Alle inzendingen van J.A. dèr Mouw

Met 't vlossig deksel was de wind aan 't spelen; En nu de weefsels losgeplozen zijn, Wijs ik je met mijn stok van zonneschijn Dwars door de ring van drijvende kastelen, Hoe 't vasteland ligt als een open schrijn, Vol blauw gefonkel van gletscherjuwelen, Behoedzaam vastgelegd in groen-fluwelen Kussens met stralig zilverfiligrein. Ja, straks…

Spreek nooit, door mij verrijkt, met domme spijt Van cirkus, slappe koord en akrobaat: 'T is of nog nevelige dageraad De zon zijn stijgen, dat hem draagt, verwijt. Bedenk ook dit: je zou tot literaat Verworden zijn, had ik je niet geleid: Jou leerde mijn Natuur natuurlijkheid, Die boek'rig versgepruts als leugen haat. Hierover zeg 'k…

Ik, die met bossen ruis en, meisje, lach, Die zonnig vink en schem'rig nachtegaal, En tot nocturnes aai met manestraal Mijn lier, de hei, besnaard met herfstdraadrag, Ik, die uit orgel, zwart voor blauwe dag, Smijt over de aarde mijn donderchoraal - Jou koos ik, dat je op 't orgel van je taal Eert Brahman, mij en jou, ons beider Bach.…

'K hoor wat je denkt, al spreek je 't, kies, niet uit: Tot troost voor troostelozen sublimeert 'T verzet de diepe wens; zo fantazeert De dorre non zich om tot Jezus' bruid: Hij, voor wie 't huis van 't aards geluk zich sluit, Dat hij, bescheiden hunk'rend, had begeerd, Waant zich een God, die 't heelal savoureert: Leerde u dat zelf…

Ik ben geen wereldmacht, die loont en straft; Mijn eigen Doper, maak 'k mijn paden recht; Ik leer: Wie zijn geluk in liefde legt, Vergaat; weg spoelt de tijd hem, vlucht'ge haft. Wat Lenau's Faust tegen Mephisto zegt: 'Zu schwarz und bang, als dasz ich wesenhaft, Bin ich ein Traum, entflatternd deiner Haft', Dat Godsbesef heb 'k voor…

Jou gaf en ernst en scherts mijn amphitheater. Eerst 't passiespel: uit doop in de oceaan Zag je mijn zonneheros zeg'nend gaan, Een heerser over lucht en land en water; Dan voor wat zilv'ren sterren deed zijn hater Hem op bebloede bergen ondergaan; En wit van smart en eerbied stond de maan; En 't donderorgel speelde Stabat Mater. Dan…

Zo leek je dan jouw aardse zwaarte lichter In 't ijle, koele denken; de verwijding Van knellende horizon werd een bevrijding; Op 't donker ginds scheen hier het lichte lichter. Jij dacht je boven 't mensenleven dichter Bij de eeuwigheid; toch was 't een voorbereiding: Zo moest - vervulling van mijn eerste wijding - 'T kind-in-jou groeien…

'K sloeg met bronzen bekkendonder kapot, Episch en groot, 't elegisch klokgetinkel: Nocturnespinsel van Venusgetwinkel, Mijn storm verbrandde 't onder fluitenspot. En 't klonk als kanonnades, schot na schot, En 't klonk als lang rinkink'lend glasgerinkel, Toen 'k ver in 't dal zwiepte met bliksemkrinkel Kristallen koepelbouw van gletschergrot…

Nog eens, toen je oud werd, zag je de Alpendalen Van 't leven jou met late idylle lokken; Je zag, hoe bergop lange schaduwen trokken Onder een mist van scheve zonnestralen; Nog hoorde je over lichte hoogten dwalen 'T elegisch tink'len van verspreide klokken Nog zag je, wit door zwarte dennen, brokken Van 't sneeuwveld, nu niet meer bereikbaar…

Je zag met de x de spokig toov'rende i Meefladd'ren, als de zwevende exponent Neerstreek tot reeks, die naar 't oneind'ge rent In stormloop naar de kringperipherie: Omsmolt dan algebraïsche alchemie Tot tweelingen twee legers, en 't quotiënt, Vervloeid tot optocht van kentauren, ment De magiër Logarithme voort naar pi. Ontzaglijke triomfpoort…

