biografie: J.A. dèr Mouw
1863-1919
Johan Andreas Dèr Mouw [Westervoort 1862 – Den Haag 1919] wijsgeer en dichter
Dèr Mouw studeerde klassieke talen te Leiden, promoveerde in 1890 en was daarna leraar te Doetinchem, tot een conflict over zijn ondogmatische theorieën hem in 1903 naar Den Haag deed verhuizen, waar hij zich als privéleraar vestigde.
Hij was van protestantse afkomst, maar had zich al in zijn studietijd afgewend van alle dogmatiek, zowel godsdienstig als wijsgerig. O.a. in Kritische studies over psychisch monisme en nieuw-Hegelianisme (1906) keerde hij zich met grote felheid tegen Bolland. Hij verwierp elk metafysisch stelsel als een in kennistheoretisch opzicht ontoelaatbare grensoverschrijding.
Omstreeks 1912 deed zich een ommekeer in zijn denken voor: de eigen, steeds als het enig reële erkende, geest beleed hij nu onder inspiratie van de Indische mystiek als deel van de alleen in geloof te ervaren, alle tegenstellingen in zich verenigende Algeest. Als auteur noemde hij zich van toen af Adwaita (de niet-meer-twee-zijnde). Hij schreef een groot aantal gedichten, vooral sonnetten, waarin zijn vreugde om de gevonden eenheid, zijn levenservaring en grote cultuurkennis, zijn verfijnde zintuiglijkheid en zijn hoogst persoonlijk taalgebruik zich met elkaar verbonden tot een poëzie van een geheel eigen orde.
De twee bundels Brahman (1919–1920), waarvan hij de uitgave zelf niet heeft kunnen meemaken, hebben langzaam maar zeker in ruimere kring erkenning gevonden.
Inzendingen van deze schrijver
187 resultaten.Zonsondergang
poëzie
3.0 met 18 stemmen 
3.305 'T is of van de aard recht naar 't Eluzion
Een schipbrug door Giganten is gebouwd.
Neen: 't is een springplank van geelflikk'rend hout;
Ginds ergens hangt, die hier de aanloop begon;
Ik zie duid'lijk, dat 't spits toepuntend goud
Uitsteekt buiten de kromme horizon;
Onzichtbaar naast zi...
Maar 'k danste 't liefst volgens wiskund'ge wet
poëzie
4.0 met 9 stemmen 1.365 Maar 'k danste 't liefst volgens wiskund'ge wet:
Door 't x-y-vlak zwierde ik horizontaal,
En dan met lucht'ge sprongen, vertikaal,
Zweefde als een mug ik op en af langs z;
Zich weven zag 'k uit schimmig lijnennet
De oneindigheid tot kronkel van spiraal:
Het teken van de almachtige inte...
Zij zit naast me, en ik aai ‘t gevlochten haar
poëzie
2.0 met 21 stemmen 2.327 II
Zij zit naast me, en ik aai ‘t gevlochten haar,
‘T hartstoch’telijk rood, voor mij gevlochten, blond;
En ‘t gladde strijk ik gladder met mijn mond,
En zijn metaalreuk ruik ik, diep en zwaar.
Zo ruikt het uit vers-omploegde grond,
Als over wachtend land ‘t prachtig gebaar
Van ...
‘T is winternacht. – ‘K zit in mijn oude stoel.
poëzie
3.0 met 16 stemmen 2.448 I
‘T is winternacht. – ‘K zit in mijn oude stoel. –
Een thürings landschap zie ‘k, waar ‘t avondlicht
Scheef op hellende korenvelden ligt;
Hier, onder mijn veranda, wordt ‘t al koel.
Net Mendelssohn: een zoet en warm gevoel
Van smeltend, week verlangen: ‘t is als richt
Zi...
Mooi meisje, dat met koelwit bruidsgewaad
poëzie
3.0 met 20 stemmen 2.156 Mooi meisje, dat met koelwit bruidsgewaad
Verlangt te ontveinzen de heetdronkre gloed,
Die onbewust haar slankheid stralen doet
En uit de glans van 't haar en de ogen slaat,
Nu voelt ze alsof ze, een uitverkoorne, gaat,
Zij zij alleen, 't Geluk-zelf te gemoet:
Haar eigen huis, haar man, zo...
