Arm moedertje is zo allenig, Arm moedertje is zo bedroefd, De Vader, Die zij dankte, Heeft haar zo zwaar beproefd. Zij staart in ’t verlatene wiegje, Op ’t speelgoed nog zwervend in ’t rond; Daar ligt zijn popje; zij kust het Met bleekbestorven mond. Haar armen zijn ledig, zo ledig! Weg, al haar levenslust! Haar huis is…

Als ik des zomers, duffe stadswal, u ontweken, Mijn jonge jeugd geniet in zachte hemelstreken, En baad in morgenkoelte en dweep in maneschijn Aan ’t blauwe Sparen of de dichterlijke Rijn, Waar lieve mensen langs de groene heuvlen wonen, Waar ’t hoge woud weerklinkt van blijde hemeltonen, Waar ik de bloempjes ken! waar ik de tijd vergeet,…

Niet in de scholen, neen, heb ik gevonden, En van geleerden, och, weinig geleerd; Wat ons de wijzen als waarheid verkonden, Straks komt een wijzer, die ’t wegredeneert. ’t Leven alleen is de school van het leven, Levens–ervaring het heilige boek, God! door Uw wijzende vinger geschreven, Daar ik niet vruchtloos de waarheid in zoek.…

'Wees u–zelf!' sprak ik tot iemand: Maar hij kon niet: hij was niemand.…

Ik ben geen plant: ik wil geen rust ’k Ben jong – en van mijn tijd, Brenge ieder uur mij leed en lust En telkens nieuwe strijd! Als ’t plan wordt een daad, Zonder raad of beraad, Als ik liefheb of haat, Als ik schrei, als ik lach Wel honderd malen iedren dag, Dan ben ’k ’t leven mij bewust, Dan leef ik eerst naar hartelust, Al…

Terwijl ik staar in ’t spiegelglad Van ’t zilvren nat, Schud ik mijn hoofd; wie ben ik? Ja, hoge Hemel: Hoe, wie, wat? Wat wil, wat weet, wat ken ik? Zie hoe hij lacht – die dwaas, die guit, Die lelijkerd in ’t water: Mijn help! mij-zelven lach ik uit Met wonderlijk geschater. O mensenhart, o mensenhart, Verschrikt, verward…

[Aan mijn vriend Mr. E. H. S’Jacob Naar Batavia vertrekkende] ’k Zal niet schreien en niet klagen, Stille smart is – diepe smart; ’k Wil de last des afscheids dragen, Moedig als uw manlijk hart. Maar een korte, vrome bede, Maar een handdruk zij mijn groet: Lieve zwerver, ga in vrede, Met uw God en met uw moed! Lievling van uw…

O, tintel’ uw hart in de druk van uw hand: Ik dank voor een vinger twee, drie! Ik walg van een kneepje, koket en pedant, Een pink van een man van genie.... En, vrindlief, uw bevende, klevende hand Is waarlijk mijn antipathie! Verstijve de hand, die de hoveling speelt; Beleefde, vernedrende hand! Verdorre de hand, die verraderlijk streelt…

Terwijl ik staar in ’t spiegelglad Van ’t zilvren nat, schud ik mijn hoofd; wie ben ik? Ja, hoge Hemel: Hoe, wie, wat? Wat wil, wat weet, wat ken ik? Zie hoe hij lacht – die dwaas, die guit, Die lelijkerd in ’t water: Mijn help! mij–zelve lach ik uit Met wonderlijk geschater. O mensenhart, o mensenhart, Verschrikt, verward, Vol zonden,…

O land van mest en mist, van vuile, koude regen, Doorsijperd stukske grond, vol kille dauw en damp, Vol vuns, onpeilbaar slijk en ondoorwaadbre wegen, Vol jicht en paraplu's, vol kiespijn en vol kramp! O saaie brij-moeras, o erf van overschoenen, Van kikkers, baggerlui, schoenlappers, moddergoôn, Van eenden groot en klein…

'Die wahre Liberalität ist Anerkennung' Wij zijn ontzaglijk liberaal – Wij laten ieder vrij In doen en denken, kunst en taal; Wij zeggen: vrij en blij!.... Dom volkje, dat niet denkt als wij En wroet voor zijn partij, Dat hen de duivel haal.... Wat zijn we liberaal! ---------------------------------------- uit: Eerste Gedichten…

Als u het hart tot spreken dringt, Zo spreek! Maar wat gij spreekt of preekt of zingt, Hou’ steek! Nooit rake uw bol, wat zeng of zied, Van streek! Kort, krachtig zij uw toast, uw lied Uw preek! Geef nimmer, zonder zin of slot, Geluid! En snoer, beleefd maar vrij, de zot De snuit Zeg, wat gij meent, waar plicht gebiedt Recht uit! De…

Latijnse school, Latijnse poort! Gezegend en gezellig oord, O wereld vol illusie! Vol lust en Grieks en lief en leed, O wereld, die ik nooit vergeet, Vol vriendschap en vol ruzie! O zoete bluf van ’t eerst Latijn, O heerljkheid de tolk te zijn Cornelii Nepotis! Te voelen, als men verzen schrijft, Dat men altoos een bengel…

Ik zeg maar wees geleerd, dat’s mooi! maar wees verstandig, Dat’s mooier nog! en mens, vooral wees niet onhandig!…

‘Mijn lieve vrouw, wees niet verslagen,’ Sprak op zijn sterfbed luie Piet: ‘Ik word door de engelen ten hemel gedragen!’ ‘Dat hoop ik,’ zei de vrouw,’want anders komt ge er niet.’…

Het knaapje sluimert! maar de moeder aan zijn sponde Bespiedt de onvaste rust van ’t krank en lijdend kind; Ach, hoe dat hoofdje gloeit! ’t Is alles stil in ’t ronde, Doch in heur ziele niet, die vreest, zoveel zij mint. O God, waar hier op aard wel ’t innigst wordt gestreden?.... Aan ’t kinderziekbed, Heer! Daar buigt ook ’t twijflend…

Op de bodem van het leven, In de diepte van het hart Rust de Weemoed En de Smart; Maar de Hope rijst er neven, In ’t geslingerd mensenhart. Tussen weemoed, strijd en hope Vliedt het leven snel voorbij; Waakzaam, werkzaam Wachten wij Dat het Raadsel zich ontknope, Wat ons korte leven zij.…

Mijn Wetenschap en mijn Geloof, Die leven saam in onmin, Want de ene houdt, wat de ander doet En denkt en meent, voor onzin. Intussen, beide heb ik lief, Juist e v e n trouw en innig, En toch vind ik mij–zelve niet Onreedlijk noch krankzinnig.…

Een knaapje leunt aan moeders schoot Vol slaap de knippende ogen, En houdt zich wakker, taai en groot, Met knikkebollend pogen. Hij's bang in 't donker, bang alleen; Hij wil niet heen, Blijft talmen, treuz'len, hangen. Het dwaze jonkske dwingt, En zingt Een liedje van verlangen. Reeds half het offer van de dood, In dorre levensgaarde…

Daar is geen Priester Die Hem verklaart! In raadslen wandelt De mens op aard. Wie ’t Licht van Heden Ook juublend eer’, Dit licht doet smachten Vooral – naar meer! Want ach, wat nevel Van Dwaling vlied’ – De Zon der Kennis, Zij schijnt hier niet. Mysterie – ’t leven! Mysterie – ’t lot! Die schepping predikt Geen…