Jouw zenuwen, spieren, pezen, botten, knurven Trilden, waar vals uit de afgrond van 't verdriet Waanzin de half gewilde val bespiedt, Maar ik, ik greep je stevig bij je lurven; 'K zei: 'Wat? Zou je niet kunnen? Of - niet durven? Schaam jij je dan voor Plato's gletschers niet? Vooruit! Ik maak tot straatweg van graniet De draad!' En grac…

Wie mij gevonden heeft, kan niet vergeven, Te groot, dan dat hij 't toegebrachte leed Misbruikt tot wraak, als vergiff'nis verkleed, Te klein tot oordeel over Brahman's leven, Dat, hier tot Christus, Bach en Kant verheven Zijn diepte in daden, kunst en denken weet, En ginds door laagheid, zelfzuchtig en wreed, De top van tere Zelfzucht leert…

Koket? Ik? Denk terug aan de eerste keer: 'T was winter, en je ging naar de avondschool, Een Maandag; 't rook in huis naar was en kool, Net even naar als, straks, die vormenleer. Toen wees je vriendje: 'Kijk! de Grote Beer! En dáár, boven die schoorsteen, is de Pool.' - Wat toen profetisch in je ontzetting school, Zag ik ontvouwd: 't Hoe…

Zo, jongen, ben je daar? 'K heb lang gewacht. Neen, excuzeer je niet: ik had de tijd; Als achter me, ligt vóór me de eeuwigheid, En 'k wist, je kwam. 'K had 't zelf zo uitgedacht. Neen, mij is niets te klein: ik houd de wacht, Als 't wazig glansje langs een herfstdraad glijdt, En als de duiz'ling op kometen rijdt Door 't steilhellende…

Nu draagt, zelf triomfant balancement, Zelf zwevend rag, zelf ontzaglijk insekt, Mij de aeroplaan, wiens vaart, zilverig, trekt Een draad, hoog boven zee en kontinent: De trots van wie zich, mens, als Brahman kent, Houdt breed zijn dubb'le vleugels uitgestrekt; De zekerheid, die 't Brahmanweten wekt, Houdt recht naar Hem 't evenwicht heengewend…

Zoals een fijn schommelende balans, Even zich richtend, evenwichtig staat, Als voorzichtig in spiegelende plaat 'T prisma te rusten legt zijn stalen glans - Hij staat, aandachtig. 'T juk, plotseling, slaat Door, links, rechts, in rechtvaardige kadans, Want de ene schaal ving op een muggendans, Of onder de and're woei een spinragdraad -…

Ben ik het zelf? Moe evenwichteling, Kroop uit tricot mijn vergeefs len'ge geest, Zoals naar 't donker kruipt een oud, ziek beest, Naar druipsteengrot van koele herinnering: Vol echo's was 't, metalen tinkeling; En wat ik hoopte als jongen, daar herrees 't, Zodat 'k vergat, wat 't leven was geweest En zijn zou, als 'k weer naar de wereld…

'K zit, wachtend heerser, in mijn vleugelwagen; 'K zie 't wereldlicht over de vlerken schijnen, Wier spanning, glad, met lang welvende lijnen, Straks veren zal achter de motorslagen. Ik weet: bestand tegen de hardste vlagen Zijn de twee grote vlakken, mijn kwatrijnen, En mijn terzinen zullen, de twee kleinen, 'T evenwicht, als 't schomm…

Wie ooit in zee zwom, en over hem goot Een storm ontzetting; en de golven slaan Over hem; maar hij - hij wil niet vergaan: In hem stormt 't leven, en hij wil niet dood; En met zijn armen mokert hij de oceaan, En met zijn benen trapt hij weg de dood. Hij voelt zich zelf voor 't eerst in 't leven groot; Zij beide, klein, laten hem levend gaan…

Die stond, klaar, op een zolder van mijn geest: Hij stond te wachten, voelde ik, al heel lang. 'K wist, dat ik 't kon: toch was 'k een beetje bang: Ik dacht: In sport ben 'k nooit een held geweest. Maar vierde schoonheid in mijn ziel haar feest, Dan trilde 't in zijn vleugels als gezang; Ik leunde er tegen bij zonsondergang: Dan gonsde…

