biografie: Hendrik Marsman
1899 - 1940
Hendrik Marsman [Zeist 1899 – Noordzee 21 juni 1940]
Marsman studeerde rechten in Utrecht en was na zijn afstuderen enige tijd werkzaam als advocaat. In 1921-1922 bezocht hij Duitsland en raakte hij onder de invloed van het opkomende expressionisme. Deze invloed is duidelijk in zijn bundel Verzen (1923). Omdat hij één wet – die van het leven – erkende, werd hij spoedig de verkondiger van het vitalisme. In zijn verwachtingen van het redacteurschap van De Vrije Bladen, waarin hij manifesten publiceerde als Traditie en vernieuwing en De sprong in het duister, werd hij teleurgesteld. Van 1932 tot 1935 was hij medewerker van Forum; vanaf 1938 schreef hij kritieken voor de Nieuwe Rotterdamsche Courant.
Hij kwam om het leven, toen het schip waarmee hij in juni 1940 naar Engeland trachtte te vluchten, werd getorpedeerd.
Hij had geen vrede met het gebrek aan ‘grootheid’ van zijn tijd en van de letterkunde, en vond voor zichzelf een oplossing in een combinatie van elementen van de klassieke oudheid en het christendom. Dit komt tot uiting in zijn laatste, cyclische bundel Tempel en kruis (1940), geschreven onder invloed van zijn langdurig verblijf aan de Middellandse Zee.
Het lezen van Marsmans kritisch proza is nog de moeite waard om het jeugdig elan dat eruit spreekt en zijn overtuigingskracht. Behalve poëzie en essayistisch proza schreef hij o.a. de roman De dood van Angèle Degroux (1933) en samen met Simon Vestdijk de roman in brieven Heden ik, morgen gij (1936).
WERK: (o.a.):
Poëzie : Penthesileia (1925); Paradise regained (1927); Witte vrouwen (1930); Voorpost (1931); Porta Nigra (1934).
Proza : De anatomische les (1926); Gerard Bruning, nagelaten werk (1927); De vliegende Hollander (1927); De lamp van Diogenes (1928); De vijf vingers (1929); Kort geding (1931); Herman Gorter (1937); Menno ter Braak (1939).
Inzendingen van deze schrijver
84 resultaten.Bergland
poëzie
3.5 met 13 stemmen 
3.419 Dwalend over de hoogten
gaat het lichaam zijn zwaarte vergeten;
vaag herinnert het zich, dat in de spleten
halverwege de top kleine roofvogels huizen
en hoe de nesten zich vastklampen tegen de steilten;
in het dal moeten de huizen staan
en vreedzame dieren gaan
grazend over de weiden. ...
Maannacht
poëzie
3.6 met 18 stemmen 5.804 De maan breekt de wolken uiteen;
en stromende uit die wel breken
kolken en kreken, gletschers en meren
naar alle verten uiteen.
de aarde is klein en alleen,
een slingerend schip in het ruim,
dat zich stampend en schuin
overstag gaand in doodsangst
kampende boven houdt
op het kolkende wate...
Baai bij avond
poëzie
3.8 met 15 stemmen 3.577 De schemering valt.
een grote, rode maan
stijgt langzaam uit de golven
aan de oosterrand
der nauwlijks ademende avondzee.
de dromen komen met de golven mee
en mijmerend gewordt mij, ongezocht,
waarvoor ik jaren in vertwijfeling vocht,
denkende dat het geluk omstréden moest zijn
en dat het ...
De bruid
poëzie
3.5 met 12 stemmen 4.290 Ik dacht dat ik geboren was voor verdriet --
en nu ben ik opeens een lied
aan 't worden, fluisterend door het ijle morgenriet
nu smelt ik weg, en voel mij openstromen
naar alle verten van de horizon,
en ik weet niet meer
waar mijn loop begon.
de schaduwen van blinkend witte wolken
bespe...
HERFST
poëzie
3.5 met 13 stemmen 3.885 De avonden donkeren al.
dit is het regenende jaargetijde
waarin wij haar eenmaal ten grave droegen;
ook toen sloegen de bladeren en de regen
over de paden en de zwarte wegen
en het woei duister in de donkre groeve.
alleen was het toen vroeger herfst
en droever.
--------------------------...
AFSCHEID
poëzie
3.2 met 170 stemmen 28.283 Slaap met het donker, vrouw
slaap met de nacht
ons diepst omarmen
heeft de droom omgebracht
donker en zonder erbarmen
zijn bloed en geslacht
slaap met het donker, vrouw
slaap met de nacht.
--------------------------------------------------------
uit: Verzameld werk (1899-1940)
D...
Willem Kloos
poëzie
2.9 met 10 stemmen 3.568 ...toen hij verscheen
scheurde de hemel in een wilde glans
en één uur lang
is het hier brandend licht en warm geweest.
