'Twee soorten oorlog zijn er: om macht één, één voor recht. Ik zou dus graag eens weten waar jij nou wel voor vecht.' 'Ach, als ik eenmaal macht heb bepaal ik ook het recht. Mijn oorlog is dus goed, de jouwe die is slecht.' ------------------------------------------------ uit: 'De groene zee is mijn vriendin', 1987.…

voor Jan Palach Kale elzetakken flirten met grafzerken, eenzaam als verstokte vrijgezellen. Winter- licht valt op het plekje naakte aarde, niet ver van de kerkhofmuur. Ik ken zijn foto, de zachte jongenstrekken, eenentwintig jaar, zijn toekomst legde hij in de as (ofschoon geen zelfmoordenaar). Ik weet de plek op de Wenceslasplein, het…

Mijn vader zei: hier liggen ze, de Canadezen. Ik zag ze staan aan de vaart, in hun grijze kleren. Eindeloze, slachtrijpe rijen. Man tegen man stonden ze: een beetje wind en ze gingen. Vrede. Aan beide kanten Canadezen. Te lang in het land om terug te keren. Te diep in de grond om weg te marcheren. ------------------------------------…

altijd komt het moment waarop iemand het zoeken naar overlevenden staakt waarop de storm stilt waarop iemand met schrijven ophoudt om iets anders te beginnen, zich iets aan te schaffen, voedsel inkt, gereedschap ------------------------- uit: 'Winterhard', 1988.…

altijd weer wakkerschrikken sirenes horen het vallen van de bommen in de stille straat en het loeien van de vlammen later lang er na nog! en zelfs nu nog: wakker schrikken als toch alles rustig in de straat is, vrede... ---------------------------------------- uit: 'Mijn duizendbladig boek',2005.…

Het is een heldere zomermorgen Door een heldhaftig mens is het leventeken gegeven, en zijn troepen trekken even over de grens. Overal op straat en achter deuren, onder stoelen worden de vijanden gevonden. De halfslachtende soldaten slaan vreemde mannen op hun smoelen, griezelen even van hun wonden en door de gebroken ruiten storten zij…

Zwartgerokte dametjes met korrelogen vol tranen vergaven hun trouwring Om Benito Ethiopië binnen te juichen. Jij was nog niet geboren, werd niet eens verwacht, lag als ongewenste foto in het stoffige familiearchief, met de stille hoop op een gat tussen je voortanden. De krant onderdrukte je geboortebericht, in het kaarslicht swingde een…

Het geraas van het nabije vee. De boer die in de schaduw zit van het bleke beeld. De bomen die buigen voor de wind van de zee. Zijn ouders hebben het lapje grond gekocht waar hij tot het kraakbeen in de modder stak. Hij was een begaafd student. ‘Iets in de wiskunde,’ zegt de boer. Het beeld werd gemaakt naar een schoolfoto. ‘Twee jaar later…

Als je zo'n klein wit steentje was van nu dat in een grote wei werd neergezet bij al die andere stenen, rijen lang, dan had je ons, maar niet jezelf gered. Als je zo'n bange jongen was van toen die in het gelid moet staan met vlees en bloed dat je thuis achterliet, en in een heg voorovervalt, waar je dan hangen moet, je gezicht vol in…

Weer is het vrede, roept men wild om wijn, heet, opgelucht na al het leed en bloeden. Zij zegt: er zal nu nooit meer oorlog zijn… en ik, afzijds van het rumoer en moede: oorlogen, liefste, zullen blijven woeden eeuwen nadat van Boston of Berlijn, van stalen helmen en van hoge hoeden de laatste resten niet meer vindbaar zijn. What’s…

Mosterdgas. Het klinkt naar nog. Naar hompen Passendalekaas. Naar preskop met bruin brood. Het was de geur van stikkend vuur. Blaartrekkend gif: een trage, gele adder die onder je oksel kroop. Longen liepen vol als loopgraven. Maag en darmen trokken samen tot je lippen bloed afvuurden. Mosterdgas. Het klinkt nog naar. Naar hompen Passendalekaas…

Ik waag mij haast niet in die straat waar gloeiend puin in 't donker staat. De wind loeit om een bouwvaltop, een schelle vlam schiet suizend op, belichtend als in spotternij, de resten van wat huisgerei. Hier vond wie daaglijks nam en gaf een ruw en eindloos massagraf. Het werk van hersens, hand en lust is even grondig uitgeblust. Ik wend…

De duisternis - en wij, een heimelijk paar, twee gasten van de nacht, blind, zwijmeldronken, en stad en land al haast in slaap verzonken, en ginds, boven ons zwartverwaaide haar, jagende wolken in hun stormig jaar. Je tred was luchtig toen de maan niet scheen, je sloeg je arm zo innig om mij heen, het maakte blij. Maar telkens was ook daar…

De mond zei dat de mond gesproken had. Snel de laatste regel geschreven, bleker dan een doodsklok. Er werd op de driftige deur gebonsd. Hier zijn de benen, hier zijn de armen, ze worden weggebracht. ------------------------ uit: 'Stemmen', 2013.…

De stad is stil. De straten hebben zich verbreed. Kangeroes kijken door de venstergaten. Een vrouw passeert. De echo raapt gehaast haar stappen op. De stad is stil. Een kat rolt stijf van het kozijn. Het licht is als een blok verplaatst. Geruisloos vallen drie vier bommen op het plein en drie vier huizen hijsen traag hun rode vlag.…

Ze zijn daar, de heertjes van het banket. Ze pakken alle mannen mee en voeren kogels aan het volk, verpakken dromen in vuilzakken en legen huizen. Vliegtuigen brullen niet meer en de kale stad biedt geen rust enkel het gesis van lijden. O mijn brandend vaderland. Een radeloze trektocht werd het zonder begin of einde. Angstige soldaten op…

Kindsoldaten, Ze leven als ratten in een met schubben bedekte beerput. Ze hebben de liefde verloren zijn silhouetten van onvoorwaardelijkheid. Ze dragen dode ogen en geweren vanaf hun dertiende. Ze zijn een perpetuele plaag. Sparta en Azteken. Lodewijk en Napoleon. Pruisische blindheid. Nationaal Socialisme en Rode Khmers. Birma, Eritrea…

Het zijn die ogen in de schaduw die dood gelezen zijn. Waarheid is een woord met wapens. Het gaat om angst in de woestijn, gevleugeld beest uit lang vervlogen eeuwen, wreedheden flitsend op een zinkend scherm. Je moet niet met je vinger wijzen, het was haar moeder die het zei. Ze stak hem in haar keel, de boot schokte zich door een storm…

Waarom draait een groot verschil? Kijk vannacht eens lang en dood doodstil vanuit de sterren naar deze kleine aarde en niets blijft groot. Wat blijft eigenlijk van verre over van onze eigenwaarde? Niets in de eeuwigheid om voor te vechten zo gezien en waar kan oorlog anders nog toe dienen? Ikzelf was eens in een daarvan gevangen en zag…

zij komen glanzend overgevlogen onder de bloedende moeder smelt de eerste sneeuw onder wuivende palmen monstert hij de nieuwe limousine van zijn schoonzoon ---------------------------------- uit: 'Verzamelde gedichte', 2002.…