In 't meer, hier blauw als lucht, ginds groen als weiland, Vol vonken zon en langs gouden vegen Als boterbloemen en als gouden-regen, Ligt, tweede cirkel, 't kleurig stralend eiland: Want rhododendrons, paars als zomers heiland, houdt de oever tot juweelsnoer saamgeregen, En 't lijkt een kelk: tintelend trilt de zegen van 't licht, als…

Fel wou, niet mocht, niet kon, toch moest hij 't uiten, * Midas' barbier, Midas' beschaamd verdriet: Hij groef een afgrond ver van 't stadsgebied, En borg 't geheim onder een berg van kluiten. En gluips kroop uit de duisternis naar buiten 'T bedrijvig knikkend, gniff'lend, gich'lend riet, Dat aan blij boodschappende wind verried, '…

Statig, tijdeloos triomferend, ligt Vlak bij me, en ver, 't egyptisch koningslijk; Ik voel me schuldig, dat 'k nieuwsgierig kijk Naar mysterie van vreemd-vermomd gezicht. Heerser van sphingisch wich'lend wereldrijk, Die uit verre gebergten had gesticht Ongenaakbaarheid tot het laatst Gericht, Buiten heiligschennend mensenbereik, Diep op…

Ik sprak enthousiast over 't Parthenon, Hoe 't op verende berg zweefde, als een blank Snaarinstrument, dat door zijn zuilen, rank, De wereldlucht tot aan de horizon Maakte tot één akkoord van marm'ren klank - Toen plotseling een draaiorgel begon Door de open deuren, dwars over 't balkon, Te spugen zijn kwijldraderig gejank. En 'k dacht…

IJl ligt de wilgenschaduw op de wei; Het slootje-in plonst, lichtgroene boog, een kikker; Over het riet beweegt zich blauw geflikker, Wanneer de wind zijn wimpels schuift op zij. In 't gras bij 't water, naast de wilgenrij, Speelt een blond jochie ernstig met een knikker; Wegjaagt in 't bongerdje een vogelverschrikker De Zondagsstilte over…

Mijn vad'ren staken blakerende brand Rondom het gillen van jouw vad'ren aan. In wroeging schuldloos zie 'k hen krimpend staan, Gevlucht aan valse ketting naar de rand Van 't vretend vuur; en 'k hoor de marteltand Door sissend vlees en knappend mergbot gaan, En de ijz'ge hitte voel ik waaiend slaan Om blind gezicht en klauwgebaar van hand…

Het teerste, door schaamacht'ge scherts verzwegen, Het diepste, dat in half ontveinsde daad Zich buiten waagt, half bang dat 't zich verraadt, Half hopend, trots in enen en verlegen; 'T heiligste, dat langs laat begrepen wegen Mijn ziel opvoerde tot haar hoogste staat, Had ik aan sterke herinn'ring's gouden draad Tot diadeem voor één…

IJl ligt de wilgenschaduw op de wei; Het slootje-in plonst, lichtgroene boog, een kikker; Over het riet beweegt zich blauw geflikker, Wanneer de wind zijn wimpels schuift op zij. In 't gras bij 't water, naast de wilgenrij, Speelt een blond jochie ernstig met een knikker; Wegjaagt in 't bongerdje een vogelverschrikker De Zondagsstilte over…

'T is laat al in de nacht. Doodstil is 't huis. Niets hoor 'k dan klokgetik en gasgesuis. Met dwaze drukte zie 'k de slinger gaan, Opglanzend, doffer glimlicht, af en aan. 'T is, of me in 't kleine, domme ding verscheen De wijze tijd, en ernstig knikte: Neen. De tafel ligt vol opgeslagen boeken: Mijn leven heb 'k vermorst…

'k Maak in gedachten vaak een bedevaart: Dan sta 'k weer op de plek, die zomerdag, Waar ik door de eikenlaan je komen zag; Als reliquie heb ik dat beeld bewaard: Uit zonn'ge bomen dropte op zonnige aard, Overal neer de zonn'ge vinkenslag; 'K zag op jouw goed gezicht die blije lach, En 'k dacht op eens: Ben ik die liefde waard? En…