Alle inzendingen van J.A. dèr Mouw

En bij het rijzen van de scheemring lag hij in het gras naar de avondlucht te turen; een afgrond leek de tuin, berghoog de muren, zwart van klimop met stoffig spinnenrag; het leek een put, waarin de lichte dag op ’t donker dreef, vol schimmige figuren; enkle geluiden van de naaste buren plonsden als steentjes d’rin: een naam, - een lach.…

IV Een Feuerzauber, toen. – Hem overwint Geen helden-Wälsung, zelfs mijn liefde niet: ‘K voel de as nog, die ‘k de nachtstorm waaien liet Over de heiden, waar zij speelde als kind. Was ‘t een apotheoze? Of was de wind, ‘T weerlicht, de wereld één schreeuwend verdriet, Dat in extatische Walkürenritt De dode zocht, tot waar waanzin begint?…

En 't is alsof, gekazuifeld met statie Van sterrenevels en laaiend met kronen En goud van geheimzinnige Orionen, Mijn Zelf's gedachten staan in kontemplatie; En 't is of 'k, ongeboren, sinds aeonen Vergodlijkt tot drieëen'ge konstellatie Van zaligheid en trots en adoratie, In 't wereldcentrum 't eeuwig Zelf zag tronen; En 't is alsof…

En als de storm 't zwiepende weefgetouw Vastmokert op nachtlijke vastelanden, En wereldzeeën blauw en goud doet branden Onder zijn spoel, een streep van goud en blauw, En dan voor de ingang van cyklopenbouw, Een berg elk rotsblok met duiz'lende wanden, Tot groet aan morgenzon met trotse handen Zijn regenboog zich omsjerpt, hel op grauw -…

En als de zon voor de uittocht uit haar zaal Zich peinzend-artistiek staat te draperen, Of zo -, Of zo -, en groenig irizeren De feeërieke zomen van haar shawl, En ongeduldig de avondster 't portaal Ingluurt, of 't nog niet klaar is, dat proberen, Hoe 't grootst effekt zal zijn van mooie kleren, En maar vast waagt zijn blauwfonk'lend signaal…

En golvend in mijn Brahman, diep en koel, Zal 'k naar Zijn wet ons beider glorie eren, En, noctiluca, vroom fosforesceren Met vonken kunst en eeuwigheidsgevoel; En slaat smartelijk mij Zijn golfgewoel, Ik weet: de schok zal zich tot vlam verkeren; Tot trots in Brahman zal dat vuur verteren, Wat bleef van angst om Noodzaak zonder Doel. Want…

En nu 'k mijn mensenleed heb weggeschreid, En weer, en weer, en weer - nu 'leer ik rijzen Uit slik van werelddwarrel met gepeizen', En 'k zie, 't was alles hoogste Werklijkheid. Zo wil ik dan, genezen voor altijd, Mij zalig om mijn grootste droefheid prijzen, Die aan 't verganklijk Ik het Zelf kwam wijzen In vergezicht op de een'ge Wezenheid…

En nu 'k mijn mensenleed heb weggeschreid, En weer, en weer, en weer - nu 'leer ik rijzen Uit slik van werelddwarrel met gepeizen', En 'k zie, 't was alles hoogste Werklijkheid. Zo wil ik dan, genezen voor altijd, Mij zalig om mijn grootste droefheid prijzen, Die aan 't verganklijk Ik het Zelf kwam wijzen In vergezicht op de een'ge Wezenheid…

Er zit een schim, wanneer we als vroeger praten. Hij ziet ons aan; wij doen, als zien we hem niet; En de een kijkt steels naar de and're, of hij hem ziet, En de ander antwoordt met niet-merken-laten: We horen 't, als hij zwijgt hoe we eenmaal zaten, Net zo, maar anders; en verwond'ring schiet IJl door ons heen, hoe mensen ooit 't verdriet…

Fel wou, niet mocht, niet kon, toch moest hij 't uiten, * Midas' barbier, Midas' beschaamd verdriet: Hij groef een afgrond ver van 't stadsgebied, En borg 't geheim onder een berg van kluiten. En gluips kroop uit de duisternis naar buiten 'T bedrijvig knikkend, gniff'lend, gich'lend riet, Dat aan blij boodschappende wind verried, '…

