Alle inzendingen van J.A. dèr Mouw

De gele wolken werden langzaam rood. Dan dacht hij: Nu begint zonsondergang; En keek weer naar de zwaluwen, die zo lang De zon nog konden zien. En dikwijls schoot De angst door hem heen: Eenmaal gaat moeder dood, Hoe moet het dan? - Eens voelde hij bij zijn wang 'T laag rits'len van een vleermuis, en werd bang, Toen hij 'm van dichtbij…

Zomer 3. Hij wil gaan liggen, uitblazen een poos, En hangt smaakvol in evenwijd'ge bogen Zijn dweilen uit, om onderwijl te drogen, Rood, geel, groen, blauw van verf en bloed en roos; Op 't tekenvuil in 't oosten gooit hij boos De kop'ren kam, nu helemaal verbogen. - Pet-blauw, knoop-geel, stuiptrekkend vastgezogen Veel buit aan…

Zomer 2. Straks vieren we Zaterdagavond: Wind Bezemt en ragebolt met macht van water De luizen weg, en met rat'lend geklater Hagelen de eier, droogramm'lend als grind. Met drie, vier tanden, roestig-groen, begint De geelkoperen kam haar werk, en slaat er Op los in roos en schurftgebergte, en staat er Een luis of teek, knappende…

Zomer 1. 't Aardoppervlak zie 'k als een schedelhuid: Zweetstralen, sijp'len stinkende rivieren, Waarlangs vuil-groenig roos en schimmel tieren; Gebergten schurft steken er boven uit; Mens-luizen, in hun nesten meest op buit Rondkrauw'lend, zie 'k land'lijke blijdschap vieren, Verpletterd soms, als 't trekken van wat spieren…

'k Maak in gedachten vaak een bedevaart: dan sta 'k weer op die plek, die zomerdag, waar ik door de eikenlaan je komen zag; als relikwie heb ik dat beeld bewaard: uit zonn'ge bomen dropte op zonnige aard' overal neer de zonn'ge vinkenslag; 'k zag op jouw gezicht die blije lach, en 'k dacht op eens: 'Ben ik die liefde waard?' En…

Augustusnacht. – Aan ’t overkant van ’t dal Bruist uit onzicht’bre sneeuw een waterval. In schaduw ligt de weg. Over de stammen Sprenkelt de koele maan zijn blauwe vlammen. Ergens in struiken zweeft krekelgesjirp. Door ’t donker zagend met zijn zaagje scherp. Ontzaglijk zwenkt, angstwekkend hoog en wijd De Grote Beer zijn gouden majesteit…

Vol winteravondschem'ring ligt de laan, Een buis, de wand hier, ginds grijswit als krijt; De tram, een blok van gelig schijnsel, rijdt Tussen twee lichtrechthoeken af en aan; Soms knapt, verwaaiend links, rechts van de baan, Een bouquet van meteoren los en smijt Blauwgroene sterren door de donkerheid, Waarin plots'ling zilv'rige sprookjes…

Voor paarsblauwe avondlucht zie 'k uit mijn raam, Als ijle veren, in de grond de stelen, Stil hun gewelfde pluimen, mijn abelen, Abelen, grac'lijk edel als hun naam, Die 'k niet kan zeggen, zonder hem te strelen Met voorzichtige lippen; ja, ik schaam Me half, dat niet, muzikale Calame, Mijn taal hem schild'ren kan met klankpenselen.…

II 'K dacht vaak te drijven in de Brahmanzee: Maar was 't geen plasje, dat herinn'ring liet Aan wat 'k gelezen had? Of was 't verdriet, Dat schijngeluk zocht, toen me 't echte ontglee? Vraagt nu: 'Ben ik 't?' 't verstand, dat mij verried? Is deze twijfel mijn Gethsemané? IN DEN BEGINNE WAS BRAHMAN'S IDEE - Lama Sabachtani - Of…

Om één jaar jong te zijn, gaf 'k ziel en God, Ik, die geluksdorst met ekstazen les: Ja, ja stompzinnig ergens in de Nes Met dronken prolen slaan de boel kapot, Dan met een meid naar bed, en van genot Schreeuwen en schreeuwen doen, een keer of zes: 'K zou Brahman, vond ik Mephistopheles, Zelfs ruilen voor Jehova Zebaoth. En deze wens, die…

