Alle inzendingen van Guido Gezelle

De zonne is weg, en 't daglicht heengevaren; het duistert al, de dood heeft de overhand gewonnen over ons, die eer zo luide waren aan 't leven, heden, vrij en onvermand. De zonne is weg, die liên en land verblijdt, en 't vlugge volk van 's hemels harpenaren. Ze zwijgen al nu, tonge- en taalberoofden; ze treuren: 't zonnelicht is uitgedaan…

Mij spreekt de blomme een tale, Mij is het kruid beleefd, Mij groet het altemale, Dat God geschapen heeft!…

Gij zegt dat 't vlaams te niet zal gaan: 't en zal!* dat 't waals gezwets zal boven slaan: 't en zal! Dat hopen, dat begeren wij: dat zeggen en dat zweren wij: zo lange als wij ons weren, wij: 't en zal, 't en zal, 't en zal! ---------------------------------- * 't en zal: het zal niet (gebeuren)…

't Eerste dat mij moeder vragen leerde, in lang verleden dagen, als ik hakkelde, ongeriefd* nog van woorden, 't was, te gader* bei mijn handjes doende: "Vader, geef me een kruiske, als 't u belieft!" 'k Heb een kruiske dan gekregen, menig keer, en wierd geslegen* op mijn kake, zacht en zoet... Ach, ge zijt mij, bei te gader, afgestorven…

o Vriend, wat schaadt of baat het ons der mensen lof- en laakgegons, die klederdracht, die spreekmanier, die raad en daad bespotten hier, van vreemden, die zo snel voorbij- en weggaan; of, wat konnen zij? Wij voeren immers vreemde taal en andere zeden altemaal als zij, die, langs de wereldbaan, hun eigen blijde wandel gaan. Wat schilt het…

En durft gij mij van dichten spreken, die nimmer zijt in staat twee reken* te rijmen dat het gaat! Het dichten is van God gegeven, maar niet aan elk ende een in ‘t leven; de kunste is niet gemeen*. Laat bloeien al die roos mag wezen, spruit helder, zijt gij bron*; maar dezen die* ton zijn blijven ton! De miere en zal geen peerd heur…

Eenzaam om mij, allentwegen, is 't; geen mense en hore ik meer; helder blinkt mijn ogen tegen, hemelvast, het sterrenheer*. Alles rust en niets en roert er, in 't vereende* van de nacht: wat ontwekt of wat ontvoert er dan zo schielijk mijn gedacht? 'k Hore een wisse* tale spreken, uit het eenzaam stergebied;…

o Nieuwjaarnacht, onaangenamer, onnieuwer nooit en was er iet, als ‘t geen gij mij voor waarheid biedt, onbeterbare leugenkramer! Van God en schijnt ge niet gegeven: dat God ons gaf is altijd mooi, en ‘t alderminste blomgestrooi is altijd lief, is altijd leven. Terwijl gij, dood, zo alle dingen die dood zijn, aâm…

‘k Zat bij 'nen boom te lezen, al in mijnen brevier, de zunne kwam gerezen, gelijk een kole vier, de blijde vogels dronken de dreupels van de Mei, de morgenperelen blonken en brandden in de wei lijk vier: 'k Zat bij 'nen boom te lezen al in mijnen brevier.…

Hoe helder, zwart op wit, die koe gemazeld is, en weet ik hoe te malen noch te melden: ik zie ze, varings heengevoerd, en ‘t groene veld voorbijgesnoerd, te schielijk en te zelden. Zo wit is ze als de snee, die, vers gevallen over ‘t wintergers, te blinken ligt; met vlekken, die, zwart alzo de rave, of wel nog zwarter, in…

Dichten is geen kunste kom, geen kunste dichten is een gunste Gods een gunste!…

o Al te kwade boodschapper, die, bitsig als een horselbie; die, stekende als een degenstoot; die, snel gelijk de bliksemslag; die, stom en doof, noodzakelijk, te mijwaard op de snaren komt gevlogen van de tekendraad! Te gauwe, och arme, vindt ge mij en biedt gij, in uw bitsigheid, de boodschap, - en geen troost daartoe! - dat 'vader overleden…

o Heer, Gij mint in ons alleen uw eigenzelvig wezen, dat, duizendvoudig afgeprent, staat overal te lezen. En wij, in al dat minlijk is, zijn schuldig U te minnen, die aller liefde onendiglijk het eind zijt en 't beginnen. Gij mint in ons U zelven, want wat zijn wij, al te zamen, als 't geen dat Gij ons wildet…

't Is stille! Neerstig tikt het on- gedurig hangend wezen, waarop de weg naar 't eeuwige, in twaalf stappen, staat te lezen. 't Is stille en middernacht! Alsof ik blind ware, om mij henen, in donkere diepten schijnt het al verduisterd en verdwenen. 't Is stille! Niets te zien en niets te horen, - 't doet mij…

Eenzaam om mij, allentwegen, is ‘t; geen mense en hore ik meer; helder blinkt mijn ogen tegen, hemelvast, het sterrenheer. Alles rust en niets en roert er, in ‘t vereende van de nacht: wat ontwekt of wat ontvoert er dan zoo schielijk mijn gedacht? ‘k Hore een wisse tale spreken, uit het eenzaam stergebied; wonende…

‘t Ligt alles weerom witgesneeuwd, zo wit als waar' ‘t een laken: hoe gaan Gods lieve vogelen nu aan ‘t daaglijks brood geraken? Ze vinken en ze kwinken mooi, ze schijnen wel tevreden, maar... Here, spaart uw vedervolk van ‘s winters eendlijkheden*! * eendlijkheden = narigheden die met de winter gepaard gaan…

