Alle inzendingen van J.A. dèr Mouw

Ik hoorde en zag. Zelf kon ik niets dan zwijgen. Iets stuurde mijn schommelend evenwicht. Kwam ik uit 't donker? Kwam ik uit het licht? Was 't zakken van mijn denken? Was het stijgen? Lang weet ik, dat mijn wereld is mijn eigen Prachtig paleis, door 't eeuwig Zelf gesticht: Kort weet 'k, dat er een schat begraven ligt, Zoals in sprookjes…

Ik sprak enthousiast over 't Parthenon, Hoe 't op verende berg zweefde, als een blank Snaarinstrument, dat door zijn zuilen, rank, De wereldlucht tot aan de horizon Maakte tot één akkoord van marm'ren klank - Toen plotseling een draaiorgel begon Door de open deuren, dwars over 't balkon, Te spugen zijn kwijldraderig gejank. En 'k dacht…

Ik zat aan 't roer; jouw half blote armen roeiden; Door verre rietkrans zwierf karkietgeroep.- De plantjes zag 'k door 't meer - reusacht'ge loup - Die ginds in licht als van Davinci groeiden. 'K zag, hoe diep onder mij, boven een groep Van avondwolken, die roodvlokkig gloeiden, Blauw op oranje, twee libellen stoeiden, Aëroplanen, scheen…

Ik, die met bossen ruis en, meisje, lach, Die zonnig vink en schem'rig nachtegaal, En tot nocturnes aai met manestraal Mijn lier, de hei, besnaard met herfstdraadrag, Ik, die uit orgel, zwart voor blauwe dag, Smijt over de aarde mijn donderchoraal - Jou koos ik, dat je op 't orgel van je taal Eert Brahman, mij en jou, ons beider Bach.…

In 't meer, hier blauw als lucht, ginds groen als weiland, Vol vonken zon en langs gouden vegen Als boterbloemen en als gouden-regen, Ligt, tweede cirkel, 't kleurig stralend eiland: Want rhododendrons, paars als zomers heiland, houdt de oever tot juweelsnoer saamgeregen, En 't lijkt een kelk: tintelend trilt de zegen van 't licht, als…

Ja, één keer nog je leven overdoen, En dan op 't toekomst-richtend oogenblik Nalaten dat gebaar, dat woord, die blik, Die reis, die brief, die daad, die vraag, die zoen, Zóó, dat een niet begrepen vizioen Je zou weerhouden door plots'linge schrik, Doordat in 't Nu van 't eigenmachtig Ik Waarschuwend school 't praeëxistente Toen: Dan…

Je zag met de x de spokig toov'rende i Meefladd'ren, als de zwevende exponent Neerstreek tot reeks, die naar 't oneind'ge rent In stormloop naar de kringperipherie: Omsmolt dan algebraïsche alchemie Tot tweelingen twee legers, en 't quotiënt, Vervloeid tot optocht van kentauren, ment De magiër Logarithme voort naar pi. Ontzaglijke triomfpoort…

Jou gaf en ernst en scherts mijn amphitheater. Eerst 't passiespel: uit doop in de oceaan Zag je mijn zonneheros zeg'nend gaan, Een heerser over lucht en land en water; Dan voor wat zilv'ren sterren deed zijn hater Hem op bebloede bergen ondergaan; En wit van smart en eerbied stond de maan; En 't donderorgel speelde Stabat Mater. Dan…

Jouw zenuwen, spieren, pezen, botten, knurven Trilden, waar vals uit de afgrond van 't verdriet Waanzin de half gewilde val bespiedt, Maar ik, ik greep je stevig bij je lurven; 'K zei: 'Wat? Zou je niet kunnen? Of - niet durven? Schaam jij je dan voor Plato's gletschers niet? Vooruit! Ik maak tot straatweg van graniet De draad!' En grac…

Kent iemand dat gevoel: 't is geen verdriet, 'T is geen geluk, geen menging van die beiden; 'T hangt over je, om je, als wolken over heiden, Stil, hoog, licht, ernstig; ze bewegen niet. Je voelt je kind en oud; je denken ziet Door alles, wat scheen je van God te scheiden. 'T is, of een punt tot cirkel gaat verwijden; 'T is, of een cirkel…

