Snelsonnetten

snelsonnet (nr. 8.151):

traan...

hun broederstrijd is aldoor aan de beurt
de media staan bol van Israël,
Hamas en Palestina - écht de hel -
hun landen zijn door mensenbloed verkleurd

mijn arsenaal aan woorden schiet tekort
nu ieders menszijn bloedig wordt gesmoord

Schrijver: Jan Woordenaar Bontje
15 oktober 2023

Biografie van deze schrijver

Israël

Hamas

Palestina

oorlog

4.0 met 33 stemmen

330

Er zijn 17 reacties op deze inzending:

Naam:: Bet Weter
Datum:: 20 oktober 2023; na even zoeken vond ik ook nog het volgende:

De ee, oo en eu voor r - ee, oo en eu veranderen van klank voor r
ee in eer ee voor r klinkt als korte i: meer - veer - heer - eerst - veertien
oo in oor oo voor r klinkt als korte o: oor - door - voor - woord - koorts
eu in eur eu voor r klinkt als korte u: deur - geur - kleur - beurs - treurig
maar de i-, o-, en u-klank in eer, oor en eur klinken als langere klanken

Naam:: Bet Weter
Datum:: 20 oktober 2023; Ik vermoed dat Jan een gehoorprobleem heeft. Wellicht hoort (hort) hij inderdaad geen verschil.

Dit komt vermoedelijk alleen voor bij de lange o gevolgd door een r. Als de lange o gevolgd wordt door een r dan vervormt de lange o inderdaad iets in klank. Het is lastig om de lange o dan uit te spreken als bijvoorbeeld de klank in boon, dood, sloot etc. Bij het uitspreken van “oor” hoor je de lange o iets anders. Probeer maar eens de lange o geforceerd uit te spreken voor de r.
OO-R (OO-er) klinkt iets anders dan de strakke verbinding met de r in OOR.

Desalniettemin rijmt tekort niet op gesmoord. Dat mag duidelijk zijn.
Ik adviseer Jan daarom om eens naar de audicien te gaan voor advies.

Naam:: Coenraedt van Meerenburgh
Datum:: 19 oktober 2023; Sorry, maar als je 'gesmoord' uitspreekt, hoor je geen korte, maar een lange 'o'. Het begint er zo langzamerhand op te lijken dat je in een parallelle werkelijkheid leeft. Ik wil je eraan herinneren dat deze site (in ieder geval in vroeger tijd) een bron van letterkundige inspiratie was voor de jeugd en gebruikt werd in het onderwijs.

Naam:: Jan Woordenaar Bontje
Datum:: 19 oktober 2023; Nee Coenraad. Kat en gepraat: je hoort korte a en lange a. Dat rijmt dus niet.

Gesmoord en ingekort: je hoort in beide gevallen een korte o. Dat rijmt dus.

Buro en bureau: je hoort in beide gevallen een lange o, dus dat rijmt.

Q.e.d.

Naam:: Coenraedt van Meerenburgh
Datum:: 19 oktober 2023; Beste Jan,
Als je niet 'hort' dat je 'gesmoord' uitspreekt als 'gesmoord' en niet als 'gesmord', dan houdt het voor mij een beetje op. Als collega-dichters je daar vriendelijk op wijzen en je verdediging is dat die aan 'haarkloverij' doen en kennelijk niet goed op de hoogte zijn van de rijmwetenschap, dan houdt het voor mij nog méér op. Vervolgens geef je voorbeelden van goede rijmparen die verschillend worden geschreven, maar daar gaat het niet om. Het gaat om de klank. Als ik het goed lees kunnen we dus binnenkort snelsonnetten van jou tegemoet zien waarin 'kat' gerijmd wordt op 'gepraat' en 'strop' op 'goedkoop'?

Naam:: Max de Lussanet
Datum:: 19 oktober 2023; Mijn beste Jan,

Over rekkelijken en preciezen gesproken...ik ben rekkelijk als het om fantasie, klank- en woordspel gaat, maar precies als het aankomt op de taal zelf.

Wie geen respect kan of wil opbrengen voor woord- en klankspel zal nooit een dichter worden, omdat hem de nuances ontgaan.