Niemand was zozeer mens,
zo schaamteloos en zonder voorbehoud
heerser en prooi;
geen onzer heeft in heerlijkheid en pijn
zichzelf zo reddeloos vergooid
aan pracht en la...
NON
poëzie
3.2 met 10 stemmen 4.136 Toledo 1934
Tussen de kloosterzaal en de kathedraal
was een dubbel getralied hek
en achter dat hek zat die non.
zij had haast geen tand meer in haar mond,
haar huid was geel, haar blik ongezond,
zij was niet wijs en niet gek.
en het leek of zij geen spaans verstond,
want op iedere vraag kw...
Toren van Babel
poëzie
3.6 met 15 stemmen 5.036 Ik zat op school en kreeg weer te horen
Dat de toren van Babel
als een ton
in duigen had moeten vallen
omdat de menselijke ziel
van de ene hoogmoed in de andere viel
‘en hoogmoed komt voor de val—’;
zij had haar grenzen niet willen bewaren,
zij had niet kunnen verkroppen
dat ...
Drie verzen voor een dode I
poëzie
3.7 met 6 stemmen 2.755 De avond daalt;
er valt een vage schemer.
ik zoek de vrede die de dag mij nam;
en onweerstaanbaar brengen mij mijn schreden
naar 't stille kerkhof waar ik na uw sterven
berooid en eenzaam iedre avond kwam.
waarom? ik weet te goed dat ik u niet kan wekken
en dat gij daar zijt en ik hier en ...
HEERSER
poëzie
4.1 met 15 stemmen 3.915 Hij schreed
en ruimte was hem soepel kleed
aan 't koele lijf.
de gladde luchten spatten uit elkander
en rode sterren walmden àl hun wonder
in wankelende nacht.
hij schreed
en ruimte brak aan zijn metalen tred
en lucht verkromp voor zijn doorzengde zucht.
leven was enkle vlokken viol...
GANG
poëzie
3.3 met 9 stemmen 2.850 Smarten tasten zijn gang.
het vlak is blind
en ogen branden dieper dan het doel
o, grenzen, horizonten en vervloeien.
terzijde zal de wereld branden:
een scheve bloem in wapperende mond der ruimte
maar toen de luiken gleden voor zijn ogen,
draaide de wereld zich een kwartslag om.
Herman Gorter
poëzie
3.7 met 36 stemmen 5.034 Hij was van vuur.
een golf, een vlam,
een stromend stuk natuur,
blinkend als water in de zomerdag.
nooit, sinds ik hem zag,
zag ik nog een man
wiens wezen zo bezielend overkwam
tot in zijn blik, zijn praten en zijn gang.
een rechte beuk, ook toen zijn einde kwam.
de bliksem sloeg
en van de...
LANDSCHAP
poëzie
3.5 met 68 stemmen 13.741 In de weiden grazen
de vreedzame dieren;
de reigers zeilen
over blinkende meren,
de roerdompen staan
bij een donkere plas;
en in de uiterwaarden
galopperen de paarden
met golvende staarten
over golvend gras.
-----------------------------------------
uit 'Verzamelde gedichten'
Voor het inslapen
poëzie
4.3 met 7 stemmen 3.584 In deze kleine kamer vind ik soms nog vrede.
al wat daarbuiten ligt heeft voor mij afgedaan;
wat rest mij nog, dan ‘Krieg und Frieden’ lezend,
tot mijn verwoeste dromen in te gaan?
'Paradise regained'
poëzie
3.9 met 38 stemmen 7.905 De zon en de zee springen bliksemend open:
waaiers van vuur en zij;
langs blauwe bergen van de morgen
scheert de wind als een antilope
voorbij.
zwervende tussen fonteinen van licht
en langs de stralende pleinen van 't water
voer ik een blonde vrouw aan mijn zij,
die zorgloos zingt langs h...
Herinnering aan Holland
poëzie
4.4 met 93 stemmen 17.462 Denkend aan Holland
zie ik brede rivieren
traag door oneindig
laagland gaan,
rijen ondenkbaar
ijle populieren
als hoge pluimen
aan de einder staan;
en in de geweldige
ruimte verzonken
de boerderijen
verspreid door het land,
boomgroepen, dorpen,
geknotte torens,
kerken en olmen
in een ...
WACHT
poëzie
2.9 met 172 stemmen 36.882 Zee, storm en duister
en eeuwigheden breken in de nacht;
mij worde dracht van firmamenten
zeer verzacht.
ik kan der vuren huiverende wacht
niet langer hoeden
ik ben gans ontkracht
geef mij uw schemering
geef mij uw grijze wind
-------------------------------
uit: Verzamelde Gedichte...
DE STERVENDE
poëzie
4.3 met 11 stemmen 4.428 Van hare handen
die zijn hoofd namen
en het wegborgen binnen haar schoot
is toen het kale glanzende strelen begonnen
als een ijl sneeuwen over een groot, somber land.
en toen hij de ogen sloot
over een leven, tot de dood toe vermoeid,
was wat het donkere bloed had misdreven
in een blind br...
