Alle inzendingen van Jacob Israël de Haan

Geen naam. Geen woord. Ik weet slechts, dat hij lachte, Hij lachte, toen hij haastig langs mij ging. Nu door de dagen en de nachten Martelt herinnering.…

In dit spel van wind en water Schouw ik peinzend heel de dag 'k Vraag niet meer naar toen en later Ik draag wat er komen mag.…

Laat ik u schrijven, vriend, hoe zalig stil Het dorpje is waar ik nu woon, gevlucht Voor schrille stad en havenend gerucht, Helend mijn ziel en mijn verwoeste wil. 't Heeft weinig huizen rond een oude toren, Om ieder huis een mildbloeiende heg, Geen luide straat, maar smalle zachte weg Van zand waarin geen stappen zijn te horen. De school…

Wat wacht ik in dit avonduur, De Stad beslopen door de slaap, Gezeten bij de Tempelmuur; God of de Marokkaanse Knaap?…

Nooit zult gij weder dezelfde wijn drinken Als hedenavond. Nooit breekt gij meer open Dezelfde vruchten. Al uw liefde en hopen Verzinken.…

Wie zal in de regenboog scheiden De regen van de zon? Zo dacht ik, dat ons beiden Niets scheiden kon.…

Die te Amsterdam vaak zei: 'Jeruzalem' En naar Jeruzalem gedreven kwam, Hij zegt met een mijmrende stem: 'Amsterdam, Amsterdam.'…

Maar lees de woorden van mijn liedren niet. Lees het onleesbare achter woorden. Dan zult gij weten, wat mij wreed bekoorde, Wat mij verlokte en toen verliet.…

Dit spelend kind kan de sterren niet plukken Maar zijn ziel plukt bonte bundels te saam. Ik leed zó veel en in naamloos verrukken Zegent mijn Lied Gods Heilige Naam.…

Dat ik een wild genieter ben geweest, Wiens vreugde wrang was en wiens wroeging wranger, Men zal 't weten, zolang men Hollands leest, Maar ook niet langer.…

Het meest verlang ik weer de taal te horen. De taal van Holland, altijd om mij heen. Hier leef ik, half verheugd en half verloren. De taal van mijne liedren spreekt niet één.…

Ik was dertien jaar, toen legde zijn handen Een vrome Man ten zegen op mijn hoofd. Zijn zegen heeft mij niet behoed voor schanden, God gaf. Hij nam. Zijn naam blijve geloofd. De zegen van mijn Vader... als wij keerden Bij Moeder thuis van het Sabbathgebed Zegende hij zijn Zonen; wat wij leerden Van Vader heeft mijn leven niet gered. De…

Weet Gij nog, moeder, hoe ik jong Schatten-verlangend u verliet? Wereld en weelde lokten, mij bedwong Uw smeken niet. Ik ging en wierf mij menig schat Van goed metaal en gave steen, Rijker dan ik in wereldstad Was er niet een. Maar schat verwervende verloor Ik morgenvrede en avondrust En wist dat niet. Leefde fel door Op…

Een vogel floot en deze stoorde Stilte met zijn ongehoorde Tintelende fluit. Die vogel floot voor zich alleen Uit hart en keel ten hemel heen Zijn hoog geluid. Een vogel kent geen roem of loon, IJdelheid niet. Dus fluit hij schoon Uit eigen lust. Als vogels zó fluit ik, een dichter, Maak het duister leven lichter, Rusteloos hart gerust.…

Uw literatuur is literatuur. Waar is uw Lied, dat beeft van hartebloed? Het goud wordt gelouterd in louter vuur. En het Lied in Gods grote gloed.…

Dromend gaan door de specerijenstraatjes. De huisjes zijn van zoete geur doorstoofd. Het wolkt uit dozen, balen, kast en laadjes Ene bedwelming om mijn zalig hoofd.…

Avond; aan de bleke blauwe lucht, zie Hoe 't bloeisel van de sterren stil ontspruit, Ach: nu vieren vromen de Sabbath uit Met wijn en wierook, licht en melodie. Mijn Vader schenkt de wijn over de randen Van zijn beker, teken van overvloed; Hij ruikt de specerijen scherp en zoet, En zegent het licht met geheven handen. Dit is zijn…

