Alle inzendingen van Guido Gezelle

Zo daar ooit een blomke groeide over ‘t graf waarin gij ligt, of het nog zo schone bloeide: zuiver als het zonnelicht, blank gelijk een lelie blank is, vonklende als een rozenhert, needrig als de needre ranke is van de winde daar m' op terdt, riekend, vol van honing, ende geren van de bie bezocht, nog en waar ‘t, voor die u kende, geen dat…

Zo spreke en zo denke en zo dichte en zo doe'k! 1879-80…

'k Ben een Sinese weze, een wezen vol ellende, die moeders borsten nooit noch heure zoen genoot! en vader, die mij voor zijn kindje niet en kende, liet mij van wieg, en huis, en leven schier ontbloot! o Goede Vlaamse klenen, zoudt gij mij laten wenen zo ik om hulpe vroeg? één stuiver waar' genoeg. Zij laten me al allene, allene en zonder…

Vol naalden vliegt de lucht, vol priemend ijsgekertel, dat glinstert in de zon, en, met de asemtocht gezwolgen, kilt en kerft de kele en ‘t haargespertel, dat in de neuze temt de toevoer van de lucht. ‘t Is bijtend koud. Een spree van witheid, ongemeten, ‘t zij waar ge uwe ogen vlucht, ligt overal gespreid; ‘t is snee tot in uw huis,…

Hoe schone is Moeders tranenlach, wanneer het kindje teer haar zoent en stamelt: “Moeder!” ach, de aldereerste keer!…

"Pas op," zei Meester Heuverswijn, "dat iemand - wie die snaken zijn, die 'k hoorde daar, met hand of mond, een schete nadoen, deze stond - nog durve! Wat betekent dat? Een schande is 't! En, 'k en weet niet wat ik doen zal met de deugeniet, die nóg nen keer zal durven...!" - Zie, daar hoort me Meester Heuverswijn…

Ik wens U een jaar Als een alfabet Met alle letters van A tot Z Van arbeid, blijheid en Creativiteit Tot zegen, zon en zaligheid.…

Daar liep een dichtje in mijn gebed, en 'k wilde 't aan de kant gezet, maar, niet te doen, het wilde en 't zou mij plagen, als ik bidden wou! En nu is mijn gebed gedaan, en 't dichtje is 'k weet niet waar gegaan: vergeefs gezocht, vergeefs, o wee, 'k en vinde noch rijm noch dichtje meer!…

Wat helpt het al te denken hoe de tijd zal rozen baren? De mensen blijven mensen, zo ze vroeger mensen waren. Nen nieuwe tijd nu dromen ze al; zo droomden ze ooit voordezen: vandage een kwade dag is 't,... en, 't zal morgen beter wezen. Verbeter eerst u zelve, daar 't en moet en kan geschieden; help ander' mensen volgen…

o! Wat schoon-, wat bolgekruinde lindeboom van verre ik staan zie, blinkende in de morgendoom! Heel is hij gewelkerd al, en duizendvoud van verwen, langzaam afgesleten guldengoud. Dag en schijnt er op, noch noense zonneglans: ‘t is vochtig en de hemelkomme is duister gans.…

Zijn tandeloze mond lacht lieflijk; ongewonnen zo is het woord hem nog, en 't weten onbegonnen van mannelijk verdriet, van vrouwelijk misbaar: een kerstekind en is 't, een borelingske maar. o Mochte 't, immer voort, eenparelijk verblijden; een borelingske zijn, dat lacht, ten allen tijden, zo 't nu doet; onbewust, het muilke rood…

'k Versta de eindeloze rouwe van u, bedrukte weduw-vrouwe. 'k Versta, o kind'ren, uw geween, bij 't vroeg en smartelijke scheen van ene echtgenoot en vader die vrouw en kinderen tegader toch zo gelukkig miek. O man, geen mensentale zeggen kan wat uwe dood in die drie harten geslagen heeft van wrede smarten... Dat woord dat maar…

De ramen staan vol heiligen, gemiterd en gestaafd, gemartelaard, gemaagdekroond, gehertoogd en gegraafd; die 't branden van het ovenvier geglaasd heeft in de scherf, die, glinsterend, al de talen spreekt van 't hemelboogs geverf. Doch schaars is herontsteken in de oosten het geweld der zonnevonke, en valt zij op…

Als één verdriet is uitgezucht, er ruimte is, zult ge zeggen, en reden daar, om ééns, toch ééns, het rouwkleed af te leggen! ‘t En doet! Daar zitten zuchten al volveerdig, neergedwongen, en beidende, in de bange borst, die geren henensprongen! Ze kwellen en ze pramen u, en baren zult ge, baren, ach! de altijdonvolborentheid des weedoms!…

Waarom, waarom en wete ik niet, het kwelt mij, al te ontzelden, een zwarigheid, die ‘k nooit en kan, wat poge ik doe, vermelden. Daar hapert iets aan ziele, aan lijf, aan bei misschien te zamen, daarvan ik dit noch dat en weet beseffelijk te namen. Als ‘t avond is, ‘t zou middag of ‘t zou morgen zijn mij…

Necessitas mori* Ik moet allichte entwat gaan doen, dat, dravensmoe en drillens, och arme, ik nooit en deed, en dat ik doen zal, willens nillens. o Heere, sta mij bij, en leer mij, harte en armen open, hetgeen Gij, op uw kruise deed, u nadoen, en toch hopen. Toch hopen dat, zo Gij het graf ontrees, ik ook, na deze, de dood, die Ge overwonnen…

o Al te kwade boodschapper, die, bitsig als een horselbie; die, stekende als een degenstoot; die, snel gelijk de bliksemslag; die, stom en doof, noodzakelijk, te mijwaard op de snaren komt gevlogen van de tekendraad! Te gauwe, och arme, vindt ge mij en biedt gij, in uw bitsigheid, de boodschap, - en geen troost daartoe! - dat 'vader overleden…

