Alle inzendingen over oorlog

Je kunt Levi uit zijn nachtmerrie bevrijden, hem redden op de drempel van zijn slaapvertrek dat zich langzaam vult met gas. Je kunt de afgerichte herder halen uit de ballen van de buurman die Rebekka wilde redden van het kamp. Je kunt de mens uit het beest halen waaruit hij voortkomt, op wie hij sprekend lijkt. - Hoe hard je dat ook ontkent…

Verzet is geheim, alleen de overwinnaar – kan het verklappen.…

In kleine passen, gezicht naar de grond Langzaam in leed voort langs vele graven Een tocht die slechts oproept vele vragen Verzet en verraad sloten geenszins bond Verlinken en juist vechten voor vrijheid Bron van ellende dood, wereld bevrijd…

Wie in de loopgraaf ligt, wie hoop op leven En liefde en lust voor goed heeft opgegeven, Kan zich niet langer troosten met de droom Dat door zijn dood hij land en volk zal baten: Want alle volken, alle staten Zijn één als golven van een stroom. Het leed, de vreugd van d'een doorcirklen d'ander, Bloed, hier gestort, kleurt ginds de spiegling…

Mijn vader zei: hier liggen ze, de Canadezen. Ik zag ze staan aan de vaart, in hun grijze kleren. Eindeloze, slachtrijpe rijen. Man tegen man stonden ze: een beetje wind en ze gingen. Vrede. Aan beide kanten Canadezen. Te lang in het land om terug te keren. Te diep in de grond om weg te marcheren. ------------------------------------…

raad of verraden duik of onderduiken schuil of verschuilen trouw of vertrouwen bon of voedselbonnen zet of verzetten zien of ontzien kijken of wegkijken mens of onmens een paar letters maakt het wezenlijke verschil tussen oorlog of vrede…

mamma er is soep vanavond het kind verstart staat stil met de beker in de kleine hand staart naar de natte plekken op de grond moeder zwijgt uit haar roerloze opgezette hand druppelt water traag trekt het kind de deken over mamma’s benen dan loopt het schoorvoetend naar buiten het in tranen gedrenkte stukje grond…

Excalibur, koningszwaard in de steen; alleen Arthur is waard om te strijden met dit zwaard, voor vrijheid, recht en welvaart. Nu is de strijd gestreden, het oorlogsleed geleden; tevreden rust het zwaard, bewaard in een heilig meer: in Vrede!…

Hoe staan de sterren daar in de nachthemel boven de stadsmuur en het geschreeuw van de strijders op het plein? Hier is het rustig, we vallen in slaap maar mijn lief hoort de dolkmannen komen en hij roept ons wakker: Nabij! de overgave van de stad is nabij! De Leeuw omhelst hem innig voor de ruiters hem omsingelen verminken en meenemen…

Vechten is kermen en zwaarden losrukken van de lijken, natte sandalen, rode voeten gewassen in bloed, en dat het uren duurt om 's nachts plein en paleis schoon te spoelen en dan toch nog de stad uitgejaagd worden Vechten is kerende kansen niet opgeven, maar een list verzinnen, een houten paard een Münchhausen of tunnel met honderden…

Ze was om ‘t krijgsgeweld weggevlucht en na de eindeloze tijd op haar vlot in zee Ze verspreidde desondanks geen zeelucht ze droeg alleen krijgslucht met zich mee Men had haar weggemoffeld in een kamp en verteld dat het slechts tijdelijk zou zijn Zeer koude winter zonder kachel en lamp juist dertien en geen schijntje zonneschijn In stille…

In het geweld werd menig held en stam geveld. Alesia. Romeinenknoet op keltenmoed is ravenzoet. Alesia. Een klaproosveld, een bronzen held, verhaal vertelt. Alesia.…

(kamp Westerbork) de klimboom in het kamp als stille getuige oogt frivool doch zwijgt uit piëteit voor hen die hier op doorreis waren maar ook omdat er eigenlijk geen woorden voor bestaan…

nog ieder jaar krijt ik jullie namen in de straten op 27 januari opdat ik jullie niet vergeten zal opdat men jullie nimmer vergeten zal…

honger dromen (4) het broze harnas van de nachtelijke slaap smakkende lippen Tantalus kwelling: het eten aan je lippen dat altijd verdwijnt net op het moment dat je het wilt verslinden de heerlijke geur dan het ontwaken uit ongrijpbare dromen terug in het niets zie de mens (5) het zijn geen goden die dood en verderf zaaien…

weemoedig zong hij zijn Jiddische rapsodie hongerend gerijmd dezelfde verzen vierdelig en indringend een lied zonder eind over het leven van alledag in het kamp de pijn het gemis Hellemuziek (3) honderden malen wordt elke maatslag een stap buiten in de mist van en naar het werk hypnotiserend ritme woordeloos stappen denken…

de kinderkleertjes aan prikkeldraad in de wind spelen tikkertje duistere nachten wat doet een mens als hij weet dat hij sterven moet biddend en wenend op weg naar de ondergang slalom naar de hel goed voor brood en soep het merkteken op zijn arm in zijn huid geprikt hoed je voor dromen het is de vlijmendste pijn als je weer ontwaakt…

in het onderhuis stapelt hij het onuitsprekelijke onder een stekelige prikkelbare huid gepantserd achter het bureau vullen lange rijen fantomen zijn hermetisch gesloten hoofd het kind barst van verlangen papa! hoort hem niet in de loopgraven onder de begane grond gestaag en ongezien druppelt het gif naar binnen om in de…