Afscheid van Japan
poëzie
4.0 met 3 stemmen 2.933 De dag overweldigt de wijd-open ramen
met het morgenlichten der zee;
berglanden, vloten, eilanden zonder namen,
de kersentuinen van Jokohama
stromen en sneeuwen voorbij ...
ik voel mij gesterkt en tot reizen gereed;
vermoeidheid en slaap zijn verwaaid als mist in de wind ...
— waar gaat g...
BLOEI
poëzie
3.7 met 13 stemmen 4.322 O, vrouw,
bloeit schaduw waaierbloem en firmament,
dat sterren schrijden in de gang mijns bloeds
en nacht de weerklank van de roep der handen
en uit de zoom van mijne donkerheden,
onder de hemelbruggen mijner armen,
het maanzeil tastend over dansend stroomlijf
o, het zal stranden aan gif...
De voortekenen
poëzie
2.9 met 11 stemmen 3.373 Soms was zij heel de dag met zichzelve alleen.
langzaam boog zij zich dan af naar de wand
en zij verdween in onzichtbare verten; hij bleef alleen
achter, wachtende of zij wel keren zou uit dat land.
later keerde zij dan, maar zij was zo doordrenkt
door vijandige geuren en vreemde, geheimzinni...
Zonder weerklank
poëzie
4.0 met 8 stemmen 2.819 Volk, ik ga zinken als mijn lied niet klinkt;
ik moet verdrogen als gij mij niet drinkt;
verzwelg mij, smeek ik - maar zij drinken niet;
wees mijn klankbodem, maar zij klinken niet.
Brief aan een vriend
poëzie
3.8 met 21 stemmen 5.484 Tracht, na uw vijftigste jaar,
langzaam te leren, dat het goed is
als de bladeren vallen;
zeg tot u-zelf: 'ik wil pas vallen
onder de winterstorm'. -
mij kan soms nu het verlangen al overvallen
naar onze latere jaren,
als ik niet meer gekooid
in dit zwerfziek verlangen
wonen zal in het hu...
HOLLAND
poëzie
3.6 met 18 stemmen 5.615 De hemel groots en grauw.
daaronder het geweldig laagland met de plassen;
bomen en molens, kerktorens en kassen,
verkaveld door de sloten, zilvergrauw.
dit is mijn land, mijn volk;
dit is de ruimte waarin ik wil klinken.
laat mij één avond in de plassen blinken,
daarna mag ik verdampen al...
Zinkend schip
poëzie
4.2 met 24 stemmen 6.498 De avond daalt;
een zinkend schip.
de kiel slaat op
een blinde klip.
- o, hartstocht
van dit kil vergaan,
in koele nacht,
in koele maan.
"en gij, die eens
dit leven prees
met sterke stem
en harde keel,
is dan het glanzen
van uw woord
bestorven en
voorgoed teloor?"
- ik heb ...
Afscheid II
poëzie
3.6 met 12 stemmen 4.974 Ik ga op weg
en laat mijn huis
verdonkren
in het avondrood
- o, ga niet weg,
de nacht is groot.
Ik kan niet blijven
lieveling,
de dood ontbood mij
tot zijn kring;
vergeef mij
dat ik achterlaat
wat ik zozeer
heb liefgehad:
mijn huis, mijn stad,
mijn kleine straat
en u
mijn ei...
AFSCHEID VAN HET DORP
poëzie
3.1 met 18 stemmen 3.864 De verte lokt.
de zee en 't bronzen duin
die golfden om mijn jeugd
versmalden langzaam tot de kleine tuin
waarin mijn moeder nu begraven ligt.
dit was haar raam, dit is de stille brink
waarlangs zij schreed in 't vroege schemeruur.
alles wat aan het leven vreugde gaf en vuur,
zij heeft...
Ik die bij sterren sliep en 't haar der ruimten droeg
poëzie
4.1 met 9 stemmen 4.182 "Ik die bij sterren sliep en 't haar der ruimten droeg
als zilveren gewei, en 't stuifmeel der planeten
over de melkweg blies en in de maan gezeten
langs 't grondeloze blauw der zomernachten voer,
ik ben beroofd en leeg, mijn schepen zijn verbrand,
mijn stem verloor haar gloed en vindt ge...
Wie zegt mij dat het verraad
poëzie
3.9 met 14 stemmen 2.991 "Wie zegt mij dat het verraad
niet herleeft in een ander land?
waarom vluchten uit weerzin en leed,
waarom hopen dat men vergeet
wat de ziel heeft doorstaan en gemerkt?
slechts zolang de herinnering nog werkt
is mijn leven mijn eigen bezit,
onverschillig of het bestaat
uit vervoering of ned...
Meer van deze schrijver...
