Alle inzendingen van Hendrik Tollens

’t Noodlot draait zijn wentelent rad; Rijdt en rolt de aardbol plat, Bergen op en over holen; ’t Rost en jaagt en zwiert en giert, Toom en teugel bot gevierd Rond en om naar lijn en polen, Door zijn luimen voortgestierd. Holt het over schat en pracht, Het verplet ze door zijn vracht En vermaalt ze, waar zij blinken; Schokt het tegen tronen…

Een jonge tuinman kweekte teder Een roosje, dat zijn bloembed droeg; Behoedde 't wel voor buiig weder, En gaf het warmte en vocht genoeg. 't Was eindlijk zeldzaam schoon ontloken, En menig had en kocht het graag: ‘Het is voorlang mij reeds besproken’ Was elk bescheid op elke vraag. Nu plukt hij 't zorglijk van de stengel,…

Nimmer moegerende Tijd, Voerman, die de wagen rijdt Over bergen en door dalen! Laat mij, laat mij adem halen: Waar toch jaagt gij in galop? Voerman, hou eens even op. Welk een onafzienbaar end Hebt gij rustloos afgerend, Zonder pleistren, zonder pozen, Over dorens en langs rozen, Onverdacht op weg en spoor, Tussen klip en afgrond…

Minnaars, wilt ge uit vrijen gaan, Trek de stoute schoenen aan, Schud de kindse blooheid uit, Maakt ze, die ontvlieden, buit; Neem het kusje, voor gij 't vraagt: Nimmer wint hij, die niet waagt. 't Vrouwenhart is koel en wreed Voor ons zuchten en ons leed; 't Wordt niet week door vrees of hoop; 't Is voor tranen niet te koop;…

Triomf, triomf! Hef aan, mijn luit, Want moeder zegt: de tand is uit! Laat dreunen nu de wanden! Eerst gaf Gods gunst het lieve wicht De adem en het levenslicht, Nu geeft zij 't wichtje tanden. Tromf, triomf! God dank er voor, Want moeder zegt: de tand is door! Nu lof en lied verheven! Geluk nu, kind, met spel en zang! Besteed het wel,…

Alard is dood. Een traan ontsprong mijne ogen, Toen hij de zijne sloot; Ik schaam mij niet: ik ben bewogen: Alard is dood. Hij hing me aan 't lijf; hij kleefde me aan de kleren Hij kwispelde aan mijn zij; Nog stervend sloeg hij menig keren Het brekend oog op mij. Hoe dikwijls lag hij naast mij op de zoden Aan gindse eik, als ik, de stad…

Aan Louise Ik droomde deze nacht, dat, door de min verbonden, Ik de uwe als Adam ware, als Eva gij de mijn’: Ik weet niet welke snode zonden Er toen door ons bedreven zijn; Maar, toen de dageraad mijn zoete dromen kwam storen, Heb ik het paradijs verloren.…

Levenshulkje! steek in zee, Voer uw vrachtje naar de ree, Die ginds opblaauwt uit de baren: Kindje-lief! geluk in 't varen! Dobber zoet en zachtjes voort: Welkom en geluk aan boord! Ginderheen geleidt de tocht; Ginderheen, langs klip en bocht, Waar de wijkplaats ligt verscholen, 't Heuglijk eind van al ons dolen. Goede reis naar de overzij…

De wijsgeer, in gepeins verloren, Zwierf mijmrend langs zijn eenzaam pad: Hij zocht geheimen na te sporen, Die de Almacht hem verborgen had. Een strijdig twijflen en geloven Kruiste in zijn walend brein dooreen. Nu zag hij vragend op naar boven, Dan zag hij tastend om zich heen. ‘Waartoe (zo vroeg hij in zijn dromen) Die schepping…

Zij was een wees, die vrienden had noch magen; Zij was hier vreemd; zij kwam van wijd; Zij kwam een dak, een leger vragen En luttel brood voor trouw en vlijt. Zij was zo zacht, zo zedig, zo bescheiden; Zij won het hart, nog eer ze sprak; Bevoorrecht, wie haar in mocht leiden En opnam onder 't gastvrij dak. Wat was zij vlug en welig…

Zielloos staat gij, levenloos, Zonder klem of zwier, Zangen, uit mijn hart geweld! Op het koud papier. Neen, van 't uitgestroomd gevoel Vonkt in u geen sprank: Zielloos zijt gij, levenloos, Noten zonder klank! 'k Heb de borst met u geroerd En het hart gekneed, Maar mijn adem was de ziel, Die u leven deed. 'k Schiep met klem en kracht…

Wien Neêrlands bloed in d'ad'ren vloeit Van vreemde smetten vrij Wiens hart voor land en koning gloeit Verheff' de zang als wij! Hij zett' met ons, vereend van zin, Met onbeklemde borst, Het godgevallig feestlied in Voor Vaderland en Vorst, Voor Vaderland en Vorst. De Godheid, op haar hemeltroon Bezongen en vereerd Houdt gunstig…

