Rapsodisch
Voici, monsieur Ravel:
Vanuit een gevoelige ondertoon
klimt uw violist naar zijn kunnen...
Strijken is een zwierige zaak.
Trillers en passagewerk
sieren de levenslustige.
Op een kinderlijke wijze
soleert hij boven een orgelpunt.
Toch kan hij het maar niet laten
even luidruchtig uit te halen!
Pizzicato krabbelt hij terug.
De piano raakt geïnspireerd,
de viool zoekt ijlings heil bij
een speeldoosje... Hoog plukt hij
de vitaminen voor een slaapliedje.
Niet al te lang, want diep in hem
worden tere momenten wreed verscheurd.
Maar variaties hebben hem te pakken.
Verwante melodieën zwepen hem op.
Polka-impulsen sturen aan op een break -
het naïeve, kinderlijk sentimentele
oorzaak wordt dat uw Hongaar
accellerando buiten zichzelve raakt...
Ziehier het trillend hart van uw Tzigane!
... Dank voor de opdracht, maestro.
Maxim, dank voor 't idee! ...
Inzender: K. Bladzij, 7 april 2020
outlook.comGeplaatst in de categorie: muziek
Rapsodie
231
Geef je reactie op deze inzending:
Addendum #2 (aantekeningen in klad bij 1e x beluisteren):
-lichte en luchtige lyriek
-thema in 5 variaties -tempo andante
-variatie 1 legato
-herhaling; da capo
-kort, snel, hoger tempo
-eerst crescendo daarna
decrescendo; terug op vertrouwde bodem
-variatie 2
-man t/o vrouw: avances, vragend, uitproberen
-vrouw: korte afwijzing
man: doet een nieuwe poging; trekt zich terug; poging mislukt (blauwtje?)
-variatie 3: uiterst boeiende conversatie
-confrontaties van niet altijd met elkaar strokende inzichten
-poging tot verzoening
-variatie 4: ratio / beheerste vorm inkeer / melancholie / ontoereikendheid blijft (die Unzulänglichkeit des Lebens)
-variatie 5: (in partituur grote bogen; op en neer in de hoge regionen).
-zeer duidelijk bereikt gevoel van triomf (niet vlgs. mijn gedicht!)
-daarna plots besef van sterfelijkheid ('ritardo pia lento').
Tot zover, hoop dat ik hiermee iets duidelijker ben geweest dan in de lyriek!
Maxim Vengerov
Ik vind de derde en vierde variatie nog tot daaraan toe, maar die andere, dat is toch een en al voorspelbare saaiheid?
Bij dezen zal ik mij derwaarts spoeden, doch niet op bevel van wie dan ook.
Ik groet u, onder dankzegging voor uw aandacht,
Maxim Vengerov
Je commentaar daarna deel ik niet.
Dat ik nou iets Schubertiaans voel,
nee. De laatste regel moet korter:
'Van een vrolijk huppelend Andante'
Vergeet niet: het is pianomuziek!
Plaats je vers in een andere rubriek.
De uitvoering heb ik driemaal beluisterd, twee keer dezelfde vertolking door Vladimir Horowitz (The studio recordings - New York 1985: Liszt-Scarlatti-Schubert-Schumann-Scriabin).
Vanochtend de laatste keer Schuberts Impromptu gehoord en daarna mijn bescheiden interpretatie verbaal 'vertolkt'. Hier en daar nog wat rafelige kantjes, maar geen Franse slag of andete dissonantjes. Het is en blijft een subjectieve opvatting die mij op dat moment voor het geestesoog zwoof...
maar je snapt wel dat ik morgen of vanavond, in een andere stemming, weer iets heel anders had kunnen schrijven. Bijvoorbeeld een natuurtafereel, een stromend beekje, een wei bloemen, iets pastoraals...