Klein kindje heeft verdriet, maar moeder laat Voor hem een mooi geel balletje in een kring Ronddraaien - en het schijnt een gouden ring - Aan een onzichtbare, elastieken draad; Dan met een hamertje op een gam'lang slaat Ze wijsjes, uit heel verre herinnering; En 't draaiend balletje en 't metaal-geting Leidt-af het kindje, en 't zingt en…

Koket? Ik? Denk terug aan de eerste keer: 'T was winter, en je ging naar de avondschool, Een Maandag; 't rook in huis naar was en kool, Net even naar als, straks, die vormenleer. Toen wees je vriendje: 'Kijk! de Grote Beer! En dáár, boven die schoorsteen, is de Pool.' - Wat toen profetisch in je ontzetting school, Zag ik ontvouwd: 't Hoe…

Kortlevend plankton van de Brahmanzee, Zal 'k eenmaal naar hun vredebloei verzinken; Zolang ik niet de koele dood mag drinken, Golf ik en eb met de oppervlakte mee; Zijn geheimzinn'ge stroom volg ik gedwee, En als 'k uit wolkenschelp, die 'k rood zie blinken, Het ver geruis van de eeuwigheid hoor klinken, Voel ik mij zelf de wind, zelf…

Lang rolt, een bol van klank, de knal van 't schot, Bonzend van wand tot wand, 't gebergte rond: Het dier, door 't vals onzichtbare gewond, Kruipt, om de rand, in scheef verlichte grot; En pijnlijk trekt hij met verbrijzeld bot, Hinkend, een smal rood streepje over de grond; Diep, ver van 't bos, waar hij zijn voedsel vond, Daar gaat hij…

Langs 't meer schitterde 't vuurwerk, knal na knal: De plots'ling blauwverlichte bergen schrokken, Toen om hun scherpe toppen donderblokken Versplinterden tot klankbonken naar 't dal; En gouden-regens klommen naar 't heelal, Naar de aarde wierp clematis paarse klokken; 'T leek of apotheozen samentrokken Om ons, brandpunt van dubbel hol kristal…

Langs Griekse beelden torst een oude vrijster Achter mooi groene blouse haar dubb'le toren: De Zeuskop kan maar matig haar bekoren, De Mouzageet bewondert ze ook niet bijster; Tot, plots, ze een roep, zoetlijk als van een lijster, Van tussen 't groene heuvelpaar doet horen, De jongen ziend met in zijn voet de doren: 'Zo'n snoes! - Het wurm…

Langs Griekse beelden torst een oude vrijster Achter mooi groene blouse haar dubb'le toren: De Zeuskop kan maar matig haar bekoren, De Mouzageet bewondert ze ook niet bijster; Tot, plots, ze een roep, zoetlijk als van een lijster, Van tussen 't groene heuvelpaar doet horen, De jongen ziend met in zijn voet de doren: 'Zo'n snoes! - Het wurm…

Langzaam wringt zich 't water door 't steile dal, Verstaald tot gletscher, en bazalten wand Droppelt, geslepen door de gletscherrand, Bonkende blokkendonder, knal na knal. Gestrikt om rotspunt, waait de waterval, Vlag van 't gebergte uit luchtig wapp'rend kant: Zijn kleurig beeld in 't ijle stuifsel brandt 'T van licht onzichtbaar centrum…

'T is of een hefboom draait om de aarde als as: Hij draagt in 't west en 't oost doorzicht'ge schalen, In de een blauwgroen gebergte van opalen, In de and're een enk'le bol van chrysopras: 'T lijkt of 't een wedstrijd van juwelen was, Wie 't zwaarst en kostbaarst de and're omhoog zal halen; Of moet veeleer onwillig de ene dalen, Nu…

Maar 'k danste 't liefst volgens wiskund'ge wet: Door 't x-y-vlak zwierde ik horizontaal, En dan met lucht'ge sprongen, vertikaal, Zweefde als een mug ik op en af langs z; Zich weven zag 'k uit schimmig lijnennet De oneindigheid tot kronkel van spiraal: Het teken van de almachtige integraal Heb 'k, toov'naar, steeds met trotse krul…