De gele wolken
poëzie
3.0 met 13 stemmen 2.784 De gele wolken werden langzaam rood.
Dan dacht hij: Nu begint zonsondergang;
En keek weer naar de zwaluwen, die zo lang
De zon nog konden zien. En dikwijls schoot
De angst door hem heen: Eenmaal gaat moeder dood,
Hoe moet het dan? - Eens voelde hij bij zijn wang
'T laag rits'len van een vl...
't Is lang geleden (18)
poëzie
4.0 met 14 stemmen 1.186 J'aime le son du cor - De Pyrenaeën,
Door sneeuw witpuntig en breedzwart door pijnen,
Zag 'k flikkeren door zilv'ren Paladijnen
Onder de wolken, boven moorse armeeën.
En rotsen, door scheurende bossen, gleeën
En 't leek de maat van zware alexandrijnen -
Neer op 't verraad in bloedige...
't Is lang geleden (19)
poëzie
3.0 met 8 stemmen 1.003 En 'k las van Titurel en Parcival. -
Nog dreven om de toppen nevelvlokken;
Voor heil'ge tocht hoorde ik de kloosterklokken
Hun vroomheid sprenk'len door nog duister dal;
Ik zag, hoe flikkerende pantsers trokken
De helling af, zilveren waterval,
En, lange rivier van choraalgeschal,
Golven...
'k Zie nu al
poëzie
4.0 met 10 stemmen 1.527 'k Zie nu al hoe 'k, als jij gestorven bent,
Zal zitten, kijkend naar je stil gezicht;
Wel vol verleden, toch pijnlijk verlicht,
Dat jij ten minste geen verdriet meer kent.
Mijn handen zullen, vroeger lang gewend,
Van zelf aaien je haar, waar levend ligt,
Als vroeger, nog het diep glanzend...
Langs 't meer schitterde 't vuurwerk, knal na knal
poëzie
4.0 met 8 stemmen 1.985 Langs 't meer schitterde 't vuurwerk, knal na knal:
De plots'ling blauwverlichte bergen schrokken,
Toen om hun scherpe toppen donderblokken
Versplinterden tot klankbonken naar 't dal;
En gouden-regens klommen naar 't heelal,
Naar de aarde wierp clematis paarse klokken;
'T leek of apoth...
Stuk gruiz'len, 't strand op, van de horizont
poëzie
4.0 met 10 stemmen 1.314 Stuk gruiz'len, 't strand op, van de horizont
Groenglazen bergen tot wolken van kralen;
Veilig in duisternis van kalken schalen
Woont 't weekdier, vast aan nooit bewogen grond.
Sidderingen, die tot zijn diepte dalen,
Hij voelt ze niet, verdiept in pijn van wond:
Zijn teerheid bloedt parel...
Neen, ‘t was geen Menselssohn, geen teer verhaal
poëzie
4.0 met 23 stemmen 2.200 III
Neen, ‘t was geen Menselssohn, geen teer verhaal
Van hoe een jongen en een meisje smachten:
Opschreeuwden, triomfeerden, psalmden, lachten
Violen, koper, orgel en cymbaal.
Brünhilde’s adem is ‘t, die ‘k ademhaal:
Haar jonge kracht, haar gretig lichaam trachten
Niet af te were...
Van alle dieren houd ik
poëzie
3.0 met 16 stemmen 11.136 Van alle dieren houd ik, maar een hond!
Tot in mijn ruggenmerg snerpt scherp zijn blaf.
Trouw uit karakterloosheid, sluw en laf.
Tot in mijn keel ruik in zijn stand.
Hij piest tegen elk ding,
ellendeling
verpieterde proleet,
verslapte decadent die Barzoi heet.
En 't spijt me zo, dat ik me...