Maxim Vengerov
Licht en luchtig kabbelend
De eerste variatie
Herhaling klinkt bij voortduring
Als ewig wederkeer
Maar een groeistuip
Doet zich gelden
Dan volgen er meer
Sneller gaat de vaart des levens
Sneller dan de tijd
Trappelend vol ongeduld
Wil zij leren en ontdekt
De lusten en frivoliteit
Geheimen van het leven
Beperkt zijn alle wensen
In de liefde en verlangens
Teleurgesteld in afwijzing -
Eenzaamheid, melancholie
Maar wijzer en berustend
Ziet zij zich aan aarde
Medemens en God verbonden
Het is wat mij betreft, o Kees,
Een brave platitude
In al zijn eenvoud
Staat het er: da capo en al fine
Geen uitspatting - een enkele krul,
Weerspannig lokje als caprice
(deel 3) -
Maar keurig blijft het binnen lijntjes
Van een vrolijk hupplende
Lichtvoetige andante...
Maxim Vengerov
Een mooie keus voor een muzikaal onthaal, Kees, mijn bescheiden visie staat binnenkort op deze site!
Met muzikale groet,
Maxim Vengerov
Nu is het jouw beurt, Maxim:
doe poëtisch je best op
Impromptu nr.3 in Bes, uit opus 142
voor piano van Franz Schubert,
een thema met vijf variaties.
Ik hoor en kijk er naar uit!
(en wat Maurice er autobiografisch van vindt doet er even niet toe). Maar...persoonlijk vind ik het rhapsodische element nogal ver te zoeken - al kan dat aan mij liggen. De fantasie van beelden heb ik in mijn 'waardering' van het stuk laten prevaleren in de verbale expressie. De volgende stap is dan om dat in dichtvorm te gieten. Voorwaar geen sinecure!
Ik wacht op de volgende opdracht, maestro Kees! (geen orgelmuziek svp, ben ik niet in thuis!...)
Met muzikale groet,
Maximilien
'...joodse en zigeunermuziek zoals in
de Tzigane, welke stellig geen flauwe
nabootsing is van de overbekende
zigeunervioolmuziek.'
In zijn autobiografie noemt Ravel
het een 'virtuoos stuk in de trant van
een Hongaarse rapsodie'.
Maxim, je hoort hier toch duidelijk
de allure van een improviserende
gipsy, gitano, roma of vrije vogel?
kun je niet met Ravel onderschrijven,
Maxim. Die heeft genoeg aan Zijn muziek. En dit is Mijn gedicht.
Het gaat niet over Jouw impressies.
Heb de moed om op mijn poëzie in te gaan en iets nieuws toe te voegen.
Laat ik u, zonder iets af te willen doen aan uw nobele poging om de Tzigane te duiden, enige kernpunten noemen die ik in mijn verdwaalde notities heb gevonden:
1. De intro van de vioolsolo kenmerkt zich door krachtige aanzetten; de melancholie van de Spaanse ziel die houtwerk en klankkast teisteren tot op de gortdroge bodem van de wijdse, door de zon geblakerde heuvels van Castilië en Andalusië.
Rauw, onbedorven en naakt.
2. Geleidelijk waagt zich de musicerende Orfeusepigoon in steeds hoger bergmassief tot hij aan het eind van de helling de top is genaderd en plots, alsof de duivel hem op de hielen zit, neerwaarts schicht in een flitsende octaaf.
3. Ter verhoging van het dramatisch effect dwingt de op hol geslagen solist de toehoorders mee te gaan in diens schrijnende octaven.
Het kwinkeleren van een vogel brengt dan tijdelijk verlichting...
4. ...tot het arme diertje vermorzeld wordt in een pizzicato van een razendsnel uitgestoken klauw van een magere kat, die ergens op het plein sluipt waar de zigeuners zich verliezen in het aanhoudend klakken van castagnetten...
Adieu en dank voor uw aandacht, confrère Monsieur Page
Maurice R.
Edoch, alvorens u pluimen uit te delen moet ik u tot mijn leedwezen bekennen dat mijn muzikale mémoire mij op enkele essentiële orgelpunten in de steek laat.
Enfin, wat mijn Tzigane betreft zal ik voorshands enkele pages met de pizzicatopassagea van mijn privé partituur dienen te raadplegen.
Intussen verblijf ik,
en groet u onder dankzegging mede namens onze confrère Maxim,
M. Ravel