Maar dan - want nooit kan sterven, wat eens diep, Diep uit tijdeloze afgrond van mijn Wezen Naar 't golvend vlak van 't schijn-Ik is gerezen, Maar 't zinkt naar de oorsprong, waar het heilig sliep, Tot verre^herrinering het wakker riep Naar schomm'lende balans van hoop en vrezen: Dus vind ik 't, als 'k van 't leven ben genezen, Dat wereldschijn…

Met 't vlossig deksel was de wind aan 't spelen; En nu de weefsels losgeplozen zijn, Wijs ik je met mijn stok van zonneschijn Dwars door de ring van drijvende kastelen, Hoe 't vasteland ligt als een open schrijn, Vol blauw gefonkel van gletscherjuwelen, Behoedzaam vastgelegd in groen-fluwelen Kussens met stralig zilverfiligrein. Ja, straks…

Mij, die jou naar mijn hoogten heb gered, Toen, 't vallen zoekend, je angstig toch bleef hangen Boven de diepte aan ranken van 't verlangen, Het taai wort'lende - mij noem jij koket? Je dacht, ik spon mijn draden tot een net, Om de eendagsvliegen van de geest te vangen? Je dacht, mijn armen waren gift'ge tangen, Die 'k spin, in 't moegesparteld…

Mijn vad'ren staken blakerende brand Rondom het gillen van jouw vad'ren aan. In wroeging schuldloos zie 'k hen krimpend staan, Gevlucht aan valse ketting naar de rand Van 't vretend vuur; en 'k hoor de marteltand Door sissend vlees en knappend mergbot gaan, En de ijz'ge hitte voel ik waaiend slaan Om blind gezicht en klauwgebaar van hand…

Mooi meisje, dat met koelwit bruidsgewaad Verlangt te ontveinzen de heetdronkre gloed, Die onbewust haar slankheid stralen doet En uit de glans van 't haar en de ogen slaat, Nu voelt ze alsof ze, een uitverkoorne, gaat, Zij zij alleen, 't Geluk-zelf te gemoet: Haar eigen huis, haar man, zo knap, zo goed, Nobel en ridderlijk in woord en daad…

Mooi meisje, dat met koelwit bruidsgewaad Verlangt te ontveinzen de heetdronkre gloed, Die onbewust haar slankheid stralen doet En uit de glans van 't haar en de ogen slaat, Nu voelt ze alsof ze, een uitverkoorne, gaat, Zij zij alleen, 't Geluk-zelf te gemoet: Haar eigen huis, haar man, zo knap, zo goed, Nobel en ridderlijk in woord en daad…

Statig, tijdeloos triomferend, ligt Vlak bij me, en ver, 't egyptisch koningslijk; Ik voel me schuldig, dat 'k nieuwsgierig kijk Naar mysterie van vreemd-vermomd gezicht. Heerser van sphingisch wich'lend wereldrijk, Die uit verre gebergten had gesticht Ongenaakbaarheid tot het laatst Gericht, Buiten heiligschennend mensenbereik, Diep op…

Naast mijn pendule zit, in koncentratie Vergaan, de ijsvogel van Van Hoytema: Onwerklijk is de wereld - Ik verga, Terwijl ik 't zie, ook zelf in kontemplatie. Aan de and're kant, kruisbeens, zit Gotama, Afwezig, de ogen dicht na revelatie: Te boven is 't bewustzijn de adoratie Door ondergang in de unio mystica. Naar de een, naar de ander…

III Neen, ‘t was geen Menselssohn, geen teer verhaal Van hoe een jongen en een meisje smachten: Opschreeuwden, triomfeerden, psalmden, lachten Violen, koper, orgel en cymbaal. Brünhilde’s adem is ‘t, die ‘k ademhaal: Haar jonge kracht, haar gretig lichaam trachten Niet af te weren, wat ze heet verwachtten, ‘T uit ‘t wereldhart opwagn’rend…

Niet twijf'lend weet ik: Alle goed is kwaad; Twijfelend hoop ik: Alle kwaad is goed; Zodat wie 't ene wil, het and're doet, En zond'loos hij slechts is, die beide laat. Ja: door hun tweelingschijn heeft, ver van daad, Simeon voor zijn heiligheid geboet: Hij, op zijn zuil nog zuil van liefdegloed, Walmde naar wie hij weldeed, vreemde haat…