Live paapa schreef hij aan zijn vader die ondergedoken zat omdat iemand een hekel aan hem had omdat hij joods was Live paapa schreef hij aan zijn vader omdat hij nog maar nauwelijks naar school had kunnen gaan omdat iemand die het voor het zeggen had een hekel had aan zijn bestaan Een hekel aan alle joden uit de straat de…

Ik hoor mensen gillen. Er is niemand die mijn verdriet kan stillen. Mijn moeder ligt ergens onder het puin. Mijn vader zit in Duitsland. Mijn broertje huilend aan mijn hand. Daar stond ik dan, als klein meisje. Mijn broertje aan mijn hand. We stonden daar, nog steeds heel alleen. In een heel erg verwoest land. We stonden daar maar, aan de…

Nu nog niet zo lang geleden Gaven mannen, recht van leden, Het beste wat zij konden geven: Het offer van hun eigen leven Op het altaar van het recht. Opdat ’t goede won van ’t slecht’. Dat was het doel van ‘t vurig streven. Echter zij die achterbleven, Enkel in het harde leven, Kunnen het niet altijd omvatten, Dat verlies van al hun schatten…

Haat en verdriet, Niemand verdient het, Niemand niet. Waarom? Al dat verdriet, Door één zo'n gestoorde man, Hij had de pik op Joden, Maar waarom dan? Waarom? Al die tranen, Tranen van verdriet en pijn, Tranen van haat, Die zullen voor Hitler zijn. Waarom?…

Of ik treur Om zo'n Rot Lijk? Och, dood Gaat men toch.…

Ik zie de sporen nog van oom die zijn tassen moest omgooien voor die hufters van het Duitse. Ik heb hem nooit meer gezien want hij is vast vermoord door die lastpakken van het Duitse. Ik kan ze wel rauw eten omdat mijn oom verdwenen is en niet meer dansen kan. Ik bid nog steeds voor hem dat hij toch is gespaard door die rotzakken van…

Naast de muur van de toren staat een oude appelboom knoestig, dicht met mos en klimop begroeid zijn takken zwaar door goudgele vruchten daarvoor lag een hoop stenen met een sokkel waarop vroeger een altaar of beeld had gestaan ik klom erop, stond met mijn rug naar de boom keek toe hoe de strijd verliep ik wenkte een verpleger op weg naar…

Een golf van armen overspoelt de straten, allen synchroon. Een enge, nare periode in de geschiedenis, in de plaats waar ik woon. Strenge regels en nieuwe wetten. Het slechtste in de mens is door komen zetten. De tijd is gekomen om te gaan. Zo snel mogelijk… hier vandaan.…

Vertrapt, verstoten… In het hart geschoten. Weg moesten wij van deze plek, weg van huis… Nergens anders vonden wij een thuis. Een lange reis vol verlies en pijn… Waarom zouden ze zo boos op ons zijn? Ramen ingegooid en huizen vernield… Ik weet niet wat die bruinhemden bezield. Oproer en geweld… Is de partij alles wat nog telt? Afschuw…

Een wagon, ik herinner mij veel wuivende armen en handen steeds denk ik aan die mensen hun leed, hun tranen het werd hun dood ik leef er mee…

Bloed stroomt uit zijn aderen en over zijn gezicht. Voelbaar in het donker en zichtbaar in het licht. Geschoten, geraakt in het gevecht. Vroeger leek het zo ver weg, maar nu is het echt.…

Het enige wat ik doen moet is de trekker overhalen. Schieten op een man die ik niet ken, maar wiens gezicht ik duidelijk zien kan. Het idee dat ik op het punt sta iemand te vermoorden, blijft in mijn hoofd malen. Ik heb de kracht er niet voor en daar schrik ik van. Hiervoor heb ik toch getraind, maandenlang? Het vernietigen van mijn vijand.…

Op tafel springen de glazen, iets wat mij tot op de dag vandaag blijft verbazen. De immense kracht en het harde geluid, de explosies en de geur van kruit. Muren knallen uiteen, op straat verliest een soldaat zijn been. Hij schreeuwt het uit van pijn, maar er is niemand om bij hem te zijn. Deze eens zo mooie straat is niet meer, door deze…

De laarzen kletteren op de keien. Plots komt het peloton tot een halt. Daar staan ze stil, strak opgesteld in rijen. Om ons allen heen klinkt het vuurgevecht, het knalt. Alle staalhelmen recht vooruit gericht. De blik van hen allen is star en vast. Het geloof in hun natie en leider geeft ons een duidelijk bericht. Hun rood met zwarte vlag wappert…

een kinderstem sprak de wereld toe niet meer te vechten - met haar sprekende ogen wist ze ieder mens te raken. haar mond was en is nog steeds stil omdat doden nu eenmaal niet praten. maar de klanken van dit meisje heeft iedereen diep ontroerd - met een pen kon zij precies omschrijven hoe harten werden ontnomen en ontvoerd.…

Ingeschonken orde, proevend als een vleugje chaos. Het kopje als de zekerheid, zo zeker als de smaak.…

Het was een eenvoudig houten kruis een dode zonder naam een ongeplaatst karkas onafzienbare rijen strak en recht geen reden te overleven gezochte dood rust in het gelid stilte op maat eindelijk thuis niet te vinden onbekend postuum geeërd…

Met mijn kleinzoon loop ik tussen de kruizen Opa, ik ben bijna even groot hardop leest hij de namen ineens stopt hij verschrikt. Opa zo heet ik ook we zitten nu allebei op onze knieën het kruis is wit en glanzend schoon vragend kijkt Lukas mij aan deze soldaat is voor ons gestorven hij vocht en vond in Nederland de dood wij hebben de…

In de bittere kou verbonden, allemaal samen in deze tijd. Ijspegels aan onze neuzen en voeten van steen. Waar moet het met deze oorlog heen? Liefdes en geliefden, die zijn we allemaal kwijt. Ik verbijt me keer op keer. Ik verbijt me. Iedere keer weer. Om een zichtbare ademtocht te vermijden stop ik sneeuw in mijn mond. Niemand die het zien…

Daar lag hij, kermend van de pijn. Alleen in een greppel met bloed om hem heen. Hij denkt aan thuis, waar hij wil zijn. Al zijn kameraden zijn dood, gewond of slecht ter been. De eenzaamheid in gedachten treedt in. In deze modderige kuil in een ander land, ligt hij dan. Ingewanden en bloed, van zijn tenen tot zijn kin. Op school leerden ze…