HERFSTDAG

-------------------------
-------------------------
Heer, het is tijd. De zomer was groots.
Leg uw schaduw op de zonnewijzers,
en laat over akkers de najaarsstormen los.

Beveel de laatste vruchten, zich te volmaken;
geef ze nog twee zuidelijke dagen,
maan ze aan tot rijpheid, en schiet
de laatste zoetheid in de volle wijn.

Wie nu geen huis nog heeft, zal zich er ook geen meer bouwen.
Wie nu alleen is, zal het langer blijven,

zal waken, lezen, lange brieven schrijven,
zal heen en weer rusteloos dwalen,
in de straten, wanneer de bladeren jagen.
-------------------------
-------------------------

... Dit is een door mij vertaalde vrije interpretatie van het bekende gedicht van Rainer Maria Rilke: Herbsttag uit 1902.

Dit gedicht gaat niet alleen over het einde van de zomer, maar ook over de herfst van het leven(de zomer staat voor de jeugd), maar als je nu nog niet je draai gevonden hebt, of niet gesetteld met familie, zal je waarschijnlijk je laatste jaren ook slijten in eenzaamheid in een onbestemde onrust en melancholie.

Rilke heeft het hier ook over zichzelf, als overgevoelige kunstenaar, een buitenbeentje uit het fin de siècle, die zich nergens thuis voelt.
Dit gedicht gaat over de cyclus van de seizoenen, over de cyclus van het leven. Over gelatenheid, overgave, en vooral melancholie.
'Heer, het is tijd,'kan gezien worden als een referentie naar Jezus aan het kruis, die zich overgeeft aan de genade van zijn Vader:'Heer, in Uw handen beveel ik mijn geest."

Het is een acceptatie van iemands persoonlijke lot. Het het inzien dat sommige gevoelige geesten altijd onrustig door het leven moeten dwalen, op zoek naar iets.
Zoals de Nederlandse uitdrukking zegt: 'Met de ziel onder de arm dwalen.'

Ik heb nog eens lang naar mijn vertaling gekeken, en ook de betekenis van het gedicht op zich. De melancholie druipt er van af, en ik heb daarom mijn vertaling ook zo proberen te laten klinken, ook al komt het wat ouderwets over. Ik heb veel gebruik gemaakt van binnenrijm, halfrijm en alliteratie.
Blijkt dat : Fluren: ook weiden, akkers, maar ook gangen, vestibules kan betekenen.
Maar hier wordt duidelijk akkers of weiden bedoeld, omdat het wordt gebruikt in bijvoorbeeld het woord: landverkaveling.
En wachen is waken, op de manier van (katholiek) nachtwaken, maar ik heb niet het woord: 'waken' gebruikt, want ik wou benadrukken dat het een een soort onmogelijkheid tot slapen is, door onrust en gepieker, vandaar het woord: nachtbraken.

Hier is de vertaling door de dichter Menno Wigman:

HERFSTDAG

Heer: het is tijd. De zomer was zo rijk.
Leg nu uw schaduw op de zonnewijzers
en laat de winden op de velden vrij.

Beveel de laatste vruchten rijp te zijn;
verleen ze nog twee zuidelijker dagen,
bereid ze tot volkomendheid en jaag
een laatste zoetheid in de zware wijn.

Wie nu geen huis heeft, bouwt er geen meer.
Wie nu alleen is, zal het lang nog blijven,
zal waken, lezen, lange brieven schrijven
en rusteloos door lege lanen dwalen
als bladeren op de herfstwind drijven.

Uit: Rainer Maria Rilke – Wie nu alleen is.

Twintig liefdesgedichten. Vertaling: Menno Wigman. ...