Ik sliep niet meer: een jonge vogel floot, Mijn hart doordringend, en ontwakend zag Ik 't kalme kleuren van den klaren dag En vagen van het verre morgenrood. Wijl sterren bleekten zilverzacht en bleker, Blies warme wind de morgennevels over, Luid juichend zong en hoog en klaar en zeker De jonge vogel in het wiegend lover. Die floot en zweeg…

Laat ik u kussen en u nogmaals kussen. Geeft u liefde voor mijne liefde weder, Wat baat het ons: eens zal de doodwind blussen Uw vlam en mijne vlam, en wij zinken neder.…

De nacht is stil. Zo wijd als mijn oog ziet Hangt aan de lucht nu geen bloeiende schijn Van een Stad. Oovral rust. De sterren zijn Rondom de maan roerloos. Zij tinklen niet. Dit is de vrede, die ik zocht. Nooit vond Ik vrede in u. En nu haat ik u, Stad, Teedre stad, wrede stad. Ik haat de schat Van al uw lust, die harten drijft en wondt.…

Waar zal ik vluchten voor het Leven? Waar zal ik vluchten voor de Dood? O, Lied, wat kunt gij machtger geven Dan een rozenhut voor stormende nood.…

Uw vriend? Werd ik uw vriend, die graag een smader, Een hater van zijn eigen Volk eens was, Die blij verleid, op zoetste zonden ras, De zegen schond, van Moeder en van Vader? Hoe zalig troost mij dat woord: ‘Onze Vriend’ Voor al mijn dwalingen, mijn smaad en smart En drift, die tergend al tucht heeft getart, Maar 'k vraag beschaamd: ‘Waarmede…

Troost u, want was ik in Holland gebleven, 't Verlangen naar dit Land liet mij geen rust. In onrust geboren, word ik gedreven Tot waar de Dood mij kust.…

Zeg niet: "mijn leven is mislukt." Neen: het Leven is ene mislukking van God. De hand, die heden bloemen plukt, Krampt morgen in zijn laatste lot.…

Wat ik verlang? Niet meer de wilde weelde, De woede, die naar donkre daden drijft, Slechts dat mijn ziel, die zoveel goed verspeelde, Na zoveel kwaad in vroomheid vreedzaam blijft. Wat ik verlang? Ik heb zoveel gewonnen In overmoed, dat ik verloor in smart: Geve mij God, gezuiverd en bezonnen Een smekende ziel en een zingend hart.…

Die na mij komen, lezen mijn kwatrijnen. Zij zullen sidderen, als zij verstaan, Met welk een marteling van hartenpijnen Ik zingend door het Leven ben gegaan.…

Niet in de winter, wanneer dagen duister Als nachten zijn, wier zwaarte mij verdrukt, Maar in de zomer, als de bloei, de luister Van dag en nacht, het bevend hart verrukt. Niet in de winter als deuren en ruiten Kreunen bij 't woedend waaien van de wind Maar in de zomer, als vogels hoog fluiten De dag laat eindigt en weer vroeg begint, Vrees…

Ik was een knaap, die alle Joodse dagen Van vasten en van vreugd eerbiedig hield. Zijn dagen veilig voor angstige vragen, Al zijn verlangen door vroomheid bezield. Ik werd een man. Wie kent het zalig dwalen Langs vrije wegen als ik heb gekend? Van des ochtends vóór de open uren stralen, Tot de zon zich naar 't weemlend Westen wendt.…

Toen elke zonde tot het eind vervuld was, Toen er geen teer geheim te schennen bleef, Toen elke schaamte schaamteloos onthuld was, Dacht ik: 'Is dit alles, wat ik beleef.'…

Gij klaagt: "Alles ontneemt mij de Eeuwigheid." Ook meer dan de Eeuwigheid u heeft gegeven? Gevangen klaagt ge in de ban van de Tijd. Klaag niet. Zelfs uw klacht kan buiten de tijd niet leven.…