Felgeel van brem lag, rond, op grijze heiden De zonn’ge heuvel, opgaande aardse zon, Waarom, bolvormig, op de horizon Zich werelden van wolken samenrijden. Scheef, aan weerskant, streefde een bloedbeuke-allee, Doorschijnend rood de apart zichtbare blad’ren: De gele punt wachtte op het wachtend nad’ren, Maar, roodgestippeld, bleef niet-af de…

Geen maaksel was 't van sterfelijke hand: Wetenschap zelf, metalen integraal, Met vlammenkrans en gil van zegepraal, Stormde de trein door avondheideland: Eerst verre wolk van vuur en rook en zand, Afstekend tegen westelijk opaal - Voorbijgedonderd is de orkaan van staal, En steekt in 't oost de horizon in brand. En over 't oude land…

Gemakk'lijk lig ik in mijn leuningstoel naast 't rode pluche van zonnig tafelkleed; Plancks quantenleer zou 'k lezen, maar 'k vergeet van mijn hier-zijn 't hoogst wetenschpp'lijk doel: want 'k zie een tulpenveld, vol gekrioel van lichte en donkre vlammen; eer ik 't weet, silhouetteert mijn hand een haas, die eet met mumm'lend mondje…

God zou de ziel vergodlijken door smart? Die dàt zei, was een spotter of een gek: Wie wast 't onreine blank met klev'rig pek, En bleekt met nacht 't diep ingezogen zwart? Neen, smart veredelt niemand: smart verhardt. Stinkende mestvlieg werd ik, die op drek Aas van het gore en vunzige, en bevlek Met vuile spot 't mooiste van 't mensenhart…

I Waar zonnedagen tot koralen stollen, En vlijt van vroom-geduld'ge madreporen* Bouwt, rood in 't blauw, toren naast holle toren, De ontzaggelijke bekers van de atollen*, En, eb en vloed van steeds nieuwe trezoren*, Door 't licht vloeibare paarls*, de golven rollen, En spieg'ling van nachtlijke wereldbollen In 't groene vuur van de…

II Er is een poort - Twee kapen van koraal Zuilen omhoog: welvende bliksem spant Van top naar top zijn roodgetakte brand, Plots'ling koraal zelf, groeiend, straal na straal: Dat is de Lichtpoort Equatoriaal; Vlammende wonderboom aan elke kant En tovergroei van bliksem-slingerplant Strepen met rood het zeevlak, blauw als staal. Door die…

III In grandioos gracelijk evenwicht Zwenkt de aarde om 't eindpunt van haar winterbaan; En, blauwgroen-fosferende karavaan, Trekt voort de Golfstroom, naar de pool gericht; En de optocht van zijn golven zie ik gaan Diep onder vlaggen van koralig licht; 'K zie hoe, rechtlijn'ge zomerdag, hij ligt Op grensloos vlak van nachtlijke oceaan.…

Groteske kunstenmaker, opgestegen In 't cirkus Wetenschap naar slappe draad Van logika, danst ijv'rig en kordaat De mensengeest om Waarheids liefdezegen; En, gracelijk jonglerend akrobaat, Houdt hij aan puntige apperceptiedegen Het kennisfruit, het voze, aaneengeregen, Of zich Haar sterrentrots verbidden laat. Telkens in lege wanhoop neergezogen…

Grottenpaleis van nachtlijke Sibulle Stond zwart voor 't oosten; fakkelvlammen deden Flikk'ringen vliegen langs scherpkant'ge treden Van trap in plots'ling blauwe vestibule. En zichtbaar achter transparante tule, Die van 't terras fosferde naar beneden, Wezenloos, groenig wit kwam aangegleden De maan, bewusteloze somnambule; En stond…

Het hele landschap heeft de zon vertaald: 'T aardappelveld in niet hoog artistiek, Maar deg'lijk proza; kleurige lyriek Geef 't koornland in een stijl, die vlamt en straalt; Episch in vorm, in kleur, in klank, verhaalt De eik van zijn zonneheros in epiek; De populieren zoeken 't in tragiek, Hoe op 't geen hoogstreeft, 't noodlot bliksemstraalt…