„Waait mij nu zoetjes, o zuchtende winde; wiegt mij en douwt mij dat zuilende kind; speelt om zijn wichtelijk aanzichtje en laat Jesuken rusten; het slapen nu gaat. Palmen, die roerende en wagende zijt, stilt om mijn kindeke uw takken ’nen tijd; engelkens zoetjes, ach, Jesuken wilt slapen: uw’ tonge en uw’ harpe nu stilt. Vogelkes zwijgt…

Verse graven hier en daar, onbegersde moldebuilen, ziet men uit het kerkhof puilen, dit onzalig ziektejaar! Kinders, sprakeloos, gekist; ouders, al te vroeg gaan slapen, wonden die in 't herte gapen... deerlijk om herdenken is 't! Ach, hoe broos, hoe onbestand, onbewaarbaar is het leven, dat gij, Here, ons…

(Cypselus Apus) ---------------- "Zie, zie, zie, zie! zie! zie! zie!! zie!! zie!! zie!!!" tieren de zwaluwen, twee- driemaal drie, zwierende en gierende: "Niemand, die... die bieden de stiet ons zal! Wie, wie? Wie?? Wie???" Piepende en kriepende zwak en ge- zwind; haaiende en draaiende, rap als de wind; wiegende en…

Zo welkom als de bie, die, aan 't ronken, wijl de last wast, terug met heuren buit uit de velden rijk beblomd komt, zo welkom zijt ge mij, gij, wanneer ge mij verzet met hetgeen uw zwervend vlerk- werk, al vliegen achter 't land, vand: mijn hoppelend herte klopt op 't aanhoren en 't verstaan, aan het ruisen van zijn stem…

‘k Zal mij van te dichten zwichten, zo ‘t mijn hert niet wel en gaat: wie kan rijpe bezen lezen van een tak die droge staat? Laat de lieve wonnenbronne, laat het leutig zonnenvier, laat de verse blommen kommen, laat weerom de lente, alhier! Dan ja, zal ‘k genezen wezen, opstaan en, gespannen fel, of ‘t een klare snare ware, dichten ende…

Traagzaam trekt de witte wagen door de stille strate toen, en 't is wenen, en 't is klagen dat ze bin' de wijte doen! Stap voor stap, zo gaan de peerden, traagzaam, treurig, stille en stom, en zij kijken, of 't hun deerde, dikwijls naar hun meester om; naar hun' meester, die te morgen zijn beminde peerdenpaar, onder 't kammen en 't…

(gyrinus natans) O krinklende winklende waterding met 't zwarte kabotseken aan, wat zien ik toch geren uw kopke flink al schrijven op 't waterke gaan! Gij leeft en gij roert en gij loopt zo snel, al zie 'k u noch arrem noch been; gij wendt en gij weet uwe weg zo wel, al zie 'k u geen oge, geen één. Wat waart, of wat zijt…

(Hom. Il. XVIII, 576) O! 't ruisen van het ranke riet! o wist ik toch uw droevig lied! wanneer de wind voorbij u voert en buigend uwe halmen roert, gij buigt, ootmoedig nijgend, neer, staat op en buigt ootmoedig weer, en zingt al buigen 't droevig lied, dat ik beminne, o ranke riet! O! 't ruisen van het ranke riet! hoe dikwijls dikwijls…

Jesu, wijs en wondermachtig, weest mij, arme knecht, indachtig, leert mij spreken uwe naam; Jesu, maakt, ofschoon onweerdig, te uwen lof mijn tonge veerdig, te uwer eer mijn lied bekwaam!…

Pasen, Pasen, luide klinke nu de slag van lerke en vinke, nu de stem van mense en dier! Pasen, Pasen, wijdt het vier, wijdt het licht en pint de lampen, laat de verse wierook dampen: Hallelujah, ‘t jok is af van de dood en van het graf! Pasen, Pasen, opgestanden is de God, die boze handen hadden aan het…

(01 01 1891) Het oud jaar is gekist, genageld en begraven; en ‘t nieuwe, korts nadien, kwam schielijk aan te draven. Zo ‘t oude was, zo zal, waarschijnlijk ‘t nieuwe zijn, vervuld van koud en heet, van liefkijkheid en pijn. Een dingen wense ik u, en mij en allen samen, het oude jaar en ‘t nieuw te doen, in…

Het jaar is uit- en tenden geleefd: van al zijne oude ellenden en heeft de last het ons ontgeven; het nieuwjaar heeft, van heden af aan, voor elk ende een, een schrede gedaan: wie zal ‘t tot tenden leven?…

Vlugger als de wind die vliegt, en de losse bomen wiegt, gaan, mijn kind, gedachten; dieper als onze oge ‘n kan peilen, in ‘t wijde uitgespan, peilen, kind, gedachten; hoger als de sterren staan, in de glimmende hemelbaan, staan, mijn kind, gedachten; wijder als dat wijde en wak uitgestrekte watervlak, strekken, kind, gedachten!…

'k Ben tegenwoordig overrompeld van menig kruis en hertverdriet, en ‘t geen mij in de ellende dompelt, is dat niet één mijn kruisen ziet. Ik ga mijn vrienden al te rade die ik nog peize vriend te zijn, en ‘k vinde niet dan ongenade, dan hertverdriet, dan hertepijn. Lijk eertijds Job spreek ik voorzichtig, van al hetgene mij betreft, maar…