Het hele perk was vol: je zag geen zand. De paarsen leken ernstige oude heertjes, De bruinen glanzend-moll'ge, goed'ge beertjes, De gelen pluimen van een goudfazant; En massa's witten stonden om de rand, Zo wit als vlinders of als duivenveertjes, Net roomse kindertjes in Pinksterkleertjes, Die om iets heiligs heen staan, hand in hand. -…

Ik zat aan 't roer; jouw half blote armen roeiden; Door verre rietkrans zwierf karkietgeroep.- De plantjes zag 'k door 't meer - reusacht'ge loup - Die ginds in licht als van Davinci groeiden. 'K zag, hoe diep onder mij, boven een groep Van avondwolken, die roodvlokkig gloeiden, Blauw op oranje, twee libellen stoeiden, Aëroplanen, scheen…

III In grandioos gracelijk evenwicht Zwenkt de aarde om 't eindpunt van haar winterbaan; En, blauwgroen-fosferende karavaan, Trekt voort de Golfstroom, naar de pool gericht; En de optocht van zijn golven zie ik gaan Diep onder vlaggen van koralig licht; 'K zie hoe, rechtlijn'ge zomerdag, hij ligt Op grensloos vlak van nachtlijke oceaan.…

II Er is een poort - Twee kapen van koraal Zuilen omhoog: welvende bliksem spant Van top naar top zijn roodgetakte brand, Plots'ling koraal zelf, groeiend, straal na straal: Dat is de Lichtpoort Equatoriaal; Vlammende wonderboom aan elke kant En tovergroei van bliksem-slingerplant Strepen met rood het zeevlak, blauw als staal. Door die…

I Waar zonnedagen tot koralen stollen, En vlijt van vroom-geduld'ge madreporen* Bouwt, rood in 't blauw, toren naast holle toren, De ontzaggelijke bekers van de atollen*, En, eb en vloed van steeds nieuwe trezoren*, Door 't licht vloeibare paarls*, de golven rollen, En spieg'ling van nachtlijke wereldbollen In 't groene vuur van de…

Achter mij in de laan hoor 'k paardehoeven klakken: 'K verbeeld me, dat de k en de l zich steeds herhalen; Maar onstandvastig zijn in timbre de vokalen: De à stijgt naar de è, om wel of niet naar de à te zakken. Iets langs schijnt recht voor me uit te vluchten langs de takken; Iets monsterachtigs schijnt de vlucht'ling te achterhalen: Dichter…

Snuff'lend over blauwzwart bevroren vliet, Zocht de oostenwind, of hij iets levends vond; In 't zonlicht dubbel spokig, siste in 't rond 'T schuifelen, scherp en ijl, van 't dode riet; Zwervend geroep van vluchtende karkiet Klonk wonderlijk-onzichtbaar. 'T was, als stond Bedreigd mijn lichaam op behekste grond, Vol dood, die 'k voelde…

'T is eind augustus, zondag. - Blauwig waas Om verre dennen in laat middaguur; Naar 't glooiend stoppelveld, vol sprietjes vuur, Uit stofwolkjes van grindweg loopt een haas. En ouërwets bolronde dahlia's Gloeien, mooi evenwijdig met de muur Van 't boerenhuis; laag tjisp'ren om de schuur Zwaluwen, over 't pad langs 't ijzergaas. Nog…

'T is zomer; Zondagmorgen. Een toneel Zie 'k plots'ling voor me uit verre jongensjaren: Ik lig in 't gras; er liggen rozeblaren Overal om me, roze en wit en geel; Mijn moeder speelt piano, 't laatste deel Van Gounod's Faust. En 't leek op eens, als waren Aan 't trillen ergens in mij zelf de snaren, En 't bonsde door mijn borst tot…

Waar bleef wel de meetkund'ge, die begon, Zijn gouden werkstuk ginds te construeren? Hij liet een paar reusacht'ge tekenveren Achteloos liggen op de horizon. Wat cirkelboog en punt daarbuiten leren, Neergezet, scherp, met heldergeel crayon Op effen vlak van blauwig grijs carton, Staat in het oost de nacht te mediteren. En langzaam, langzaam…

