Herdenken

non discussie
over wat we mogen herdenken
alsof de gedachten niet vrij zijn
alsof er niet al jaren op meer plekken herdacht wordt

leedcompetitie
alsof het leed van de ene erger moet zijn dan het leed van de ander
om te mogen worden herdacht

in welke wet staat wie herdacht moet worden
waar staat geschreven wie zich slachtoffer mogen noemen
nationaal of internationaal
maakt dat dan nog uit
nu de hele wereld een klein dorp is
iedereen elkaar virtueel kent

is het hedendaagse leed erger dan het leed dat was
het leed dat al generaties lang bloedsporen trekt door families

is het leed erger als het een holocaust genoemd mag worden
of is het erg genoeg als het 'gewoon' oorlog was

en wat dan met alle persoonlijke oorlogen van mensen
die vechten met zichzelf
hun eigen oorlog voeren
mogen we die herdenken of mag dat niet

de vrouw die haar eigen oorlog leeft in een mishandelingsrelatie
het kind dat probeert te overleven na misbruik
de in elkaar geslagen man die van mannen houdt

de mens die een leven lang pijn heeft
fysiek of psychisch
de mens die tegen ziekte vecht
invasie van virussen en bacteriën
de oorlog in het lijf als het aangevallen wordt door kanker

zovele individuele overlevenden
ieder slachtoffer van hun eigen oorlog

vandaag herdenk ik iedereen
die zijn eigen oorlog kent of gekend heeft
iedereen die zijn eigen oorlog nog vecht
waar ook ter wereld
in welke oorlog dan ook

het ene leed wordt niet minder
als het andere leed ook herdacht wordt
geen enkel leed verdwijnt door te zwijgen
maar we kunnen het leed wel met elkaar delen door stil te zijn

twee minuten stilte
waarin ieder zelf mag kiezen wie of wat te herdenken

sinds die damroeper
ben ik vooral bezig met de gedachte dat het alsjeblieft stil mag zijn

laten we stil zijn voor elkaar
één keer per jaar

twee minuten stil
herdenken wie jij wil