Alle inzendingen van Guido Gezelle

Th. S., UURWERKMAKER 1880 God geeft de tijd bij dag en jaar, ach neen, bij kleine tikskes maar, en 't laatste tikske komt aleer men 't peist of weet, eilaas, te zeer! De wijzer wijst elke uur en tijd, maar de uur niet dat gij schuldig zijt te sterven! Zijt dus voorbereid, de wijzer wijst naar de eeuwigheid.…

'k Worde elke dag geboren en ik sterve op elke dag; de zonne gaat, en 't leven, mij in vier-en-twintig stonden, van 't oosten naar het westen, en een wonderlijk verdrag houdt alles, dat er in mij is en buiten mij, gebonden. Het leven van de mens is als het leven van de zon, die op- en af- en ommegaat, en wandelt, alle dagen, de weg, die…

't Wordt al sterre dat men ziet in dat hoog en blauw verschiet daar, blijde sterren, anders niet, in dat hoog en blauw verschiet. 't Wordt hier altijd al verdriet, van dat oud en zwart verdriet daar, 't wordt hier altijd anders niet als dat oud en zwart verdriet. Laat mij, laat mij, in 't verdriet, vliegen naar dat hoog verschiet daar,…

Gij zegt dat 't vlaams te niet zal gaan: 't en zal!* dat 't waals gezwets zal boven slaan: 't en zal! Dat hopen, dat begeren wij: dat zeggen en dat zweren wij: zo lange als wij ons weren, wij: 't en zal, 't en zal, 't en zal! ---------------------------------- * 't en zal: het zal niet (gebeuren)…

In de blanke lonken van de maan zat ik neergezonken langs de baan en ik schouwde verre met mijn oog schouwde naar een sterre daar omhoog en de sterre beefde en lonkte op mij* ‘t was alsof zij leefde en lonkte zij en ik zelve beefde en lonkte op haar peinzend dat ik leefde nauwelijks maar peisde dat ik daar zat daar omhoog waar die…

Heer, mijn hart is boos en schuldig, Maar Gij zijt barmhartig en duizendmalen meer verduldig als dat ik boosaardig ben: geef mij dan, o Heer, ik vraag het, geef mij hulp en sta mij bij; 'k heb gezondigd, ik beklaag het, help mij, God! Vergeef het mij!…

Beminde echtgenoten De wereld is een zee vol wilde en woeste baren, daarop een ieder zal te schepe gaan en varen. Daar zijn der die alléén die zee bevaren moeten; daar zijn der die de vaart door meegezelschap zoeten. Gij lieden zijt, getweeën in ‘t Sacrament gebonden; zíj heeft de bruidegom en gíj de bruid gevonden. Ons Here wilde…

Aanschouw mij, hier en daar, die bende Casselkoeien die louter bruin van haar, als zoveel bloemen bloeien, in ’t gers en in de zon, die, zinkend henentiet die, rood, het rode veld, vol rode vonken giet. ’t Is prachtig overal, ’t Is prachtig, hoe de huiden dier koeien liefgetal van vouwe en verwen luiden; ’t is prachtig hoe ze staan, gebeiteld…

Onder ‘t duister dak gedoken, strooi en vodden altegaar, heel onttodderd*, half gebroken, staat des werkmans woonstee daar. ‘t Kaafgat*, omme- en scheefgetrokken, vallen gaat; en daar, deureen, liggen afgerolde brokken bruingebrand al, gruis en steen. ‘t Dak beneden, deur de wanden, glazenloos, van latte en leem…

'Wie is als God!' zo wierd het woord, in lang verleden tijden, omtrent de troon van God, gehoord, als Michaël ging strijden. 'Wie is als God!' Hij won de slag en satans volk vernederd lag. De vane omhoge! en immer voort, die weerbaar is, gestreden! 'Wie is als God!' weergalme ‘t woord des zegepraals, nog heden!…

't Is nacht, staat op, wie kan der nu nog slapen, als 't eeuwig Licht de duisternis omstraalt, en als het Woord, dat alles heeft geschapen, is uit de troon des Hemels neergedaald? Van Oost en West, uit al de hemelstreken, staat op en komt! niet langer meer gedraald; een schamel Kind komt onze banden breken! Kerstnacht,Kerstnacht, Messias zegepraalt…

Gegrauwdoekt is de grond der kimme en, allenthenen, vol damp en duisternis; de bomen, half verdwenen half zichtbaar, hebben, daar ze stille staan en stom, van wolkenweefsel elk een grauwe tabbaard om. ‘t Hoogmorgent en, zo ‘t schijnt, ‘t en wilt geen dag meer dagen: daar moet iets ongesteld of los zijn aan de wagen der zonnehengsten, dat…

Mij spreekt de blomme een tale, Mij is het kruid beleefd, Mij groet het altemale, Dat God geschapen heeft!…

De zonne is weg, en 't daglicht heengevaren; het duistert al, de dood heeft de overhand gewonnen over ons, die eer zo luide waren aan 't leven, heden, vrij en onvermand. De zonne is weg, die liên en land verblijdt, en 't vlugge volk van 's hemels harpenaren. Ze zwijgen al nu, tonge- en taalberoofden; ze treuren: 't zonnelicht is uitgedaan…

't Eerste dat mij moeder vragen leerde, in lang verleden dagen, als ik hakkelde, ongeriefd* nog van woorden, 't was, te gader* bei mijn handjes doende: "Vader, geef me een kruiske, als 't u belieft!" 'k Heb een kruiske dan gekregen, menig keer, en wierd geslegen* op mijn kake, zacht en zoet... Ach, ge zijt mij, bei te gader, afgestorven…