Want met Poseidaon's hoogzwalpende haat Worstelde lang Odusseus' heldendom, Tot hij door spleet in muur van branding zwom, Waar gunst van stroomgod hem tot effen straat Zijn glazen wildheid gladstreek, en gewaad Door dragend water hij op de oever klom, En bukte in krakend riet, en kuste stom De heilige aard', geefster van 't voedend zaad…

Ruik ik daar niet de lucht, die wrang en sterk En warm en prikk'lend van uw heide waait, Als wolkenloze Augustusmiddag laait Op glinst'rend zand en wit-zwevende berk? Ik zie, hoe, vonk na vonk, 't bedrijvig werk Van bijen om pas bloeiend heikruid draait; Ik hoor 't point d'orgue, dat de wind die me aait, Meedraagt uit 't spar-bos, bruingezuilde…

Nog scheurde wijdjagende valk met schaars Geroep uw stilte, mijn Veluwse grond! Uw zwijgen, vol van diep verleden, schond een dom rumoer van steedse beuzelaars; Nog flikkerde 't hert door uw struiken rond; Nog brandden geen lupinen, kaars naast kaars, Hun gele blijdschap in uw tragisch paars, Met stroeve bossen tot de horizont; Nog lag…

Ja, laat heb ik 't ontdekt: Ik ben een zwaan: Mij heeft uit poel van dof, smartelijk leven Het stilgegroeide Godsgevoel geheven, Aardse gehechtheid heb ik weggedaan; Mijn vleugels zijn weer wit en waard te slaan In Brahman's licht; want wat van slijk bleef kleven, Met blijde tranen heb ik 't weggewreven: Nu mag, nu durf, nu kan, nu moet…

Dan las ik weer van 't lel'ke, jonge eendje: Eerst zwom hij blij door 't groene licht op 't water, Toen joegen ze hem weg met kwaad gesnater, En gooide een jongen naar hem met een steentje; Toen plaste hij rond met één bevroren beentje 'S nachts in een kolk; en toen ontmoette hij, later, Bij de oue vrouw, die deft'ge, wijze kater. En…

De Zondag kwam altijd net als een feest; Of eig'lijk: Zaterdag begon het al. Om elf ging Koos; dan werden we half mal, En meester zei: zo'n drokke, oproer'ge geest Was in geen school ter waereld nog geweest; - Want meester sprak geleerd. - En niemendal Beviel hem dat zoethout; 't leek wel een stal; Dat kauwen op zoethout deed zelfs geen…

En voor den eten, 's middags, werd de zegen Gevraagd van 'Vader, die al 't leven voedt,' En die zo trouw 'ons spijzigt met het goed,' Dat wíj wèl 'van Zijn milde hand verkregen'. Hij gaf de zon, en, als 't moest zijn, de regen; En deden we onze plicht met vroom gemoed, En leerden braaf, en waren altijd zoet, Zou Hij ons leiden op al…

Dan denk ik aan 't konijntje, dat ik zag Als kind vóór Sint Niklaas achter het glas Van dure speelgoedwinkel. O! dat was Zo'n prachtig beestje, grijs en wit; het lag Gezellig in zijn mandje in mooi-groen gras; En als 'k van school kwam, bleef ik iedre dag Staan kijken, bang, dat 't weg zou zijn. En, ach! Eens was het weg; en toen begreep…

God's wijze liefde had 't heelal geschapen: Vol lente, net als de appelbomen bloeien; Weldadig-groen liet voor het vee Hij groeien Het gras, voor ons doperwtjes en knolrapen, 'T varken om spek en ham, om wol de schapen, Om boter, kaas, melk, leer, vlees, been de koeien; Waar steden zijn, liet hij rivieren vloeien; Het zonlicht spaarde Hij…

Vaak wou 'k een Jood zijn, om de Zaterdag: Dan hadden we een dicté, en dan mocht Koos Niet schrijven, en keek rond; en na een poos Zei meester: 'Koos mag weggaan!' En ik zag, Afgunstig, hoe hij met pedante lach Heel langzaam wegging. Eens zei iemand, boos, Omdat 't mooi weer was: 'Jood!' Dat vond ik voos: 'Jood!' - 'Paap!' te schelden…