Dichten is een subtiele aangelegenheid Jan, middelen heiligen het doel meer dan omgekeerd, en het is zeker geen ramsj van wegwerpklanken als noodzakelijk kwaad.

En wie meent er soep van te moeten maken, die hij kan lepelen met een vork, heeft een groot dedain voor de taal.

Bovendien laat hij de lezer (voorzover die nog niet is afgehaakt) achter in ergernis en verbijstering...

tenzij hij in z'n onverzettelijkheid en vernieuwingsdrang daadwerkelijk revolutionair de bakens wil verzetten...

maar dan zou ik het ook groots aanpakken, zoals Jan Hanlo met Oote oote deed (van wie bij mijn weten niets anders bekend is)...

Overigens was het lot van Pisuisse mij niet bekend, ik had er geen enkele bedoeling mee Jan, het kwam zo in me op, ik vond het een mooi epitheton ornans, in plaats van Woordenaar.

Amicaal poëticaal,
Max

Naam:: Jan Woordenaar Bontje
Datum:: 18 oktober 2023; @Max:

Ik weet niet meer hoe ik je kan overtuigen. Je gaat in het geheel niet in op de door mij geleverde voorbeelden en bewijzen, maar denkt grappig te zijn door mij met de vermoorde cabaretier Jan Pisuisse te vergelijken.

Toch nog een laatste (?) poging: oorspronkelijk werden verhalen, en dus ook gedichten, HARDOP VOORGEDRAGEN. Je hoefde (kon!) dus niet redetwisten over o of oo of oi (zoals in Oirschot - waar je ook een korte o hoort en dus rijmt op voorschot) ... Er was nog geen geschreven taal...

Etymologisch gezien stamt het woord "dichten" trouwens af van "voordragen" of "dicteren' Hardop voorlezen dus. Toen het schrijft was uitgevonden droegen dichters meestal een slaaf op om het gedicht op te schrijven. Vanaf dat moment zal er zijn gediscussieerd over de schrijfwijze van woorden...

Je voert ook dialect en accent e.d. aan: waar slaat dat op?

En toch blijf ik er bij: te kort en gesmoord rijmen wél op elkaar IN KLANK. We horen in beide gevallen een "korte o", zoals in op en stop en hardop.

Vroeger schreef men loopen. Rijmt dat dan ineens niet meer op lopen?!

En wat als de Nederlandse taal wéér verandert op dit gebied? Moeten we alle gedichten dan naar de prullenmand verwijzen?

En rijmt buro volgens jou niet op bureau?

Hoe dan ook: ik blijf gewoon o en oo en oi, op voorwaarde dat je een korte o hoort, op elkaar rijmen.

In alle opzichten, binnen en buiten de poëzie, behoor ik tot de rekkelijken. De preciezen hebben door de eeuwen heen al te veel ruzie en leed veroorzaakt. Wat een geluk dat er geen poëziepolitie bestaat...

Poëtische groet,

Jan Woordenaar Bontje

Naam:: Maxim
Datum:: 18 oktober 2023; Mijn beste Jan,

Tot voor kort had ik de indruk dat je met verwijzingen naar Erasmus en andere historische figuren je snelsonnet extra cachet wilde geven, ja zelfs op een hoger niveau wilde tillen. Maar dat vermoeden heeft gaandeweg plaats gemaakt voor serieuze twijfel waar het de meest basale kennis van de Nederlandse taal betreft.

Ik heb zo langzamerhand het idee dat je je een Don Quichot waant die niet weet waar Rossinante hem heen zal voeren en als dolende ridder uit arren moede allerlei slagen in de lucht produceert. Zelfs Shakespeare wordt er met de haren bij gesleept...
Laat ik proberen je uit je droom te helpen.

Spreken is van een geheel andere orde dan schrijven, dat wil zeggen, zeker als het aankomt op "orthografie". Zoals een dictee, net als vroeger, in de jaren 60, toen de schoolradio nog model stond voor de "uitspraak" van hoogstaand, algemeen beschaafd Nederlands, zoals je weet.

"Spraak" is een continuüm van klinkers, medeklinkers en pauzes.
De spraakgeluiden die we produceren zijn variabel.
Hoe een "spraakklank" klinkt wordt voor een deel bepaald door de klanken die erop volgen en/of eraan voorafgaan. De [o] van koord klinkt anders dan de [o] van kort. En medeklinkers aan het begin van een woord verschillen qua klank nogal van medeklinkers aan het eind van een woord. De s in sport klinkt veel harder dan de s in los, bijvoorbeeld.

