wat zal ‘t der zaaiten baten, regen, locht en zonneschijn: arbeid, in en uit der maten; 's mensen doen en ‘s mensen laten, heet ze God niet leefbaar zijn! Grimme nachten, bange…

Heel ‘t westen zit gekibbelkappeld, gewaggelwolkt, al hil en dal; ‘t zit blauw en groen en geluw g'appeld; te morgen nog volstormde ‘t al, en stille is ‘t nu! De zonne, aan ‘t zinken, doet hier en daar een splete blinken, en kijkt erdeure, nu en dan. Heel ‘t westen bleust en blinkt ervan...! Zo heerlijk is ‘t, als of er zoude…

De zwarte dorenhagen, eindlijk eens, met jeugdig groen deurstoven, het blijde jaar beloven. Nog onlangs, op de tuin,daar was het sneeuw, al dat mijne oge ontmoette: nu bloeit en riekt hij zoete. o Zomerdorenhage, willekom; en, met de oostermorgen, laat weg de winterzorgen! Kom, bouw nu vogelnesten, blij genoeg, en wacht niet tot ter…

Gij bad op ene berg alleen, en... Jezu, ik en vind er geen waar 'k hoog genoeg kan klimmen om U alleen te vinden: de wereld wil mij achterna, alwaar ik ga of sta of ooit mijn ogen sla; en arm als ik en is er geen; geen een, die nood hebbe en niet klagen kan;…

Slaapt, slaapt, kindje slaapt, en doet uwe oogskes toe, die pinkelende winkelende oogskes daar, ‘k ben ’t wiegen al zo moe: ‘k en kan u niet meer wiegen, ‘k en ga u niet meer wiegen, slaapt, slaapt, toe! ‘g Hebt uw hert- en uw mondje voldaan, g’ hebt al uw krinkelende krulletjes aan, ach en ‘k en kan van uw wiegske niet gaan: slaapt, slaapt…

Als zorgen mijn harte verslinden, als moeheid van ‘s werelds getier; dan zoeke ik weerom de beminde, dan grijpe ik de oude brevier. o Schat ongevalster gebeden, brevier, waar, in ‘t korte geboekt, Gods woord, en Gods wonderlijkheden, nooit een ongevonden en zoekt! o ‘t Werk van gezetelde Pausen, wat zegge ik, Gods eigen beworp; o sterkte…

't Is stille! Naarstig tikt het on- gedurig hangend wezen, waarop de weg naar 't eeuwige, in twaalf stappen, staat te lezen. 't Is stille en middernacht! Alsof ik blind ware, om mij henen, in donkere diepten schijnt het al verduisterd en verdwenen. 't Is stille! Niets te zien en niets te horen, - 't doet mij…

‘k En hore u nog niet, o nachtegale, en de paaszunne zit in ‘t oosten; waar blijft gij zo lange, of hebt gij misschien vergeten van ons te troosten? ‘t En zomert, ‘t is waar, ‘t en lovert, ‘t en lijdt geen bladtje nog uit de hagen; ‘t zit ijs in de wind, ‘t zit sneeuw in de lucht, ‘t is stormen, dat ‘t doet,…

’t Is nevelkoud, en, ’s halfvoornoens, nog duister in de lanen; de bomen, die ‘k nog nauwlijks zien kan, wenen dikke tranen. ’t En regent niet, maar ’t zevert… van die fijngezichte, natte schiervatbaarheid, die stof gelijkt, en wolke en wulle en watte. ’t Is asgrauw al, beneên, omhoog, in ‘t veld en langs de lanen: de bomen, die…

Een witte spree ligt overal gespreid op ’s werelds akker; geen mens en is, men zeggen zou, geen levend herte wakker. Het vogelvolk, verlegen en verlaten, in de takken des perebooms te piepen hangt, daar niets en is te pakken! ’t Is even stille en stom, alhier aldaar; en, ondertussen en hore ik maar het kreunen meer, en ’t kriepen…

Hoe zwart staan al de bomen in de witheid, onverwacht, van 't overdadig sneeuwen, dat 't gedaan heeft, van de nacht! Ze staan daar, als gekoolzwart en met tekenen geprent, al zwarte en zwarte staven, op een eindloos pergament. Ze 'n roeren, noch ze 'n poeren en, bij 't nachtelijk gestraal, men zweren zou dat 't spoken zijn, of…

Hei da, lieve dreupel water, zijt gij helder toch en schoon, in uw hemels lichtgeschater en uw diamanten kroon! Rood en blauw en groen en geluw, peers en purperwendigheid siert, in onderling gespeel, uw pinkelende uitwendigheid! Hei da, heldere lichtkrystalle, diamanten waterding, moet ge op de aarde nedervallen…

o Lied! o Lied, gij helpt de smert wanneer de rampen raken, gij kunt, o Lied, de wonde in ‘t hert, de wonde in ‘t hert vermaken! o Lied! o Lied! Gij laaft de dorst, gij blust het brandend blaken, gij kunt, o Lied, de droge borst en ‘t wee daarvan doen staken. o Lied! o Lied! het zwijgend nat dat leekt nu langs mijn kaken, gij kunt het,…

Heur' trompe steekt de koe: ze is moe van neerstig om te knagen; van lange, in ‘t jeugdig grasgewas, de zware eur te dragen; de zware eur, die, molkenvol, al bij de grond genaakt; die zwaait, die heur de tred belet, en ‘t lichaam lastig maakt. Ze steekt de trompe en tuit, om uit den meers te mogen komen, ter melksteê…

Twintig mezenvoetjes hippelen in ‘t groen, zurkelende zoetjes, zo de mezen doen. Sprongen, rechte en kromme, doen ze elkander na, oppe, nere, en omme, ga en wederga. Elk, op elk z'n taksken, laat z'n tonge gaan; elk het mezenfrakske, en ‘t meezenmutsken aan. Voor die ‘t frakske maken, één duim, of drie…

God gaf het ons, God nam het ons, Gods name zij geprezen; ‘t was wel bij ons, ‘t ging weg van ons, ‘t was beter in de Hemel; daar blijft het ons, daar wacht het ons, daar zien wij ‘t eenmaal weder!…

Die binnen de bergen te wonen verkiest, des morgens, zijn deel in de zonne verliest. Des avonds, nog eer hij zijn bedde bezoekt, te vroeg is de zonne ‘m bedekt en bedoekt. Die boven de bergen wilt huizen, en kan de wind niet verdragen, en ‘t ruisen dervan. Het zomert er late…

De navond komt zo stil, zo stil, zo traagzaam aangetreden, dat geen en weet, wanneer de dag of waar hij is geleden. ‘t Is avond, stille... en, mij omtrent, is iets, of iemand, onbekend, die, zachtjes mij beroerend, zegt: '‘t Is avond en ‘t is rustens recht.' De bomen dragen gans de locht vol groen, nog onbestoven; en ‘k zie, zo dicht hun…

't Is nieuwjaar overal, 't zijn al weer nieuwe dagen, die rijzen in de oost, met 't jonge zonnelicht; al 't oude zij voorbij, en, vrij van alle plagen, zo weze uw levensloop voortaan weer ingericht. Dus wensen wij, die u van harte wel beminnen, dat 't nieuwgeboren jaar, vandage en elke…

Th. S., UURWERKMAKER 1880 God geeft de tijd bij dag en jaar, ach neen, bij kleine tikskes maar, en 't laatste tikske komt aleer men 't peist of weet, eilaas, te zeer! De wijzer wijst elke uur en tijd, maar de uur niet dat gij schuldig zijt te sterven! Zijt dus voorbereid, de wijzer wijst naar de eeuwigheid.…