Janneke mijn manneke, Mijn hart- en hemeldief, kander, wel een ander, neen geen ander! - zijn zo lief?…

De zonne zit zo snel en blinkt, en bloeit al in het westen, dat wolkenloos heur stralen drinkt, in lentemaand, ten lesten. 't Wil zomer zijn, van nu voort aan: vroeg morgen zal ik meugen -'t wil zomer zijn!- vermeien gaan mij, morgen, en verheugen!…

't En is van u hiernederwaart, geschilderd of geschreven, mij, moederke, geen beeltenis, geen beeld van u gebleven. Geen tekening, geen lichtdrukmaal, geen beitelwerk van stene, 't en zij dat beeld in mij, dat gij gelaten hebt, allene. o Moge ik, u onweerdig, nooit die beeltenis bederven, maar eerzaam laat ze leven in mij…

‘t Is honderd jaar geleên, ‘k en was nog niet geboren, en Gij, o goede God, Gij wist me, in uw gena; wat heb ik toch gedaan, hoe ben ik uitverkoren, dat honderd, duizend niet bestaan... en ik besta! ‘k Besta! ‘k Ben eeuwig vast aan uwe wil gebonden; Gij ziet mij, die ik niet en zie, maar kenne en weet: waar zal ik, honderd jaar na deze…

Het ruwrijmt, het brimmelt, en ‘s winters geweld heeft varings al ‘t hout in zijn schoonheid hersteld. Het stond daar en treuren, van alles ontbloot; vol deernisse, och arme, en een beeld van de dood! Nog maanden en dagen zal ‘t lijen eer ‘t alom weer licht is en leven, en blad hier, en blom. "‘t En zal," zei de Winter, "‘t en…

Eenzaam om mij, allentwegen, is 't; geen mense en hore ik meer; helder blinkt mijn ogen tegen, hemelvast, het sterrenheer*. Alles rust en niets en roert er, in 't vereende* van de nacht: wat ontwekt of wat ontvoert er dan zo schielijk mijn gedacht? 'k Hore een wisse* tale spreken, uit het eenzaam stergebied;…

En durft gij mij van dichten spreken, die nimmer zijt in staat twee reken* te rijmen dat het gaat! Het dichten is van God gegeven, maar niet aan elk ende een in ‘t leven; de kunste is niet gemeen*. Laat bloeien al die roos mag wezen, spruit helder, zijt gij bron*; maar dezen die* ton zijn blijven ton! De miere en zal geen peerd heur…

o Vriend, wat schaadt of baat het ons der mensen lof- en laakgegons, die klederdracht, die spreekmanier, die raad en daad bespotten hier, van vreemden, die zo snel voorbij- en weggaan; of, wat konnen zij? Wij voeren immers vreemde taal en andere zeden altemaal als zij, die, langs de wereldbaan, hun eigen blijde wandel gaan. Wat schilt het…

Vol naalden vliegt de lucht, vol priemend ijsgekertel, dat glinstert in de zon, en, met de asemtocht gezwolgen, kilt en kerft de kele en ‘t haargespertel, dat in de neuze temt de toevoer van de locht. ‘t Is bijtend koud. Een spree van witheid, ongemeten, ‘t zij waar ge uwe ogen vlucht, ligt overal gespreid; ‘t is snee' tot in uw huis,…

Een schalkaard had een bie gevaân en hield ze bij heur vleren: "Komt hier! - hij zag een jongske staan! - komt hier mijn knappe kerel! Hier heb ik zulk een schoon fatsoen van beestje, ik wil ‘t u geven: past op maar van ‘t niet dood te doen, en laat het beestje leven. Kom aan; jen hand; doet toe, ‘t vliegt weg; doet toe want ‘t gaat ontsnappen…

o Vrije, vlaamse poësis, gij sprankel van de dichterziel die brandend uit de hemel viel, gij blomme en blinkend veldgewas, gij orgeltaal, gij wierooktas, gij... al dat ik niet zeggen en kan, men kent u niet in ‘t eigen land der vrije, vlaamse poësis!…

Wit als watte, en teenegader groen, is 't bonte abeelgeblader. Wakker, als een wekkerspel, wikkelwakkelwaait het snel. Groen vanboven is 't en, zonder minke*, wit als melk, vanonder. Onstandvastig volgt het, gans, 't onstandvastig windgedans. Wisselbeurtig, op en neder, slaat het, als een vogelveder: Wit en grauw, zo, dóór de…

‘t Meiske, met zijn tele* melk, op zijn blote voetjes, lang, gelijk nen terruwstelk*, zoetjes, zoetjes, zoetjes terdt* het voort, en anders niet als zijn tele melk en ziet ‘t. ‘t Meiske hoorde: "Goedendag!" zeggen, zoetjes, zoetjes: "Mietje!" ‘t Meiske ommezag... Op zijn blote voetjes viel de melk en, vol verdriet…

Ze stappen, hun bellen al klinken, de vrome twee horsen te gaar; ze zwoegen, ze zweten; en blinken doet 't blonde gelijm van hun haar. Ze stappen, ze stenen, ze stijven de stringen; en 't ronde gareel, het spant op hun spannende lijven: de voerman beweegt ze aan een zeel. De wagen komt achter. De rossen, gelaten…

Deur ‘t haaghout raamt de wilde wind, verblind, zijn reuzensprongen: en al dat ooit hem tegenstaat verlaat hij, losgewrongen. Gebogen hier, gebroken daar, malkaar de bomen schenden; die, scheurende uit de gronde, huis en thuis de gruw* inzenden.…