Schrijven en lezen zijn afgeleide vormen van taalgebruik: spreken en horen. De schrijfwijze zou zich dan ook moeten aanpassen aan de "klankvormen" van de woorden en de veranderingen daarin, maar...in de praktijk van schriftelijk taalgebruik heeft ons spellingsysteem eigen regels.

Die regels van de schrijfwijze van het Nederlands zijn, ondanks diverse spellingswijzigingen, gebaseerd op het idee dat het "woordbeeld" zoveel mogelijk constant en transparant moet zijn.

Tot zover maar even.
Geen QED, maar ik zou zeggen Jan, doe er je voordeel mee...
en tot zondag!

Naam:: Max de Lussanet
Datum:: 18 oktober 2023; Jean Pisuisse de Woordenaar,

Dank voor de voorbeelditems uit je rijmklank-encyclopedie
Je contra-argument in kwestie kan niet overtuigen

Je mag lichtzinnig omgaan met de stand van tong en kaken,
Dat is dan SPREEKtaal, dialect met onbewust een zwaar accent

Maar hoe je dat fonetisch SCHRIJFT daar zijn weer andere wetten voor
Of luisteren wij 's zondags naar de wet van Woordenaars GEHOOR?

Naam:: Jan Woordenaar Bontje
Datum:: 17 oktober 2023; Gesmord rijmt toch niet op tekoort, mijn beste Klankdichtwoordenaar?!

Beste Max.
Die woorden bestaan niet, maar ze rijmen wel degelijk VOOR HET GEHOOR. En in een (snel)sonnet, eEn klankdicht, gaat het om de KLANKEN.
Q.e.d.

Naam:: Jan Woordenaar Bontje
Datum:: 17 oktober 2023; @allen:

Het laten rijmen van woorden is soms kennelijk een bron van misverstand, verschil in opvatting en – sorry voor het prozaïsche woord – haarkloverij.
Ter verheldering en tevens om de somberheid te verjagen enkele voorbeelden die eveneens aanleiding zouden kunnen geven tot discussie:

Han Hoekstra (De ceder): onaangerand – geplant [d - t]
Dito (De drie veertjes van Jan Dop): schelen – gele [sch – g] [en – e]

Ida Gerhardt (De akelei): aangevat – slingerpad [t - d]

Annie M.G. Schmidt (Samuel): margarine – grienen [e – en] [i – ie]

Jan Engelsman (De dijk): wei – vrij [ei – ij]

C.S. Adama van Scheltema: element – gewend [t – d]
Dito: gezegd – echt [gd – cht] [d-t]

Bron: Ritme en rijm II, Uitg. Stichting Nederlandse Schoolradio, 1960

Kortom: wees ruimhartig en niet roomser dan de roomsen

Poëtische groet, Jan Woordenaar

Naam:: Jan Woordenaar Bontje
Datum:: 17 oktober 2023; En toch blijf ik er bij: tekort en gesmoord rijmen wél op elkaar IN KLANK. We horen in beide gevallen een "korte o", zoals in op en stop.

Ik denk in dit verband, nu jullie mij ertoe "dwingen", ineens aan Shakespeare, die "wrong" gewoon liet rijmen op "young" in een van zijn sonnetten.
Maar god en good rijmen niet omdat er een korte o tegenover een lange op staat. En bij tekort en gesmoord is dit beslist niet het geval.

Naam:: Maxim
Datum:: 17 oktober 2023; @Jan:
Mijn beste guitige woordenaar, dank voor je chapeautje...
Wat blijf je toch hardnekkig in je eigen klankwereld wandelen...

Woord rijmt toch niet op bord, mijn beste, dat leerden we toch echt op de lagere school!
Ook de school met den bijbel wist het nooit zo bont te maken dat God rijmt op bood
en dood rijmt op God...

Gesmord rijmt toch niet op tekoort, mijn beste Klankdichtwoordenaar?!

Naam:: Coenraedt van Meerenburgh
Datum:: 17 oktober 2023; 'Tekort' rijmt niet op 'gesmoord', niet als klank en niet als geschreven woord.