Aarde, laat uw' lenden open-, onder schare en riester, gaan; laat de zaaite, erin gedropen, regen, locht en zonne nopen om, gekeend, weer op te staan. Doch, wat zal ‘t der zaaiten baten, regen, locht en zonneschijn: arbeid, in en uit der maten; 's mensen doen en ‘s mensen laten, heet ze God niet leefbaar zijn! Grimme nachten, bange…

Heel ‘t westen zit gekibbelkappeld, gewaggelwolkt, al hil en dal; ‘t zit blauw en groen en geluw g'appeld; te morgen nog volstormde ‘t al, en stille is ‘t nu! De zonne, aan ‘t zinken, doet hier en daar een splete blinken, en kijkt erdeure, nu en dan. Heel ‘t westen bleust en blinkt ervan...! Zo heerlijk is ‘t, als of er zoude…

De zwarte dorenhagen, eindlijk eens, met jeugdig groen deurstoven, het blijde jaar beloven. Nog onlangs, op de tuin,daar was het sneeuw, al dat mijne oge ontmoette: nu bloeit en riekt hij zoete. o Zomerdorenhage, willekom; en, met de oostermorgen, laat weg de winterzorgen! Kom, bouw nu vogelnesten, blij genoeg, en wacht niet tot ter…

Gij bad op ene berg alleen, en... Jezu, ik en vind er geen waar 'k hoog genoeg kan klimmen om U alleen te vinden: de wereld wil mij achterna, alwaar ik ga of sta of ooit mijn ogen sla; en arm als ik en is er geen; geen een, die nood hebbe en niet klagen kan;…

Slaapt, slaapt, kindje slaapt, en doet uwe oogskes toe, die pinkelende winkelende oogskes daar, ‘k ben ’t wiegen al zo moe: ‘k en kan u niet meer wiegen, ‘k en ga u niet meer wiegen, slaapt, slaapt, toe! ‘g Hebt uw hert- en uw mondje voldaan, g’ hebt al uw krinkelende krulletjes aan, ach en ‘k en kan van uw wiegske niet gaan: slaapt, slaapt…

Als zorgen mijn harte verslinden, als moeheid van ‘s werelds getier; dan zoeke ik weerom de beminde, dan grijpe ik de oude brevier. o Schat ongevalster gebeden, brevier, waar, in ‘t korte geboekt, Gods woord, en Gods wonderlijkheden, nooit een ongevonden en zoekt! o ‘t Werk van gezetelde Pausen, wat zegge ik, Gods eigen beworp; o sterkte…

't Is stille! Naarstig tikt het on- gedurig hangend wezen, waarop de weg naar 't eeuwige, in twaalf stappen, staat te lezen. 't Is stille en middernacht! Alsof ik blind ware, om mij henen, in donkere diepten schijnt het al verduisterd en verdwenen. 't Is stille! Niets te zien en niets te horen, - 't doet mij…

‘k En hore u nog niet, o nachtegale, en de paaszunne zit in ‘t oosten; waar blijft gij zo lange, of hebt gij misschien vergeten van ons te troosten? ‘t En zomert, ‘t is waar, ‘t en lovert, ‘t en lijdt geen bladtje nog uit de hagen; ‘t zit ijs in de wind, ‘t zit sneeuw in de lucht, ‘t is stormen, dat ‘t doet,…

’t Is nevelkoud, en, ’s halfvoornoens, nog duister in de lanen; de bomen, die ‘k nog nauwlijks zien kan, wenen dikke tranen. ’t En regent niet, maar ’t zevert… van die fijngezichte, natte schiervatbaarheid, die stof gelijkt, en wolke en wulle en watte. ’t Is asgrauw al, beneên, omhoog, in ‘t veld en langs de lanen: de bomen, die…

Hoe zwart staan al de bomen in de witheid, onverwacht, van 't overdadig sneeuwen, dat 't gedaan heeft, van de nacht! Ze staan daar, als gekoolzwart en met tekenen geprent, al zwarte en zwarte staven, op een eindloos pergament. Ze 'n roeren, noch ze 'n poeren en, bij 't nachtelijk gestraal, men zweren zou dat 't spoken zijn, of…

Hei da, lieve dreupel water, zijt gij helder toch en schoon, in uw hemels lichtgeschater en uw diamanten kroon! Rood en blauw en groen en geluw, peers en purperwendigheid siert, in onderling gespeel, uw pinkelende uitwendigheid! Hei da, heldere lichtkrystalle, diamanten waterding, moet ge op de aarde nedervallen…

o Lied! o Lied, gij helpt de smert wanneer de rampen raken, gij kunt, o Lied, de wonde in ‘t hert, de wonde in ‘t hert vermaken! o Lied! o Lied! Gij laaft de dorst, gij blust het brandend blaken, gij kunt, o Lied, de droge borst en ‘t wee daarvan doen staken. o Lied! o Lied! het zwijgend nat dat leekt nu langs mijn kaken, gij kunt het,…

Heur' trompe steekt de koe: ze is moe van neerstig om te knagen; van lange, in ‘t jeugdig grasgewas, de zware eur te dragen; de zware eur, die, molkenvol, al bij de grond genaakt; die zwaait, die heur de tred belet, en ‘t lichaam lastig maakt. Ze steekt de trompe en tuit, om uit den meers te mogen komen, ter melksteê…