Wat tooit ge met benijde vingren Die schone boezem schoner op? Wat vlecht ge blaadje, bloempje en knop, En doet ze óm ‘t fladdrend rokje slingren, Terwijl ge 't haar met loof borduurt, En spieglend in het vlietje gluurt? Hou op! de tooi, waarmee ge u siert, Verbijstert en verblindt mij de ogen! Hou op! zo ge eens nog schoner wierd!…

Streel en deel mijn ziel en zin, God des wijns en god der min, Wie ik offers wijde! Deel me uw zoete gunsten mee En vereen u op mijn beê En verhoor me om strijde. Lyeus! les mijn ingewand Als de liefde ’t blaakt en brandt Door ontgloeide flitsen; Eros! Laat uw vuur mijn dorst, Als mijn hart zwemt in mijn borst, Vlammend weder hitsen…

Hij dacht zich door een korte dood Te redden uit zijn bange nood: Hoe heeft hij zich bedrogen! Hier stak hij, achter struik en heg, Zich voor het oog der mensen weg; Daar boven staat hij moedernaakt: En wat hem 't hier heeft bang gemaakt, Is derwaarts met hem heengetogen: Hoe heeft zich de arme dwaas bedrogen!…

Op de kruisweg van het leven Is zo licht een valse tred, Vrienden, in de grond gezet, Die er nooit wordt uitgewreven; Is zo licht een stap gedaan, Die ons nooit terug laat gaan. o Wat zijt gij hoog te schatten, Lesjes, die de wijsheid vond, Spreukjes in de vadermond, Waar ik één van op wil vatten; Spreukje, zo vol eigenschap:…

Wel dartel, zo als meisjes meest, Doch op haar tijd bedaard; Wel zorgloos, maar niet los van geest, En min vrijmoedig dan bedeesd: Zie daar mijn zangsters aard. Voor ieders oren zingt zij niet, Dan tegen dank geprest; Maar als geen mens haar stem bespiedt, Dan schatert en dan schalt haar lied, Dan zingt zij altoos best. Dan dringt zij mij…

Minnaars! wilt ge uit vrijen gaan, Trek uw stoutste schoenen aan, Schud uw kindse bloheid uit, Maak van uw meestresse uw' buit, Neemt het kusje vóór gij 't vraagt: Nimmer wint hij, die niet waagt. 't Vrouwenhart blijft koel en wreed Voor ons zuchten en ons leed; 't Spot wat met der blode hoop, 't Is voor tranen niet te koop, Maar aan…

Ik kom uit mijn dorpje: ik kom om wat brood; Ik dool door het slijk en de slibber der straten; Mijn kleed is gescheurd en mijn voeten zijn bloot; Mijn moeder is krank en mijn vader is dood: Wij schreiden zo luid, maar het mocht ons niet baten. Heb meêlij, heb deernis, mijnheer en mevrouw! Och, sluit niet uw oren zo koel voor mijn klagen…

Och, schone Testilis! waarom de min te ontvlieden, Zo zoet, zo zalig voor ons hart? Wilt ge aan het reinst gevoel, halsstarrig, weerstand bieden, En vlamt gij op uw eigen smart? Waartoe uw leven door te sterven? Wat woede dwingt u, wreed, te derven, En sneeuwt een winter neer op 's levens lentetijd? Wat vreugd, helaas! moogt gij verwerven…

De wintervorst vierde zijn lusten de toom en vloerde met schotsen het meer en de stroom; de veldvreugde ruimde voor de ijsvreugde plaats en meertjes en stroompjes weerkaatsten de schaats. Schoon Elsje, een boerinnetje, poezel en mals, verloor in het zwenken de boot van haar hals en Koenraad, de flinkste gezel van het oord, ontdekt die en raapt…

‘ Zeg Griete, wat doet toch die traan op uw koon? Wees lustig, lief bruidje, wees blij! Ik neem u tot dochter, ik geef u mijn zoon, zo kostlijk geen vrijer als hij! Gij krijgt hem tot man en hij neemt u tot vrouw, waarom dan uw wangen zo bleek?’ Och, het radeloos kind dacht te stikken van rouw: haar hart was bij Oene van Sneek. ‘Zeg Griete…

Wij gaan met schaal en bussen rond En kloppen aan in al de wijken. De nood is klimmende in de stad Geef, burgerlui! geef allen wat, En geef wat veel, gij rijken! Verschoon u niet, onttrek u niet De schatting wordt van elk geheven; Ze is minder drukkend, dan men meent: 't Wordt immers slechts aan God geleend, Wat we aan de arme geven. Het…

't Kruipend rupsje, moe gekropen, Afgetobd in de enge cel, Brak zijn kluisje fladdrend open, Klapwiekte uit zijn dorre schel. Zie, daar wiegt het, zie, daar zweeft het, Aardse damp en druk ontvlucht; Hoger vliegt het, hoger leeft het, Zat gespeeld in lager lucht. Voedster, droog de natte wangen, Tuur niet op de dode pop, Blijf niet…