Poëzie

1808-1858

poëzie (nr. 3.982):

Eerste les in de geografie

van De Schoolmeester (Gerrit van de Linde)

Geografie is eigenlijk kennis der aarde,
En voor de jeugd van ontzaggelijke waarde;

Want Amerika
Is b.v. zeer verschillend van Afrika;
Ofschoon vele Afrikanen
Zich als slaven begeven naar de Amerikanen.
Zo b.v. is Azia een heel oude heer,
En Europa is ook zo jeugdig niet meer,
En de twee eerstgenoemde zijn kinderen,
Die de oude lui nog wel eens vrij wat konden hinderen.
Ik maak u vervolgens attent
Op 't onderscheid tussen een zee en een continent;
En kinderen uit de boerenstand mogen wel observeren,
Dat men vooralsnog geen boerenwagentjes op zee kan proberen,
Tenzij men er enig ander voorwerp onderzet,
Als bv. een koopvaardijschip of een stoompaket.
Ook zou ik niemand durven aanraaien
Om uit zwemmen te gaan met de haaien;
Doch in het uit pooieren gaan met een Leienaar
Ziet de geografie geen gevaar;
Vooral zo zijn boot
Op 't droog zit in een sloot. -

Voorts zijn er ten minste nog twee Polen,
En verschillende mijnen voor goud en kolen
En hier en daar een vulkaan,
Die iemand, die 't niet zien kan, verstomd doet staan,
En de grote zandwoestijn,
Waar geen ordentelijk reiziger op zijn gemak kan zijn,
Behalve kamelen en enkele bomen,
Die er van hun vroegste jeugd reeds zijn gewend te komen.

Dewijl ik bij deze eerste les van uw geduld
niet te veel wil vergen,
Zal ik nu nog maar alleen gewag maken van de bergen,
Die her- en derwaarts verspreid zijn
over onze ondermaanse aard,
Ofschoon de ontmoeting van een her-berg
doorgaans het meeste genoegen baart.
Ik zeg, ontmoeting; doch dit is maar bij wijze van spreken;
Want dat een berg zou wandelen, is mij nimmer gebleken,
Of hij moet het hinkende doen, dat ging misschien nog goed,
Want volgens Van Wijk Roelantszoon en Cuvier heeft een berg toch altijd een voet;
Maar anders blijft het bij 't geen de geologen van ouds beweren,
Dat Mahomed wel naar de berg, maar deze niet omgekeerd naar Mahomed kan avanceren.

Naast een berg vindt men in de regel een vallei of dal,
Dat er het omgekeerde van is, en daarom doorgaans ook lager wezen zal.
Zo'n dal heeft in het algemeen vrij wat meer waarde
Dan zijn buurman de berg; ja de dalen zijn eigenlijk het vette der aarde,
En een berg is inderdaad,
Zegt Le Luc niet veel meer dan de graat; -
Ofschoon de man, met dit zeggen, toch zijn onkunde verraadt;
Want welke liefhebber van vis heeft in zijn leven
Een graat gezien die, als Samsons ezelskinnebakken, water kon geven?
Wat een berg alle dag doet: - ja. Le Franc van Berkhey beweert met enige schijn
Dat daarin de oorsprong van al de rivieren gelegen zou zijn
Die sedert de tijd van Adam - en altijd van boven naar beneden - liepen.
Doch ik heb nu geen tijd meer om mij verder in zoet water te verdiepen.
Ik verlang veel meer naar een glaasje rood in de kroeg.

't Uur is verstreken; en ik zeg dus: voor vandaag genoeg,
Onthou nu wel dat ik je geleerd heb, als er je soms iemand naar vroeg.