Het teerste, door schaamacht'ge scherts verzwegen, Het diepste, dat in half ontveinsde daad Zich buiten waagt, half bang dat 't zich verraadt, Half hopend, trots in enen en verlegen; 'T heiligste, dat langs laat begrepen wegen Mijn ziel opvoerde tot haar hoogste staat, Had ik aan sterke herinn'ring's gouden draad Tot diadeem voor één…

Hij ligt er nog, de steen: een jaar geleden Heb 'k zelf hem daar gelegd; en ik herken Heel goed de plek, vlak naast die scheve den, Waar 't zandpad, wit, loopt naar de hei beneden. 'K dacht vaag: Wat 'k doe, lijkt op wat Pharao's deden; Eenzelfde ontzetting vroeg in mij en hen: Alles vergaat: ben ik niet, die ik ben, En was en blijven…

Hij ligt er nog, de steen: een jaar geleden Heb 'k zelf hem daar gelegd; en ik herken Heel goed de plek, vlak naast die scheve den, Waar 't zandpad, wit, loopt naar de hei beneden. 'k Dacht vaag: Wat 'k doe, lijkt op wat Farao's deden; Eenzelfde ontzetting vroeg in mij en hen: Alles vergaat: ben ik niet, die ik ben, En was en blijven zal in…

Zomer 3. Hij wil gaan liggen, uitblazen een poos, En hangt smaakvol in evenwijd'ge bogen Zijn dweilen uit, om onderwijl te drogen, Rood, geel, groen, blauw van verf en bloed en roos; Op 't tekenvuil in 't oosten gooit hij boos De kop'ren kam, nu helemaal verbogen. - Pet-blauw, knoop-geel, stuiptrekkend vastgezogen Veel buit aan…

Hoog op de kaap, waar zich te pletter stoot De storm, staat 't kustlicht; en zijn rondblik glijdt Ontzaglijk over zwarte oneindigheid, Vol hoorbaar hunk'rende, onzichtbare dood - Een heerser, wiens rustige zekerheid Tegen zijn gunsteling, de verre boot, Dwars door kanonnades uit wolkenvloot Schertsend knipoogt om hun vergeefse strijd.…

IJl ligt de wilgenschaduw op de wei; Het slootje-in plonst, lichtgroene boog, een kikker; Over het riet beweegt zich blauw geflikker, Wanneer de wind zijn wimpels schuift op zij. In 't gras bij 't water, naast de wilgenrij, Speelt een blond jochie ernstig met een knikker; Wegjaagt in 't bongerdje een vogelverschrikker De Zondagsstilte over…

IJl ligt de wilgenschaduw op de wei; Het slootje-in plonst, lichtgroene boog, een kikker; Over het riet beweegt zich blauw geflikker, Wanneer de wind zijn wimpels schuift op zij. In 't gras bij 't water, naast de wilgenrij, Speelt een blond jochie ernstig met een knikker; Wegjaagt in 't bongerdje een vogelverschrikker De Zondagsstilte over…

IJlende trein schijnt, trillend, stil te staan, En 't is, terwijl ik kijk droom'rig door 't glas, Of heel de wereld machtig stelsel was Van reuz'ge rad'ren, die onhoorbaar gaan, Met blauw-saffieren velgen, plas naast plas, En smal-smaragden spaken, laan naast laan, En brede, gouden spaken, graan naast graan, Went'lend om verre toren, rustende…

Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven, Ik zelf ben de Profeten, ben de Wet; Ik heb geen Christus nodig, die mij redt; Mij hoeft geen God mijn zonden te vergeven: Vergeven wil ik Hem, die heeft geweven Van goed en kwaad 't verraderlijke net, En, Kruisspin, Zijn vergift'ge scharen zet In de angst'ge ziel, ondanks haar spart'lend beven.…

Ik ben geen wereldmacht, die loont en straft; Mijn eigen Doper, maak 'k mijn paden recht; Ik leer: Wie zijn geluk in liefde legt, Vergaat; weg spoelt de tijd hem, vlucht'ge haft. Wat Lenau's Faust tegen Mephisto zegt: 'Zu schwarz und bang, als dasz ich wesenhaft, Bin ich ein Traum, entflatternd deiner Haft', Dat Godsbesef heb 'k voor…