Of de aarde een sterrenhemel schijnen wou
poëzie
4.0 met 13 stemmen 1.540 Of de aarde een sterrenhemel schijnen wou,
Sidderen zonnestelsels, fijn gesteeld:
En ied're graspluim is een sterrenbeeld,
En als een Melkweg hangt die streep van dauw;
'K zie, als ik 't hoofd eerst zo, dan anders hou,
Hoe rode Mars oranje Sirius speelt,
En hoe, knipogend, 't groen zijn ...
Langs Griekse beelden torst een oude vrijster
poëzie
4.0 met 16 stemmen 2.339 Langs Griekse beelden torst een oude vrijster
Achter mooi groene blouse haar dubb'le toren:
De Zeuskop kan maar matig haar bekoren,
De Mouzageet bewondert ze ook niet bijster;
Tot, plots, ze een roep, zoetlijk als van een lijster,
Van tussen 't groene heuvelpaar doet horen,
De jongen ziend...
Als liefde van een aard'ling aan dorst randen
poëzie
3.0 met 19 stemmen 1.492 Als liefde van een aard'ling aan dorst randen
De lichtgestalte van een hemeling,
Je weet, dat zij tot nevelbeeld verging,
Tot hoon rondom heet hunkerende handen:
Zo dacht je dat, toen - lucht'ge zweveling -
Je om mij de rust verliet van effen landen,
Ik jou applaudisserend op liet branden,...
'K zie nu al hoe 'k, als jij gestorven bent
poëzie
4.0 met 23 stemmen 2.003 'K zie nu al hoe 'k, als jij gestorven bent,
Zal zitten, kijkend naar je stil gezicht;
Wel vol verleden, toch pijnlijk verlicht,
Dat jij ten minste geen verdriet meer kent.
Mijn handen zullen, vroeger lang gewend,
Van zelf aaien je haar, waar levend ligt,
Als vroeger, nog het diep glanzend...
Vuur, aarde, wind, ik haat ze
poëzie
3.0 met 25 stemmen 3.807 V
Vuur, aarde, wind, ik haat ze. O God, mijn haat
Tegen het vuur dat, lang afgunstig, vrat
Het glanzend haar, dat ik heb liefgehad,
Als koper rood, en teer als herfstragdraad.
‘K haat de aarde. – Haar metaalreuk, de eeuw’ge, slaat
Omhoog: hoe kort kuste ik ‘t roodblonde glad?
En d...
Mij, die jou naar mijn hoogten heb gered
poëzie
3.0 met 16 stemmen 1.854 Mij, die jou naar mijn hoogten heb gered,
Toen, 't vallen zoekend, je angstig toch bleef hangen
Boven de diepte aan ranken van 't verlangen,
Het taai wort'lende - mij noem jij koket?
Je dacht, ik spon mijn draden tot een net,
Om de eendagsvliegen van de geest te vangen?
Je dacht, mijn arm...
't Is nacht. 'k Zit op de hei. Nergens geluid
poëzie
3.0 met 17 stemmen 1.995 't Is nacht. 'k Zit op de hei. Nergens geluid.
Over me staat, als transparant kristal
rondom een oude berggod in zijn hal
een halve bol van stilte, die me omsluit:
'k hoor, hoe heel ver een lang gillende fluit
een tunnel boort; mijn berg kraakt overal.
Een blaf, ginds, hakt een gat; en re...
't Is lang geleden (15)
poëzie
4.0 met 12 stemmen 1.164 Spreek, Vlugge Wolf, broeder met 't blonde haar,
Ontdekte uw speurend oog de bleke mannen,
Die, sluipend door de golvende savannen,
Ons trachten te verstrikken in gevaar?
Uw rode vriend, de Machtige Adelaar,
Kan uit zijn ziel de angstige vrees niet bannen;
'T is om uw skalp, dat ze allen s...
Door raam van dorpskerk
poëzie
3.0 met 21 stemmen 1.772 Door raam van dorpskerk teek'nen beukentakken
Schaduwen op 't verlicht, te smal gordijn;
Door twee helblauwe spleten naast 't kozijn
Scheren twee evenwijd'ge, gele vlakken.