Naam:: Jan Woordenaar Bontje
Datum:: 16 oktober 2023; @Anneke:

Een (snel)sonnet is een klinkdicht, dus de klanken rijmen, niet de geschreven woorden.

Naam:: Anneke Haasnoot
Datum:: 15 oktober 2023; Tekort gesmoord...misschien beter op elkaar rijmen? En ja Maxim- Wie in zijn hart woont heeft altijd een woning idd.

Naam:: Maxim
Datum:: 15 oktober 2023; MELK EN HONING

Een dorp dreigt weldra overstroomd te raken
De regen valt met bommen
uit de hemel
Men redt het vege lijf in al 't gewemel
Maar Abraham blijft zitten op de daken

"Al stijgt het water, God heeft het gezonden,"
Zegt Abraham, "laat hij het ook maar dalen..."
Een heli komt om hem daar weg te halen
Hij weigert, wordt door 'n donderwolk verslonden

Komt in de hemel, raast tegen zijn God
"Waarom hebt gij mij in de steek gelaten?!"
God zegt: "Ik zond een heli,
't mocht niet baten
Och Abraham, ik had jou niet bedot!

Dit is, helaas, geen land van melk en honing
Wie in z'n hart woont heeft altijd een woning..."

Geef je reactie op deze inzending:

Week 17	Week 16
Week 15	Week 14
Week 13	Week 12
Week 11	Week 10
Week 9	Week 8
Week 7	Week 6
Week 5	Week 4
Week 3	Week 2
Week 1	Week 0

Week 53	Week 52
Week 51	Week 50
Week 49	Week 48
Week 47	Week 46
Week 45	Week 44
Week 43	Week 42
Week 41	Week 40
Week 39	Week 38
Week 37	Week 36
Week 35	Week 34
Week 33	Week 32
Week 31	Week 30
Week 29	Week 28
Week 27	Week 26
Week 25	Week 24
Week 23	Week 22
Week 21	Week 20
Week 19	Week 18
Week 17	Week 16
Week 15	Week 14
Week 13	Week 12
Week 11	Week 10
Week 9	Week 8
Week 7	Week 6
Week 5	Week 4
Week 3	Week 2
Week 1

Week 52
Week 51	Week 50
Week 49	Week 48
Week 47	Week 46
Week 45	Week 44
Week 43	Week 42
Week 41	Week 40
Week 39	Week 38
Week 37	Week 36
Week 35	Week 34
Week 33	Week 32
Week 31	Week 30
Week 29	Week 28
Week 27	Week 26
Week 25	Week 24
Week 23	Week 22
Week 21	Week 20
Week 19	Week 18
Week 17	Week 16
Week 15	Week 14
Week 13	Week 12
Week 11	Week 10
Week 9	Week 8
Week 7	Week 6
Week 5	Week 4
Week 3	Week 2
Week 1	Week 0

Week 52	Week 51
Week 50	Week 49
Week 48	Week 47
Week 46	Week 45
Week 44	Week 43
Week 42	Week 41
Week 40	Week 39
Week 38	Week 37
Week 36	Week 35
Week 34	Week 33
Week 32	Week 31
Week 30	Week 29
Week 28	Week 27
Week 26	Week 25
Week 24	Week 23
Week 22	Week 21
Week 20	Week 19
Week 18	Week 17
Week 16	Week 15
Week 14	Week 13
Week 12	Week 11
Week 10	Week 9
Week 8	Week 7
Week 6	Week 5
Week 4	Week 3
Week 2	Week 1
Week 0

Week 52
Week 51	Week 50
Week 49	Week 48
Week 47	Week 46
Week 45	Week 44
Week 43	Week 42
Week 41	Week 40
Week 39	Week 38
Week 37	Week 36
Week 35	Week 34
Week 33	Week 32
Week 31	Week 30
Week 29	Week 28
Week 27	Week 26
Week 25	Week 24
Week 23	Week 22
Week 21	Week 20
Week 19	Week 18
Week 17	Week 16
Week 15	Week 14
Week 13	Week 12
Week 11	Week 10
Week 9	Week 8
Week 7	Week 6
Week 5	Week 4
Week 3	Week 2
Week 1	Week 0