Langzaam verwaaiend in de wind, voetstappen in het natte zand, hier kwamen ze aan land een man met zijn vrouw en hun kind. Met al die anderen in haast gevlucht kwamen zij uit een overvolle boot, bang voor vernietiging en de snelle dood die elke dag kwam, hoog uit de lucht. Nu na al die jaren van oorlogsbrand en de tirannie van een vijandig…

In WO II gingen er 25.000 per dag Alle leeftijden, 6 jaar lang Nu overladen we de wereld met schulden, leed en dwang om aan levens van vetzakken en doorleefde wrakken nog wat dagen vast te plakken Een krachtmeting van staten in dwingelandij van doen en laten…

Ik loop nog in het gindse, het anderszinse Van weggelopen dagen In een zoekend verlangend vragen En een bangend klagende gloed van zonden Bloedend aan mijn ziel die wondde Voorbij achten, de dag gaat heen Zinkt langzaam onder een dak van wolken Die het gegane azuur bevolken en de kleur van dagen molken Niemand weet waar ze wieken En portieken…

zijn niet wat ze lijken gemaakt om te voorkomen dat water uit het hoogveen weg zou stromen drassig moest het hoogveen blijven vreemde legers te verdrijven ondoordringbaar bolde waterlinie Westerwolde achter leidijken op schansen soldaten bewaken en kijken dat die dijken niet bezwijken weggegraven het begeven in onze dagen is het veen weg…

aarden schans, redoute die daar wezen moet om het gevaar te keren Bommen Berend af te weren Bourtanger Veen had van die plekken waar een leger door kon trekken bezuiden Ter Apel Barnflair stelt zich in 1666 met een schans te weer het geeft vastigheid in de Franse Tijd wordt het een redoute met zes hoeken je moet er nu nogal naar zoeken…

keileembult hoge grond die met veel geduld overstromingen doorstond kaap die scheidde de Eems van de Dollard aan de westzijde ooit grenzend aan het wijde verdronken Reiderland tegen de dreiging van de overkant bouwde Willem Lodewijk er een aarden schans de fundamenten van het dorp Westerreide liggen er begraven ter bescherming van…

Dat jij een kind van de zon was de vroege seizoenen van je bestaan daar hadden gebloeid waar vandaan jij noodgedwongen moest gaan met niets in je koffers daarover wilde je liever niet praten toch heb je me eens verteld hoe je op het executieterrein van de gele soldaten de laatste minuten van je leven aftelde maar waarvan je zus je bevrijdde…

De tropen en het vuur nog in zijn zaad Werd ik warmbloedig ernstig kind verwekt Met onderhuids, werd later pas ontdekt De trauma´s van een Hollandse soldaat Het Vaderland was nauwelijks bevrijd Toen hij, net terug van werk in Duits gebied Zijn teerbeminden wederom verliet Om mee te doen aan een verloren strijd Mijn vader was een jonge…

het was een witte lege dag in een slapend gehucht ik betrad het sobere kerkje of ik de deur achter me wilde sluiten ik las je ingemetselde naam op de vale muur: Gaston Bellot 1939-1945 mort en captivité het was een lege droeve dag…

hoe kan het dat ik buiten aan de boerderij vier ramen zie en binnen zijn het er maar drie de landwacht van de NSB trok zijn conclusie vond achter een kast zes onderduikers de familie Sachs boer Lammert Huizing moest ook mee en Reinders de dominee die de kinderen Sachs Engelse les gaf uit Sellingerbeetse de trein reed ze naar het concentratiekamp…

Bisschop Bernhard van Galen uit Munster, Westfalen hield van een radicale aanpak, om zijn leger niet te laten verdwalen verdrinken in het veenmoeras met geld genoeg in kas kwam er de aanleg van een balkenweg door het moeras zeer geheim dit was. Vanaf de Eems bij Walchum legde hij naast elkaar balken hele bossen werden gekapt burgers,…

Kamp De Beetse gebouwd voor de werkverschaffing loodzwaar werk, bestraffing dat je werkloos was wildernis werd akkerland alles met de schop, de hand een meter diep omgespit je sliep twee rijen houten barakken naast een rechte zandweg in het kale land verder niets. Wat later staat er prikkeldraad omheen en vier wachttorens omstandigheden…