Ginds op de muur ligt fel de zonneschijn,
Verdeeld door lijntjes in rechthoek'ge vakken:
De ronde schaduwen kruipe...
't Is lang geleden (20)
poëzie
3.0 met 12 stemmen 1.959 Ik wenste toen een oudgraaflijk kasteel,
In 't midden van hoog beukenbos met uilen
En grafruïne, zwartbegroeid de zuilen,
Scheef elke schacht, gebarsten 't kapiteel;
Twee leeuwen, door oud mos vaalgroen en geel,
Spalkten naast de ophaalbrug hun drakenmuilen,
En uit het maanlicht kwam de h...
Wie 't meisje, dat hij liefheeft, aait en kust
poëzie
3.0 met 13 stemmen 1.465 Wie 't meisje, dat hij liefheeft, aait en kust,
Dat hij zich, wereld, God, zelfs haar vergeet,
Hij zoekt, zonder dat zijn ekstaze 't weet,
De vredige eenheid van wensloze rust:
Zo moest jij, maar nu denkend, klaar bewust,
Achter 't wiskundig weefsel van mijn kleed
- Paillet van ster en la...
De ontzetting soms, ver, uit de diepste schacht
poëzie
4.0 met 13 stemmen 1.867 De ontzetting soms, ver, uit de diepste schacht
Van de erfenis, als de avondschemering
Naar dageraad van tijd de herinnering
Terug doet flikk'ren van mijn voorgeslacht:
Ik ruik de bloed'ge wet van 't: Sterf of slacht,
Wanneer mijn ogen, wijd, de tinteling
Van 't laatste licht opzuigend, ...
Door kelken van onwezenlijk kristal
poëzie
4.0 met 15 stemmen 1.601 Door kelken van onwezenlijk kristal
Schijnt de ondergrond van tragisch-paars fluweel.
Onzichtbaar is de lamp; langs ied're steel
Hangt, smal en stil, een zonn'ge waterval.
Melkwegen welven; nevels, overal;
En sterrebeelden flikk'ren, puntig geel:
Boven 't diep-werkliJk paars tilt, irreë...
EN BIJ HET RIJZEN VAN DE SCHEEMRING LAG
poëzie
4.0 met 20 stemmen 2.837 En bij het rijzen van de scheemring lag
hij in het gras naar de avondlucht te turen;
een afgrond leek de tuin, berghoog de muren,
zwart van klimop met stoffig spinnenrag;
het leek een put, waarin de lichte dag
op ’t donker dreef, vol schimmige figuren;
enkle geluiden van de naaste buren
p...
'K weet dat vlak bij me, in 't hart van God gedoken
poëzie
3.0 met 23 stemmen 1.941 'K weet dat vlak bij me, in 't hart van God gedoken
De grote liefden van mijn leven wonen:
Daar staan ze, veilig, stil als anemonen,
Door geen orkaan van 't oppervlak gebroken.
Ik weet dat liefdewoorden, ongesproken,
Het wonder van de Godheid rijker tonen,
Dan perken van bliksemende Orion...
Gemakklijk lig ik in mijn leuningstoel
poëzie
3.0 met 6 stemmen 2.159 Gemakk'lijk lig ik in mijn leuningstoel
naast 't rode pluche van zonnig tafelkleed;
Plancks quantenleer zou 'k lezen, maar 'k vergeet
van mijn hier-zijn 't hoogst wetenschpp'lijk doel:
want 'k zie een tulpenveld, vol gekrioel
van lichte en donkre vlammen; eer ik 't weet,
silhouette...
Felgeel van brem lag, rond, op grijze heiden
poëzie
3.0 met 19 stemmen 2.527 Felgeel van brem lag, rond, op grijze heiden
De zonn’ge heuvel, opgaande aardse zon,
Waarom, bolvormig, op de horizon
Zich werelden van wolken samenrijden.
Scheef, aan weerskant, streefde een bloedbeuke-allee,
Doorschijnend rood de apart zichtbare blad’ren:
De gele punt wachtte op het wa...
Meer van deze schrijver...
